Telegram Web
#طرح_پژوهشی
💥تاریخ‌پژوهی ترجمه در ایران💥

⬇️ پیشینهٔ ماجرا
🔗 اطلاعات کلی طرح پژوهشی
🔗 گزارش تصویری (۱) | گزارش تصویری (۲)
🔗 رُخداد یک | رُخداد دو | رُخداد سه | رُخداد چهار | رُخداد پنج

⬇️ ادامۀ ماجرا

❇️ روایتی از پژوهش‌گری و ایده‌پردازی

💥 رُخداد شش

بعد از نگارش فصل دو (پیشینۀ پژوهش) به مرحلۀ اصلی یعنی گردآوری و تحلیل داده‌ها رسیدیم. داده‌ها شامل تمام پژوهش‌هایی بود که دربارۀ «تاریخ ترجمه در ایران» در بازۀ زمانی سال ۱۳۵۰ تا پایان ۱۳۹۹ در داخل یا خارج از کشور منتشر شده بودند. این آثار را به چندین دسته تقسیم کردیم: مقالات نشریات علمی، مقالات نشریات فرهنگی-تخصصی، مقالات روزنامه‌ای، کتاب یا همان تک‌نگاری، فصل کتاب (مجموعه مقالات)، پایان‌نامۀ ارشد، رسالۀ دکتری و مقالات همایشی. قرار شد هر یک از اعضای تیم یک دسته از آثار را شناسایی و گردآوری کند. برای هر یک از این دسته‌ها نیز منابع و پایگاه‌های مرتبط را مشخص کردیم تا جستجو در آن‌ها انجام شود؛ برای مثال، سامانۀ ایرانداک را برای جستجوی پایان‌نامه و رساله در نظر گرفتیم یا از BITRA و TSB برای شناسایی بخشی از آثار خارجی استفاده کردیم. جستجو از طریق کلمات و عبارات کلیدی که مشخص کرده بودیم، انجام شد؛ مثلاً، نهضت ترجمه، ترجمه در دوره، ترجمه در دروان و غیره.
پروتکل پیچیده‌ و جامعی برای جستجو طراحی کرده بودیم که خیلی کارمان را راحت کرد. البته، در این مرحله یک اشتباه مهلک انجام دادیم. می‌دانستیم که تعداد رکوردها بسیار زیاد خواهد بود و در ابتدا تصمیم گرفتیم اطلاعات را در نرم‌افزار اکسل وارد کنیم ولی بعدها طبق نظر اعضای گروه، اطلاعات در جدول وُرد ثبت‌وضبط شود. خلاصه، به‌ همین ترتیب پیش رفتیم ولی به‌علت محدودیت‌ها و مشکلات مختلف قید «مقالات همایشی» و «پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خارجی» را زدیم. در مجموع بیش از هزار رکورد یا پژوهش شناسایی و در فایل وُرد ثبت‌ شد. اطلاعاتی که بقیه اعضا جمع‌آوری کرده بودند به‌شخصه مورد‌به‌مورد بررسی کردم تا از جهت املاء و نگارش کلمات و غیره یکدست باشد. سپس، با کمک سایر اعضا که با تاریخ ترجمه آشنایی داشتند، موارد حاشیه‌ای یا غیرمرتبط را حذف کردیم و سرانجام نزدیک به هزار رکورد یا مدرک باقی ماند برای تحلیل نهایی.
فرایند شناسایی، گردآوری و غربال‌گری تقریبا ۶ ماه طول کشید و وارد مرحلۀ هیجان‌انگیز تحلیل داده‌ها شدیم. ناگهان کاشف به‌عمل آمد که می‌بایست برای تحلیل علم‌سنجی و سایر تحلیل‌ها، داده‌ها را در فایل اکسل وارد کنیم که کار بسیار زمانبر و طاقت‌فرسایی بود و به‌تنهایی ممکن نمی‌شد. برای انجام این کار، از دانشجویان ارشد گروه مترجمی انگلیسی دانشگاه علامه که داوطلب و علاقه‌مند بودند کمک گرفتیم و تمامی آثار پژوهشی و اطلاعات آن‌ها اعم از نویسنده، سال نشر، محل نشر و غیره از فایل‌ ورد به اکسل منتقل شد و وارد مرحلهٔ تحلیل داده‌ها شدیم.

✍️ ادامه دارد...


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 عبدالله توکل: سه تفنگدار ترجمه در ایران

💠 عبدالله توکل از مترجمان مطرح زبان فرانسه در ایران بود. یکی از مضامین جالب‌توجه در ترجمه‌های توکل موضوع زن و عشق می‌باشد؛ گویی که وی در انتخاب آثار برای ترجمه گرایش عمیقی به این مضمون داشته است.

❇️ این نمونه‌ها را می‌توان در قالب رهیافت‌های ناظر بر روانشناسیِ اجتماعیِ مترجمان ازجمله نظریه‌های روانکاوی بررسی کرد.

❇️ آرشیوی از آثار توکل در کتابخانه مرکزی اردبیل وجود دارد. استفاده از منابع موجود در کتابخانه‌های محلی کمتر در پژوهش‌های ترجمه استفاده شده است.


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
2023-Translating Rumi into the West.pdf
8.8 MB
#معرفی_اثر

❇️ Translating Rumi into the West: A Linguistic Conundrum and Beyond

By Amir Sedaghat (Routledge, 2023)


❇️ عنوان: ترجمۀ مولانا به غرب


🌐
شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
نشست ترجمۀ تاریخ
ATU ETSSA
📼 فایل صوتی نشست «ترجمهٔ تاریخ: آشنایی با چالش‌ها و راهکارهای ترجمهٔ کتاب‌های تاریخ»

با سخنرانی:
🔹دکتر زهرا عاطف‌مهر

📬 @atu_etssa | @atu_history
Forwarded from عکس نگار
📌 و اما شیخ اشراق...
#غیر_از_ترجمه

✍️ سهروردی هم دیده که تو فلسفه نون نیست و‌ زده تو کار برق! [تصویر انتهای پیام]

این عکس را چند سال پیش در بلوار اشراق زنجان گرفتم؛ شهر زادگاهم که به‌طرز فجیعی دوستش ندارم! اخیراً رجعتی به آرشیو عکاسی‌ام داشتم و بهانه‌ای شد تا چند خطی دربارهٔ سهروردی، شیخ اشراق، بنویسم.

برای من که شیفتهٔ اندیشه و فلسفه هستم، دنبال کردن زندگی شخصی و روحیات و خلقیات متفکران به اندازه مطالعه آثارشان آموزنده و جالب و البته دیوانه‌کننده است. وقتی ذهن‌های برتر را از پوستهٔ القاب و اسامی و مناصب پاک می‌کنم و به هستهٔ انسان‌بودن این افراد می‌رسم، خلسه‌ای عمیق بر روح و روانم حاکم می‌شود که گویی می‌خواستم تمام عمرم را با این شخصیت‌ها سر کنم. و حیرت از اینکه چه توان ذهنی در این انسان‌ها به ودیعه گذاشته شده است.

❇️اما دربارهٔ شیخ اشراق....

در نوجوانی فلسفه مشق می‌کرد و در ۲۳ سالگی فلسفه خود را نوشت و تا ۳۸ سالگی که به قتل رسید، با فلسفه خود زندگی کرد. پر از غرابت بود؛ خلوت‌گزین ولی اهل جدل و مباحثه؛ زیبا‌سرشت ولی ژنده‌پوش. فرزانه ولی متهم به دیوانگی. سفرهای فراوان کرد و اندیشه را در حضور متفکران زمانه صیقل داد. بسیار زیرک بود و پیروزی‌اش در مناظره‌ها و مباحثات حتمی بود. عطش سیری‌ناپذیر او برای حقیقت هرگز خاموش نشد؛ در بند نام و ننگ نبود؛ آزاده‌ای بود که بی‌رحمانه جستجو می‌کرد؛ عاشقانه عبادت می‌کرد؛ فیلسوفانه می‌اندیشید و زندگانی عجیبی داشت. مانند اهالی اندیشه، هرگز در زمانۀ خود فهمیده نشد و اگر هانری کربن در دوره معاصر او را نمی‌شناخت، هیچ کسی در ایران نمی‌توانست او را بشناسد.

🔸سهروردی عجیب‌ترین شخصیت تاریخ فکری ایران است. غنی، عمیق، خودشناس، مؤسس، تیزهوش و نترس و ماجراجو که سرانجام عمر خود را همچون بسیاری از بزرگان این سرزمین، در راه اندیشه و حقیقت‌گویی از دست داد.

دوبیتی منسوب به وی:

هان تا سر رشته خرد گم نکنی
خود را ز برای نیک و بد گم نکنی
رهرو توئی و راه توئی منزل تو
هشدار که راه خود به خود گم نکنی

پ.ن: این فرسته را پیش‌تر در صفحۀ اینستاگرام منتشر کرده بود. به‌نظرم آمد جایش اینجا خالی‌ است.

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
💠 چند سالی هست که به‌دلایلِ شخصی به نمایشگاه کتاب تهران نمی‌روم اما به‌ رسم عادت در این موقع از سال یکی دو جلد کتاب خارج از نمایشگاه تهیه می‌کنم؛ البته، اگر بتوان کتاب درست‌وحسابی پیدا کرد مثل همین «جنگ زندگی».

مدت‌ها بود کتاب خوب فارسی در مطالعات ترجمه نخوانده بودم. جدا از پژوهش قوی و تحلیل عمیق کتاب، نثر نویسنده بسیار متناسب با شیوهٔ نگارش تحقیق تاریخی است؛ درست مانند اثر قبلی نویسنده: «سنت ترجمه در عصر ایلخانان و تیموریان».

دست‌مریزاد به دکتر مریم سعیدی🌺👏


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
💠 پیش‌تر در این فرسته کتاب «از ریشه تا امروز» معرفی شده بود. این اثر در واقع مجموعه‌ای از اسناد و مدارک مختلف دربارۀ فعالیت‌ها و فرایندهای کاری سه ناشر جریان‌ساز در ایران است.

این اثر ارزشمند را اخیراً تهیه کرده‌ام و آن را به علاقه‌مندان و به‌ویژه پژوهشگران تاریخ معاصر ترجمه در ایران توصیه می‌کنم. کتاب همچنین ارزش کلکسیونی دارد.

بخش عمده‌ای از این اثر به اسناد و مدارک مرتبط با ترجمه و مترجمان اختصاص دارد.


🔸 امیدوارم روزی بتوانیم دانشنامه یا معرفی‌نامۀ کاملی از مترجمان ایران‌زمین داشته باشیم.


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
#طرح_پژوهشی
💥تاریخ‌پژوهی ترجمه در ایران💥

⬇️ پیشینهٔ ماجرا
🔗 اطلاعات کلی طرح پژوهشی
🔗 گزارش تصویری (۱) | گزارش تصویری (۲)
🔗 رُخداد یک | رُخداد دو | رُخداد سه | رُخداد چهار | رُخداد پنج | رُخداد شش

⬇️ ادامۀ ماجرا

❇️ روایتی از پژوهش‌گری و ایده‌پردازی

💥 رُخداد هفت (سرانجام)

داده‌های تحقیق که شامل تقریباً ۱۲۰۰ اثر پژوهشی در حوزۀ «تاریخ ترجمه در ایران» بود، برای تحلیل نهایی آماده شد. دو نوع تحلیل مدنظر بود: تاریخ‌نگاری و علم‌سنجی. در روش تاریخ‌نگاری سعی کردیم بخشی از داده‌ها را از نظر عناصر تاریخ‌نگارانه (موضوع، دورهٔ موردبررسی، چهارچوب نظری و...) بررسی کنیم. در این راستا، آموزش‌های لازم به دستیاران پژوهشی ارائه شد و در عرض مدت کوتاهی توانستیم با کمک سیزده تن از دستیاران، نزدیک به ۴۰۰ مقاله علمی را از نظر تاریخ‌نگاری تحلیل کنیم. نتایج تحلیل را چندین بار مرور کردیم تا انسجام و یکدستی در نتایج ایجاد کنیم.

در روش علم‌سنجی با چالش بزرگی روبه‌رو شدیم. اصولاً داده‌های موردنیاز برای علم‌سنجی را باید از پایگاه‌های علمی استخراج کرد که به‌طور خودکار در نرم‌افزارهای علم‌سنجی قابل‌استفاده است. اما آثار پژوهشی در حوزۀ تاریخ ترجمه در پایگاه‌های علمی بین‌المللی و در فرمت مخصوص نرم‌افزار موجود نبود؛ در واقع، این داده‌ها به‌طور دستی گردآوری و در اکسل مرتب شده بود. وارد کردن این داده‌ها به نرم‌افزار چالش بزرگی بود. نرم‌افزار VOSViewer را برای انجام تحلیل علم‌سنجی انتخاب کرده بودیم ولی هر چه تلاش کردیم نتوانستیم داده‌ها را برای نرم‌افزار متناسب‌سازی کنیم تا اینکه آقای علی ارجمندی از اعضای تیم پژوهشی توانست این چالش بزرگ را با توسل به لطایف‌الحیل برطرف کند. در تحلیل علم‌سنجی، شبکهٔ تولید دانش ترسیم شد که در نوع خود در مطالعات ترجمه بی‌همتا است. در شبکۀ تولید دانش، موضوعات مختلفی مدنظر بود؛ ازجمله، همکاری پژوهشگران، ارتباط بین مراکز علمی، پراکندگی جغرافیایی آثار، رشته‌های فعال در موضوع تاریخ ترجمه و غیره. درنهایت، دو نوع تحلیل تاریخ‌نگاری و علم‌سنجی انجام شد و در عرض دو سه ماه گزارش نهایی توسط مجریان طرح آماده شد.

پایان

شکر خدا که هر چه طلب کردم از خدا
بر مُنتهای همّت خود کامران شدم


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
💥متواضعانه و مفتخرانه اعلام می‌کنم که مقالۀ مشترک من و دکتر فاطمه پرهام برای همایش بین‌المللی مطالعات ترجمه در دانشگاه باتومی گرجستان پذیرفته شده است. این همایش پاییز امسال به‌صورتِ حضوری برگزار خواهد شد.

💥این مقاله نخستین پژوهش مستخرج از #طرح_پژوهشی «تاریخ‌پژوهی ترجمه در ایران» است.


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
#مترجمان_جریان‌ساز

❇️ معرفی زندگی و آثار لیلی گلستان

🔸
#مترجمان_جریان‌ساز در صفحۀ اینستاگرام زیر:

🆔
https://www.instagram.com/parvizrassouli

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 «شهریار» در فارسی

❇️ با دوستی صحبت می‌کردم و معترض بود که این چه وضعیتی‌‌ هست آقا؛ فلان مسئول یک دروغ را صدبار می‌گوید؛ فلان وزیر این‌طور رفتار می‌کند؛ فلان مدیر این‌طور منافعش را تأمین می‌کند. خارجی‌ها آن‌‌‌طور؛ داخلی‌ها این‌طور. خلاصه منظورش این بود که چرا سیاست از اخلاق تهی شده است. غیرمستقیم هم به من طعنه می‌زد و انتظار داشت به‌عنوان دکتر مملکت به سؤالش پاسخ بدهم. به او گفتم: «وقتی منطق پشت این رفتارها بدانی، اینقدر عصبانی نمیشی» و ادامه دادم «اگه اهل فیلم هستی سریال house of cards رو ببین؛ اگه اهل کتاب هستی "شهریار" ماکیاولی رو بخون.» ناگهان پرسید: «این کتاب خارجیه دیگه؟ به فارسی ترجمه شده؟» گفتم: «بله».

💠 می‌دانستم به فارسی ترجمه شده چون سال‌ها پیش نقدی از جواد طباطبایی را دربارهٔ آن خوانده بودم ولی جزئیات ماجرا از ذهنم پر کشیده بود. خلاصه، کنجکاوی اجازه نداد و بلافاصله بعد از اتمام گفت‌و‌گو رفتم سراغ بررسی ترجمه‌های فارسی «شهریار» و این شد نتیجه:

🔸ترجمۀ محمود محمود (۱۳۱۱؟)
نخستین ترجمۀ فارسی «شهریار» که از متن انگلیسی به فارسی برگردانده شده است. ویراست‌های مختلفی از این ترجمه موجود است و چندین بار تجدید چاپ شده است.

🔸ترجمۀ داریوش آشوری (۱۳۶۶)
گویا از روی متن انگلیسی به فارسی برگردانده شده است. ویراست‌های مختلفی از این ترجمه موجود است و چندین بار تجدید چاپ شده است.

🔸ترجمۀ احمدرضا زرکش‌ کاشانی (۱۳۸۹)
از متن بازنویسی‌شده به ایتالیایی جدید به فارسی برگردانده شده است؛ همراه با «شهریار ماکیاوللی و ایتالیا» اثر هگل

🔸ترجمۀ مرتضی ثابت‌فر (۱۳۹۳)
گویا از متن انگلیسی به فارسی برگردانده شده است. ترجمۀ ثابت‌فر در سال ۱۳۸۷ در کتابخانۀ ملی ثبت شده ولی تا ۱۳۹۳ چاپ نشده بود.

🔸ترجمۀ نسرین مجیدی (۱۳۹۴)
از متن انگلیسی به فارسی برگردانده شده است.

اثر ماکیاولی از متن‌های دوران‌ساز تاریخ است که در قرن شانزدهم میلادی به زبان ایتالیایی نوشته شده و مفسران، شارحان و مترجمان بسیاری را در جهان به خود دیده است. «شهریار» سرآغازی بود برای بنیاد‌گذاری نظریِ «دولت‌ مدرن» (Modern State) و البته حسن ختامی برای مناسبات اخلاقی در سیاست. هم دربارۀ گونه‌شناسی متن «شهریار» و نسبت آن با سیاست‌نامه‌های ایرانی و هم دربارۀ ترجمه‌های فارسی آن بحث و جدل فراوان است.


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
2025/08/26 18:31:53
Back to Top
HTML Embed Code: