Telegram Web
این کتاب براساس رسالهٔ دکتری خانم مرضیه ملکشاهی است که در دانشگاه فردوسی مشهد دفاع شده است. اگرچه متن رساله را پیش‌تر مطالعه کرده و از آن فراوان آموخته بودم، دوست داشتم کتاب را نیز در کتابخانهٔ شخصی‌ام داشته باشم که هوس خواندن امان نداد و مشغول مطالعه شدم.

💠 موضوع کتاب بسیار خواندنی و بدیع است. نویسندگان نثر فارسی موجز و پرمحتوایی دارند؛ یعنی جامع می‌نویسند بدون آنکه گرفتار اطاله کلام شوند. از دیگر نکات مثبت این اثر رعایت حد اعتدال در ارجاع به آثار و آراء پیشینیان است که متأسفانه در پژوهش‌های تاریخی در ایران به‌هیچ‌وجه رعایت نمی‌شود و تحقیق را در ورطهٔ نقل‌قول‌های بی‌شمار گرفتار می‌کند. روایت کتاب از اگزیستانسیالیسم در ایران بسیار موشکافانه بوده و نشان از تحلیل فردینهٔ پژوهشگر دارد‌.

📚 معرفی کتاب اینجا


❇️ مطالعه این کتاب را به علاقه‌مندان مباحث اندیشه، تاریخ فلسفه و تاریخ ترجمه پیشنهاد می‌کنم.

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 برخی دوستان در ماه‌های اخیر پیگیر دسترسی به متن رساله دکتری‌ام بودند.

فایل رساله در کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبائی در دسترس هست. گویا دسترسی برخط فقط برای دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی مقدور است. کافیست با نام کاربری و رمز عبور (هر دو شماره دانشجویی) وارد سامانه کتابخانه شده و با جستجوی عنوان، مدرک را پیدا کنید. سپس، مدرک را انتخاب کرده و سپس در انتهای صفحه (بخش پیوست‌ها) به فایل رساله دسترسی خواهید داشت.

🔸 این اثر یک پژوهش میان‌رشته‌ای به زبان انگلیسی است. سعی می‌کنم بخشی از نتایج این پژوهش را به زبان فارسی در همین کانال منتشر کنم تا مخاطبان و علاقه‌مندان غیرانگلیسی‌زبان نیز استفاده کنند.

گوشه‌ای از لطفِ تو بود
آنچه ما حاصلِ خود دانستیم



🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 تفسیر و نظریه‌ورزی در بطن تاریخ

💠 خانم حاجب که در این زمان به زبان فرانسه مسلط شده بود و دستی نیز در نگارش و ترجمه پیدا کرده بود، در پاسخ به درخواست احمدشاه که از او می‌خواهد بخشی از کتابی به زبان فرانسه را بخواند و ترجمه کند، با گفتن جمله «نمی‌فهمم و معنی آن را نمی‌دانم» در واقع و به صورت ضمنی پاسخ منفی خود را به خواستگاری احمدشاه که در موضع قدرت است می‌دهد و «ترجمه نکردن» در معنای استعاری آن برایش به مثابۀ ابزار «مقابله» با قدرت عمل می‌کند.


📚منبع
سعیدی، مریم (۱۴۰۲). جَنگِ زندگی (در جستجوی جهان ترجمانی خانم حاجب نَیّر عُظمی). نشر تاریخ. (صفحات ۴۶ و ۴۷)


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
#معرفی_اثر

اکثر کتب منتشره دربارهٔ ترجمه در ایران، از یک سو به زبان فارسی و از سوی دیگر به یکی از زبان‌های مطرح جهان توجه دارند اما این کتاب راه دیگری را در پیش گرفته است.

💠 ترجمه بین زبان‌هایی که در درون مرزهای ملی و در کنار زبان ملی به حیات خود ادامه می‌دهند از حوزه‌های مهم ولی مغفول‌مانده در تاریخ‌نگاری ترجمه در ایران است.

💠 کتاب شامل طیف وسیعی از موضوعات است: زبان و ادب کردی، تاریخ ترجمه کردی و مباحث فنی و نظری ترجمه.


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 سامان سخن

❇️ عطاملک جوینی در «تاریخ جهانگشای» آورده است که در جریان چیرگی و تجاوز مغولان، چنگیزخان در بخارا به مسجد رفت و به دستورش صندوقچه‌های قرآن را در حضور مشایخ و اهالی شریعت تبدیل به کاهدان اسبان کردند و رقاصان و نوازندگان به مسجد آوردند تا عرض اندامی کنند. آنگاه برخاست و مسجد را ترک کرد و «جماعتی که آنجا بودند، روان شدند و اوراق قرآن در میان قاذورات، لگدکوب اقدام و قوائم گشته. درین حالت امیر امام جمال‌الدین… روی به امام رکن‌الدین امام‌زاده… آورد و گفت: مولانا چه حالت است؟ این که می‌بینم به بیداریست یا ربّ یا به خواب؟ مولانا امام‌زاده گفت: خاموش باش! باد بی‌نیازی خداوندست که می‌وزد. سامان سخن گفتن نیست.»

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
#مترجمان_جریان‌ساز

❇️ معرفی زندگی و آثار سروش حبیبی

🔸
#مترجمان_جریان‌ساز در صفحۀ اینستاگرام زیر:

🆔
https://www.instagram.com/parvizrassouli

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 معرفی #کتاب‌شناسی (۲۴)

عنوان
: ترجمه‌های متون فارسی به زبان‌های پاکستانی

پدیدآور: اختر راهی

سال نشر: ۱۳۶۵

ناشر: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان

💠 این کتاب فهرست شمار قابل‌توجهی از متون فارسی است که به تعدادی از زبان‌های رایج در پاکستان کنونی ترجمه شد‌ه‌اند. ترجمه‌ها در دو بخش زبان اردو و ترجمه‌های پنجابی و پشتو و سندی و براهوی گردآوری شده‌اند. در بخش فهارس نیز فهرست مترجمان زبان‌های مختلف آورده شده است.

🔗 دریافت پی‌دی‌اف کتاب


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 نسخه هفتم APA برای Microsoft Word

#فن_پژوهش

💠 ابزار موجود در مایکروسافت وُرد (تب References) یکی از روش‌های رایج برای استناددهی خودکار است ولی مشکل اینجاست که نسخهٔ آخر شیوه‌نامهٔ APA (نسخه هفتم) در مجموعه آفیس موجود نیست.

❇️ برای اضافه کردن نسخه هفتم APA به مایکروسافت وُرد در ویندوز، از این روش ساده استفاده کنید:

برنامۀ مایکروسافت وُرد را ببندید. سپس، از این وبسایت فایل xsl را دانلود کرده (سمت راست صفحه علامت دانلود) و در مسیر زیر در ویندوز خود کپی کنید.

C:\Users<your_user_name>\AppData\Roaming\Microsoft\Bibliography\Style

(اگر مسیر بالا را پیدا نکردید، از بخش properties تیک گزینه show hidden files را فعال کنید.)

سپس، برنامۀ وُرد را باز کرده و در تب References نسخه هفتم APA در دسترس خواهد بود.

⚠️ این روش برای استناددهی در زبان انگلیسی تست شده و به‌درستی کار می‌کند. برای زبان فارسی، لازم است تغییراتی به‌طور دستی در فهرست منابع ایجاد شود؛ ازجمله، ذکر نام خانوادگی نویسنده به‌طور کامل.

#فن_پژوهش

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 چند خط دربارهٔ نوام چامسکی

💠 زبان‌شناسان از چامسکی به‌عنوان خداوندگار خود یاد می‌کنند. اما آیا می‌دانید چامسکی چطور چامسکی شد؟ اصلاً برایتان پیش آمده بپرسید چامسکی که از اندیشمندان علوم انسانی هست چرا در ام‌آی‌تی که مرکز فناوری هست فعالیت داشته؟

❇️ قضیه اینه...

چامسکی در پروژه ام‌آی‌تی دربارهٔ ترجمهٔ ماشینی کار می‌کرد. در این پروژه به‌دنبال این بودند که ساختار مشترکی بین زبان‌ها پیدا بکنند و به‌عنوان داده برای ماشین استفاده بکنند تا ترجمه بین زبان‌های مختلف به‌کمک این ساختار مشترک انجام بگیرد؛ یعنی یک بخشی از زبان که در همهٔ زبان‌ها یکسان باشد. از همین جا بود که چامسکی به نظریات خود دربارهٔ surface structure و deep structure رسید. در واقع، ساختار مشترکی که قرار بود برای ماشین ترجمه استفاده بشود همان deep structure یا ژرف‌ساختار است که می‌توانست ساختاری برای زبان جهانی universal language محسوب شود. سایر عناصر نظریهٔ چامسکی نیز در همین زمینه شکل گرفت.

زبان‌شناسان چامسکی را پدر زبان‌شناسی مدرن می‌دانند که کاملاً درست است. همین زبان‌شناسان - به‌ویژه در ایران - گاهی به‌اشتباه اصرار دارند که مطالعات ترجمه را زیرمجموعه زبان‌شناسی معرفی کنند؛ اما غافل از اینکه اندیشهٔ پدر مدیون پروژه‌های ترجمهٔ ماشینی و حاصل تأملات وی دربارهٔ ترجمه هست.


🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 در ستایش «خلاف‌آمد عادت»

#منهای_ترجمه

❇️ در کنش‌های اجتماعی، به‌مرور ذهن جمعی جامعه بر یک خروجی قابل‌پیش‌بینی اجماع حاصل می‌کند؛ به‌گونه‌ای که عقل سلیم، شهود، مشاهده، شواهد و قرائن همگی وقوع آن را بسیار محتمل و حتی قطعی می‌دانند. اما آنچه در بسیاری از مواقع اتفاق می‌افتد، برعکس آن شهود و پیش‌بینی‌ اولیه است؛ به‌اصطلاح counterintuitive هست یعنی «برخلاف شهود». برای مثال، جامعه انتظار دارد بعد از انتخاب آقای Y به‌عنوان رئیس‌جمهور، شرایط A برقرار شود ولی در کمال تعجب شرایطِ ضدِ آن روی می‌دهد.

❇️ در سطح تصمیمات فردی نیز این وضعیت روی می‌دهد؛ مثلاً، خود را به آب و آتش می‌زنیم که در مصاحبه شغلی قبول شویم ولی برعکس آن اتفاق می‌افتد. مواقعی هم اصلاً به قبولی فکر نمی‌کنیم و انتظاری نداریم ولی ناگهان خبر قبولی را دریافت می‌کنیم!

❇️ این ایده در ادبیات فارسی و سنت پیشینیان با لفظ «خلاف‌آمد عادت» بیان شده است که می‌تواند معادلی برای counterintuitive باشد. در واقع، بر این باور بودند که از روزگار باید خلاف مطلوب را طلبید زیرا روزگار همواره ضد آن را به پیش می‌آورد. پس اگر دنبال راحتی هستیم باید انتظار سختی داشته باشیم تا ضد آن یعنی راحتی حاصل شود.

💠 در شعر حافظ:

از خلاف‌آمد عادت بطلب کام که من
کسب جمعیت از آن زلف پریشان کردم


#منهای_ترجمه

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
📌 اولین شماره از دوره جدید مجله «کاربرهای مطالعات زبانی» منتشر شد.

💠مجله برای شماره تابستان خود که آخر مرداد منتشر می‌شود مقاله می‌پذیرد. داوری و چاپ در این مجله کاملا رایگان است.

🔸مجله توسط انتشارات دانشگاه حضرت معصومه (س)، که دانشگاهی دولتی است، منتشر می‌شود. از سایت مجله بازدید بفرمایید.

https://jals.hmu.ac.ir/

همچنین مجله از افراد دارای مدرک دکتری رشته‌های مرتبط با زبان و دانشجویان دکتری این رشته‌ها دعوت می‌کنند که به‌عنوان داور در سایت مجله ثبت‌نام کرده و با مجله همکاری کنند. حق‌الزحمه داوری و گواهی معتبر برای داوری ارائه می‌گردد.

🌺با تشکر از آقای دکتر غلامرضا مدادیان

#اطلاع‌رسانی

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
ناصر نیّرمحمدی هم از عجایب تاریخ ترجمه در ایران بوده است. این کتاب شامل نقدهای وی دربارۀ ترجمه‌های فارسی است.

💠 در نقدهای نیّرمحمدی، شاهد نوعی بوطیقای (poetics) نقد ترجمه هستیم؛ نوعی سبک نقادی با عناصر منحصربه‌فرد. نیّرمحمدی اشتباهات مترجمان را گرفته و سپس به زبانی نرم، داستان‌گویه و البته طنزآمیز و کنایه‌آمیز، عمق کژفهمی مترجمان را به تمسخر می‌گیرد؛ البته، تمسخری آموزنده.

⚠️ راستی دربارۀ تاریخ نقد ترجمه در ایران چه پژوهش‌هایی انجام شده است؟

🌐 شبکۀ تاریخ‌نگاری ترجمه
————————————————
@Historiography_of_Translation
————————————————
2025/08/26 15:51:19
Back to Top
HTML Embed Code: