🎶 خزان

آهنگساز و سرپرست گروه: #حسین_علیزاده
کنسرت شورانگیز | سال ۱۳۶۷ - تالار وحدت
اجرای گروه شیدا و عارف: ارشد تهماسبی، علی‌اکبر شکارچی، بیژن کامکار، پشنگ کامکار، ارژنگ کامکار، اردشیر کامکار، عبدالنقی افشارنیا، فرخ مظهری، زیدالله طلوعی، سعید فرج‌پوری، محمد فیروزی و جمال سماواتی

این آهنگ در دستگاه شور که از دید فرم و تنظیم، یکی از آثار خلاقانه و کم‌نظیر در موسیقیِ سازی ایران است، در آلبوم شورانگیز با صدای شهرام ناظری منتشر شده است.
#موسیقی
@Jaryaann

⭕ فاجعه در طبس

به گزارش رسانه‌ها نشت گاز در یکی از کارگاه‌های شرکت زغال‌سنگ معدنجو طبس، شب گذشته، ۳۱ شهریور موجب انفجار شده و تاکنون ۳۱ نفر از کارگران این معدن جان باخته و ۱۷ نفر مصدوم شده‌اند. از سرنوشت برخی از کارگران که در یکی از بلوک‌ها حبس شده‌اند هنوز خبری نیست و نیروهای امداد در پی نجات آن‌ها هستند.

با اندوه بسیار از این فاجعهٔ دردناک و ابراز همدردی با خانوادهٔ این کارگران زحمتکش، امیدواریم مصدومان این حادثه بهبود یابند و محبوسان نیز رها شوند تا تعداد جان‌باختگان این فاجعه بیش از این نشود.

❗️پرسش اما این است که تا کی باید شاهد چنین فجایعی در محیط‌های کار به‌ویژه معادن کشور باشیم؟

دریغ از #جان_شیرین این عزیزان که گرفته شد.
#معدن_طبس
@Jaryaann

▫ اول مهرماه زادروز حسین منزوی

آهای خبردار! مستی یا هشیار؟
خوابی یا بیدار؟ خاله یادگار!

تو شبِ سیا، تو شبِ تاریک
از چپ و از راست، از دور و نزدیک
یه نفر داره جار می‌زنه، جار:
آهای غمی كه مثلِ یه بختک
رو سینۀ من شده‌ای آوار
از گلوی من دستاتُ وردار

توی كوچه‌ها یه نسیم رفته پی ولگردی
توی باغچه‌ها پاییز اومده پی نامردی
توی آسمون ماهُ دق می‌ده دردِ بی‌دردی

👤 #حسین_منزوی
(۱ مهر ۱۳۲۵، زنجان - ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۳، تهران)
از بزرگ‌ترین غزلسرایان معاصر بود که نگاهی نو به غزل داشت و تحولی در زبان و مضامین غزل ایجاد کرد. او در سرودن شعر نیمایی و ترانه نیز توانمند بود. از کتاب‌های #شعر او می‌توان به حنجرۀ زخمی تغزل، با سیاوش از آتش (برگزیدۀ غزل‌ها)، از خاموشی‌ها و فراموشی‌ها، نگاه زیتونی و از ترمه و تغزل (برگزیدۀ اشعار) اشاره کرد.

🔺این ترانه به‌واسطۀ موسیقی فیلم «آرایش غلیظ» با آهنگسازی #سهراب_پورناظری و خوانندگی #همایون_شجریان بسیار پرآوازه شد.
⬅ شنیدن آهنگ آهای خبردار
#شعر_با_صدای_شاعر
@Jaryaann

⚡️ هشتاد و چهار سال پیش در چنین روزی، نوزادی در مشهد زاده شد که در تاریخ معاصر موسیقی و در ساحت اجتماعی، شاید هیچ هنرمندی در ایران به جایگاه و ارج او نرسید:
#محمدرضا_شجریان

🔗 منبع ویدئو: کانال خانه‌ی شجریان
@Jaryaann

⭕ در هنگام انفجار اخیر در #معدن_طبس بیش‌ از ۷۰ کارگر در کارگاه استخراج این معدن زغال‌سنگ مشغول به‌ کار بوده‌اند. از این میزان تا کنون دست‌کم ۵۰ نفر کشته شده‌اند.

۵۰ در این خبر فقط یک عدد معمولی نیست، ۵۰ انسان، ۵۰ پدر، پسر، برادر، دوست ۵۰ زندگی و ۵۰ آرزو نیست و نابود شدند، ۵۰ #جان_شیرین، به همین «سادگی» گرفته شد و ۵۰ خانواده و صدها انسان عزادار شدند.

واقعیت تلخ دیگری که پس از این فاجعه اعلام شد این بود که حقوق این کارگران تنها ۱۲ میلیون تومان بوده است.

حادثه در همه جای دنیا رخ می‌دهد. اما این‌که در کشور ما هم تعداد این حوادث و هم شمار قربانیان آن به‌ويژه در معادن کشور این‌چنین زیاد است حتماً تصادفی نیست. در واقع این مرگ‌های دردناک، دیگر سانحه یا حادثه نیست و تبدیل به قاعده شده است.

به گزارش خبرآنلاین، طبق آمار رسمی، در ۶ ماه نخست امسال ۱۳ کارگر معدن طی حوادث کشته شده‌اند که با احتساب دست‌کم ۳۸ کشته در حادثه اخیر در طبس تاکنون بیش از ۶۳ کارگر در این مدت جان خود را در معادن از دست داده‌اند. (برخی منابع آمار بیشتری را اعلام می‌کنند.) در یکی از این حوادث، در ۲۷ خردادماه ۱۴۰۳، معدنی در شازند (استان مرکزی) ریزش کرد و چهار کارگر زیر انبوهی از خاک و سنگ گرفتار جان باختند. تا کنون جسد ۳ کارگر بیرون کشیده شده اما با گذشت بیش از سه ماه هنوز خبری از پیکر «آیت رضایی» چهارمین کارگر مفقودی نیست.

در یک سال گذشته دست‌کم ۶۰ معدنچی جان خود را در هنگام کار از دست داده و صدها تن دیگر مجروح شده‌اند. در ۱۲ شهریور ۱۴۰۲ انفجار در یکی از تونل‌های استخراج زغال‌سنگ در معدن رزمجاه در طزره (از توابع دامغان) باعث مرگ ۶ معدنچی شد. کارفرمای این معدن به اتهام قتل غیرعمد، به دلیل بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی حین کار، محکوم به سه سال حبس تعزیری شد.

در یکی از پر حاشیه‌ترین حوادث مشابه، ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ طی انفجاری که در معدن زغال‌سنگ یورت در استان گلستان رخ داد ۴۳ معدنچی جان باختند،گ و باز براساس گزارش کمیته حقیقت‌یاب، مقصر حادثه کارفرما بوده‌است.

این‌ها نمونه‌هایی از سوانح مرگ‌بار در معادن کشور است. متأسفانه تلخی هیچ‌یک از این حوادث هم مانعی برای چاره‌اندیشی اساسی و جلوگیری از تکرار این حوادث نشده است.

پرسش‌های بی‌شماری نیز در این میان مطرح است؟ چرا در حادثه اخیر در طبس، تعداد کارگران مشغول به کار از ابتدای فاجعه روشن نبود؟ چرا تعداد اعلامی کشته‌شدگان و مصدومان و محبوسان انقدر کم و زیاد می‌شد؟ چه میزان از حوادث پیش‌آمده در محیط‌های کاری ناشی از سودجویی کارفرما و عدم ایمن‌سازی فضای کار و نداشتن تجهیزات مناسب است؟ چرا استخراج در بسیاری معادن کشور هنوز به روش سنتی و قدیمی است و فناوری‌های روز به‌کار گرفته نمی‌شود؟ بازرسی از این کارگاه‌ها به چه شکل است؟ چرا تعداد بازرسان با تعداد کارگران متناسب نیست؟ چرا آن‌ها تجهیزات کافی و مورد نیاز برای بازرسی ندارند؟ و مهم‌ترین پرسش:

آیا جان و زندگی جوانان ایرانی ارزش پیگیری و اقدام جدی برای جلوگیری از حوادث مشابه را ندارد؟ شاید تنها عامل برای تغییر این رویه و روند پیگیری و فشار افکار عمومی باشد.

پیشنهاد می‌کنیم این یادداشت از رضا امیدی را در همین رابطه بخوانید که نکات قابل تأملی دارد.

🔻تصویر چکمه‌های پاره یکی از جان‌باختگان فاجعه اخیر در طبس
@Jaryaann

⬅ یک نمونه از فعالیت‌های مشابه پاکسازی رودخانه در ایران که پیش‌تر در جریان معرفی کرده بودیم.
@Jaryaann

🔘 رییس جمهور ایران که ترکی زبان خانوادگی اوست در سفر چندی پیش خود به اقلیم کردستان عراق پاسخ پرسش فارسی رسانه‌های آنجا را به زبان کردی سورانی داده است؛ چرا که زاده و بزرگ‌شدهٔ شهری کردزبان (مهاباد) است. این رفتار او نه تنها کاری ناپسند از سوی ایرانیان شمرده نشد که با استقبال مردم مواجه شد. در همین سفر، رئیس اقلیم کردستان عراق، که در سال ۱۳۵۴ به خاطر بمباران شیمیایی مناطق کردنشین توسط صدام، در نه سالگی به همراه خانواده به ایران پناه آورده و در ایران بزرگ شده و به دانشگاه رفته، در پاسخ به سوال خبرنگاران به فارسی سلیس و شیوا پاسخ داده است.

این روزها سالگرد اعتراضات مردم سراسر ایران از سیستان و بلوچستان تا گیلان و آذربایجان، به مرگ دلخراش یک دختر جوان اهل سقز کردستان، #مهسا_امینی است.

یکی از سرشناس‌ترین و محبوب‌ترین گروه‌های موسیقی دهه‌های اخیر در ایران گروه خانوادگی کامکارهاست که اصالتاً اهل سنندج‌اند و همیشه بخش مهمی از کنسرت‌ها و آلبوم‌های‌شان به موسیقی کُردی اختصاص دارد و با استقبال گستردهٔ هواداران در سراسر ایران مواجه می‌شود. در کنار آن‌ها، محبوبیت و جایگاه شهرام ناظری، کیخسرو پورناظری، کیهان کلهر، خانواده عندلیبی و بسیاری از هنرمندان و بازیگران اهل کرمانشاه و کردستان و ایلام در کشور زبانزد است.

شجریان، معین، داریوش، هایده، مهستی و خوانندگان جدید ایرانی در کردستان عراق بسیار محبوبند و آثارشان بسیار مورد توجه است؛ کنسرت‌های با کلام فارسی در شهرهای اربیل (هولیر) و سلیمانیه با استقبال گسترده‌ای روبرو می‌شود.

#رشید_یاسمی، نویسنده و مورخ کُرد، در کتاب «کردان و تعلق قومی و تاریخی آنان» می‌نویسد:

در زندگی معاملاتی و سیاسی سلیمانیه عراق زبان فارسی بکار می‌رفت و تا سال ۱۹۲۱ میلادی [پیش از حضور استعماری بریتانیا]، تدریس در مدرسه‌های این شهر به زبان فارسی بود. بعد هم که تدریس فارسی از مدارس برچیده شد کردها همچنان آثار سعدی، حافظ، نظامی، جامی و عطار را می‌خواندند و آموزش فارسی از روی نان و حلوای شیخ بهایی صورت می‌گرفت.

این‌ها نمونه‌هایی از پیوند کردها با ایران، حتی ورای مرزهای سیاسی کشور (در #ایران_فرهنگی) است. در واقع، از آنجا که ایران کشوری تاریخی‌ست، اولاً مانند اغلب کشورهای این منطقه با اراده و تصمیم یک دولت استعماری شکل نگرفته است و ثانیاً با اتکا به الگوی معاصر دولت-ملت‌‌سازی در اروپا، بر مبنای یک زبان واحد، دین/مذهب واحد و قوم واحد برساخته نشده است. ایرانیان به عنوان یک #ملت_تاریخی به‌واسطهٔ تاریخ و اساطیر مشترک از سویی، و درهم‌آمیختگی با یکدیگر در طول تاریخ از سوی دیگر، هزاران سال است که با #وحدت_در_کثرت همزیستی می‌کنند. فارسی زبان مشترک (ملی) و ارتباطی ایرانیان است اما آن‌ها تنوع زبانی، فرهنگی و مذهبی در خود را به رسمیت می‌شناسند و به‌خاطر تفاوت در زبان و دین با یکدیگر احساس بیگانگی نمی‌کنند و به‌طور طبیعی گرفتار ستیزهای قومی که در کشورهای پیرامونی وجود دارد نمی‌شوند. مگر آن‌که با دسیسه‌های بیرونی و برنامه‌های سیاسی و القائات مستمر جعلیات و شست‌وشوی ذهن‌ها آن‌ها را در مقابل هم قرار دهند. به‌ویژه که شوربختانه دو پدیدۀ دیگر هم به زمینه را برای ترویج #قوم‌گرایی فراهم می‌کند. یکی این‌که در قوانین و عرف سیاسی کنونی، برابری مذهبی و دینی شهروندان ایرانی به رسمیت شناخته نشده است؛ به عنوان نمونه یک فرد اهل سنت قانوناً امکان رییس‌جمهور شدن و عرفاً امکان وزیر شدن ندارد. دومی این‌که اغلب مناطق مرزی کشور به علل گوناگون (که ربطی به قومیت ندارد) توسعه‌یافته و برخوردار از امکانات مناسب نیستند. یکی از ضروری‌ترین کارها در ایران امروز، تلاش برای رفع این دو معضل است.

🔻مطالب مرتبط با این موضوع🔻
۱. «کردها، ایران و ترکیه» (دربارۀ تفاوت جایگاه کردها در ایران و ترکیه که پنج سال پیش، همزمان با حملۀ ترکیه به کردها در سوریه منتشر کرده بودیم.)

۲. مصاحبۀ احسان هوشمند با انصاف‌نیوز (دربارۀ درهم‌آمیختگی تاریخی ایرانیان و علل ظهور قوم‌گرایی در ایران)

۳. گفت‌وگوی احسان هوشمند با مؤسسۀ آتوسا‌ (دربارۀ تنوع زبانی و مذهبی در میان کرد‌ها، تحرکات قومی پس از انقلاب و علل تقویت قوم‌گرایی)
@Jaryaann

💡کهن‌­ترین مدارک حضور انسان در ایران
🎙 #حامد_وحدتی‌نسب
📍تدکس اصفهان TEDx Esfahan
🗓 ۲۲ دی‌ماه ۱۴۰۲

👤 حامد وحدتی‌نسب

• استاد انسان‌شناسی پیش از تاریخ دانشگاه تربیت مدرس
• دکتری «انسان‌شناسی پیش از تاریخ» با تخصص روی انسان نئاندرتال | دانشگاه ایالتی آریزونا، فینیکس-آمریکا
• دورۀ پسادکتری باستان‌شناسی مولکولی | دانشگاه آلبرتا-کانادا
• دورۀ پسادکتری زیست-باستان‌شناسی | دانشگاه آکسفورد

⬅ دیدن سخنرانی در آپارات

⏪ برگۀ اینستاگرام وحدتی‌نسب
#سخنرانی_تد
#تاریخ #فرگشت #ایران
@Jaryaann

❗این سخنرانی از دکتر نعمت‌الله فاضلی دربارهٔ نقش زنان در تحقق #صلح دارای نکات قابل تأملی است اما او یک خطا هم در بخشی از سخنان خود می‌کند که باید به آن پرداخت.

درست است که صلح باید بین آدم‌ها، بین جوامع و بین ملت‌ها تحقق یابد و نباید صلح را به صلح درونی فروکاست. در واقع در شرایطی که جامعه و جهان پیرامون ما پر از نزاع، درگیری، جنگ و انواع خشونت است ما نباید به این قانع و خوشنود باشیم که در درون خود یا در جمع نزدیکان خود آرام و شادیم. اما نکته در این است که تا انسان‌ها در درون خود به میزانی از صلح و آشتی نرسند و تا هنگامی که شعله‌های زیاده‌خواهی و آز و نفرت و بیزاری در درون انسان‌ها زبانه می‌کشد خیال رسیدن به صلحی پایدار در دنیای بیرون توهمی بیش نیست. در واقع صلح درونی لازمه و پیش‌شرط تحقق صلح در بیرون است و نه نتیجه و حاصل آن.

همان‌گونه که دکتر فاضلی به درستی بر این تأکید می‌کند که صلح از #زندگی_روزمره آغاز می‌شود و سپس به جامعه گسترش می‌یابد، صلح در زندگی روزمره نیز از صلح درونی می‌آغازد و بعد نمود آن در زندگی روزمره نمایان می‌شود.
@Jaryaann

🧠 مایند: رژیم غذایی برای جوان نگه داشتن مغز

این روزها انواع رژیم‌های غذایی تبلیغ می‌شوند: کتوژنیک، پالئو، گیاه‌خواری و… اما یک رژیم غذایی مهم وجود که نامش MIND است و ویژه افرادی است که می‌خواهند «مغز» سالمی داشته باشند. نام آن مخفف عبارت Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay است و در واقع ترکیبی از دو رژیم غذایی مشهور دیگر به نام دَش و مدیترانه‌ای است.

در رژیم غذایی مایند تمرکز روی افزایش مصرف مواد غذایی گیاهی فرآوری‌نشده و محدود کردن مصرف منابع حیوانی دارای چربی‌های اشباع است. تمرکز این رژیم غذایی، کاهش وزن نیست و بیشتر به دنبال جوان نگه داشتن #مغز و پیشگیری از خِردسودگی (دِمانس یا زوال عقل) و #آلزایمر است.

خوراکی‌های توصیه شده در رژیم غذایی مایند:
روزانه‌ها:
- سبزیجات دارای برگ سبز (مانند کلم پیچ و اسفناج): حداقل یک وعده در روز

- دیگر انواع سبزیجات (مانند بروکلی، کلم، هویج، بادمجان، بامیه، انواع کدو، فلفل دلمه‌ای، چغندر، مارچوبه و…): حداقل یک وعده در روز

- روغن زیتون: استفاده به عنوان روغن مصرفی پیشفرض در آشپزی

- غلات با سبوس کامل: حداقل سه وعده در روز

هفتگی‌ها:
- انواع توت (مانند شاه‌توت، تمشک، توت فرنگی و…): حداقل دو وعده در هفته

- انواع مغز (مانند گردو، بادام و…) حداقل ۵ وعده در هفته (البته مراقب کالری بالای آنها باشید و زیاده‌روی نکنید!)

- ماهی و دیگر غذاهای دریایی: حداقل یک وعده در هفته (با ترجیح انتخاب ماهی‌های دارای مقادیر بیشتر امگا۳)

- انواع حبوبات: حداقل ۴ وعده در هفته

- گوشت مرغ: حداقل دو وعده در هفته

موادی که باید مصرف‌شان را تا جای ممکن محدود کنیم:
- کره و مارگارین
- پنیر (توصیه شده فقط یک وعده در هفته استفاده شود).
- گوشت قرمز
- غذاهای سرخ‌شده
- انواع شیرینی‌ها

این رژیم غذایی سال ۲۰۱۵ توسط دو نفر از اساتید دانشگاه هاروارد و بر اساس نتایج پژوهش‌های متعدد طراحی شد و در نسخه‌ی ابتدایی، مصرف شراب هم جزو مواد پیشنهادی بود، اما این مورد با یافته‌های چند سال اخیر، از توصیه‌ها حذف شد. قبلاً هم در این مورد صحبت کرده‌ایم که هیچ میزانی از الکل بی‌ضرر نیست.

اگر نمی‌توانید تمام نکات گفته شده در این رژیم غذایی را با دقت رعایت کنید دست کم بکوشید تا جای ممکن آن‌را رعایت کنید. به ویژه در ایران که مصرف سبزیجات بسیار پایین است و اگر مقادیر توصیه‌شده‌ی این رژیم غذایی را با وضعیت فعلی خود‌تان مقایسه کنید، احتمالاً متوجه می‌شوید که باید تغییراتی در آن اعمال کنید.

✍️ دکتر علی‌اصغر هنرمند

🔗 منبع: وب‌گاه | در تلگرام

#سلامتی #تغذیه
@Jaryaann

💡 «از زخم دیرین تبرها» ادای احترامی به تلاش و از خودگذشتگی #محترم_اسکندری، #مستوره_افشار و #صدیقه_دولت‌آبادی، زنان #ایران‌دوستی است که در #تاریخ معاصر برای تحقق حقوق #زنان_ایرانی و رشد آگاهی در جامعه به جان کوشیدند.

پیشنهاد می‌کنیم قسمت نخست #رادیو_نسیان را که داستان شکل‌گیری #جمعیت_نسوان_وطن‌خواه_ایران است، در کست‌باکس یا اپل‌پادکست یا تلگرام بشنوید.

⬅ منابع پژوهشی این قسمت
🔗 منبع ویدئو: کانال رادیو نسیان
@Jaryaann

➖ از زخم دیرین تبرها
داستان #جمعیت_نسوان_وطن‌خواه_ایران

کاری از #رادیو_نسیان
🔗 منبع
#تاریخ #زنان_ایرانی
@Jaryaann

🔺کارگر نجات‌یافته از انفجار #معدن_طبس:
• هفته قبل از حادثه، گفته شد که اینجا گاز دارد و نیرو‌ها را داخل نفرستید.
• پیمانکار، نیرو‌ها را تهدید به اخراج کرد، کارگران هم مجبور شدند داخل معدن بروند.

⬅ جزئیات تکان‌دهندهٔ سخنان محمد بهمدی
🔗 منبع

🔺کارگران نجات‌یافته معدن طبس:
• معدن حتی حسگر نداشت.
• حجم کار در معدن به حدی زیاد بود که متوجه خود حادثه در لحظه نشدیم.
• برای کارفرما و مدیر مجموعه تنها استخراج زغال‌سنگ اهمیت داشت و بس.

⬅ جزئیات بیشتر
🔗 منبع
@Jaryaann

⚡️از عالم معنی الفی بیرون تاختکه هرکه آن الف را فهم کرد همه را فهم کرد، هرکه این الف را فهم نکرد هیچ فهم نکرد. طالبان چون بید می‌لرزند، از برای فهم آن الف.

⚡️فی‌الجمله تو را یک سخن بگویم: این مردمان به نفاق خوش دل می‌شوند. و به راستی غمگین می‌شوند. او را گفتم تو مرد بزرگی و در عصر یگانه‌ای. خوشدل شد و دستِ من گرفت. و گفت مشتاق بودم و مقصر بودم. و پارسال با او راستی گفتم. خصم من شد و دشمن شد. عجب نیست این؟! با مردمان به نفاق می‌باید زیست، تا در میانِ ایشان باخوشی باشی. همین که راستی آغاز کردی، به کوه و بیابان برون می‌باید رفت که میانِ خلق راه نیست!

📜 مقالات شمس تبریزی
تصحیح #محمدعلی_موحد - انتشارات خوارزمی

🗓 هفتم مهرماه، روز بزرگداشت #شمس_تبریزی
@Jaryaann

▪️حالا چندین ماه است با وقوع رخدادهایی نامنتظره، بی‌خوابی شبانه و پیگیری لحظه‌ای اخبار و با هراس از وقوع جنگ به خواب رفتن و بعد، برخاستن گیج و منگ از خواب، زیستن در تعلیق و ابهام، شنیدن اخبار لغو پروازها بر فراز ایران و نگرانی از آیندهٔ سرزمین بخشی از مناسک و روال زندگی روزمرهٔ ایرانیان شده است و بعد بازگشت تدریجی به زندگی معمولی، از سرگیری پروازها، با ردّی و تصویری از جنگ در پس‌زمینه و بدون ایده‌ای و تخیلی روشن و واضح از آینده و استمرار ناامنی و جنگ و کشتار در منطقه و باز رخدادی دیگر و التهابی تازه و آمدن احتمال وقوع جنگ به متن زندگی …

باشد که سایهٔ جنگ، ویرانی و ناامنی از این سرزمین و مردمانش و از این منطقه به‌دور باشد و روزهای روشن و پرامید فرا رسد.
#وضعیت
@Jaryaann

➖حلقِ روزگار بریده است.

▫️بریده‌ای از مقالات #شمس_تبریزی
▫️گزینش و خوانشِ سعید رضادوست
▫️موسیقیِ اِلنی کارایِندرو | دشتِ گریان

🔗 منبع
@Jaryaann

🔘 مولانا برای وصف بی‌قراری و بی‌اختیاری، ایماژی دارد دقیق و لطیف و‌ ظریف. «کاسه بر سر آب»؛ لغزان و بی‌تعادل با سرنوشتِ نامعلوم.

‏ما همچون کاسه‌ایم بر سر آب. رفتن کاسه بر سر آب به حکم کاسه نیست، به حکم آب است.
‏•فیه ما فیه/ فصل ۳۷

وگر به پیش من آید خیالِ یار که چونی
‏حیات نو بپذیرد تنِ نزار چه باشد؟

‏چو کاسه بر سر آبم ز بی‌قراری عشقش
‏اگر رَسَم به لب دوست کوزه‌وار چه باشد؟
‏•غزلیات شمس

🔗 منبع
🗓 ۸ مهر، روز بزرگداشت #مولانا
@Jaryaann

🌀حکایت مست و محتسب (از مثنوی معنوی)
🎙 #محمد_دهقانی در تدِکس ۲۰۱۶ دانشگاه علوم پزشکی تهران TEDx TUMS با عنوان «مرا عهدی‌ست با شادی»
🗓 ۱۰ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۵ خورشیدی
📍 سالن همایش بیمارستان مرکز قلب تهران
🔗 منبع: کانال دکتر محمد دهقانی
👈🏼 خواندن ابیات در گنجور
#سخنرانی_تد #مولانا #شادی #آزادی
@Jaryaann

🔘 از مثنوی و یاد سعدی

[...] بسیار پیش می‌آید که ابیاتی از مثنوی ما را به یاد کلام سعدی می‌اندازد و من اینجا به بیش از توارد و تداعی نظر ندارم.

همان ابتدای مثنوی: «گفت لیلی را خلیفه کان توی / کز تو مجنون شد پریشان و غوی؟» و پاسخ لیلی که «خامُش چون تو مجنون نیستی»، یادآور کلام سعدی است در گلستان «از دریچهٔ چشم مجنون بایستی در جمال لیلی نظر کردن» یا باز به قول مولانا «بین به چشم طالبان مطلوب را».

در سخنان وزیر به نصرانیان، «در یکی گفته که واجب خدمت است» تا جای دیگر که «کار خدمت دارد و خُلق حسن»، کلام سعدی را به خاطر می‌آورد: «طریقت به جز خدمت خلق نیست».

«هرکه او ارزان خرد ارزان دهد / گوهری طفلی به قرصی نان دهد» یادآور خاطره سعدی است: «ز عهد پدر یادم آید همی» که «ز بهرم یکی خاتمِ زر خرید» امّا «به در کرد ناگه یکی مشتری / به خرمایی از دستم انگشتری».

وقتی مولانا می‌گوید «تن قفص‌شکل است، تن شد خارِ جان» نمی‌شود یاد سعدی نکرد که «خبر داری ای استخوانی قفس / که جان تو مرغی است نامش نفس؟»

آنگاه که از نصیحتی می‌گوید چون «شیرِ تازه از شکر انگیخته / شیر و شهدی با سخن آمیخته» یادآور بوستان است: «به پرویزن معرفت بیخته / به شهدِ عبارت برآمیخته».

وقتی می‌گوید «مستِ صبّاغیم، مستِ باغ نه» غزل مشهور سعدی‌ را به خاطر می‌آورد که «تنگ‌چشمان نظر به میوه کنند / ما تماشاکنان بستانیم»، گرچه مولانا، بیش از بستان، نظر به باغبان و صباغ دارد، چنان که در دیوان هم: «ای باغ تویی خوشتر، یا گلشن گل در تو؟ یا آن که برآرد گل؟ صد نرگسِ تر سازد».

«جمله گفتند ای حکیم باخبر / الحَذَرْ دَعْ، لیس یُغنِی عَن قَدَر» یادآور همان مثل است در حکایت کرکس و زغن در بوستان: «شنیدم که می‌گفت و گردن به بند / نباشد حذر با قَدَر سودمند».

باز در آغاز دفتر دوم، در توضیح این که چرا «در مدّت ایام فراق»، سراغ حسام الدّین نرفته است، بهانه‌جویی لطیفی می‌کند که آخر با خود اندیشیدم «او جمیل است و مُحبٌّ لِلجَمال / کی جوان نو گزیند پیر زال؟» یادآور سخن سعدی است در گلستان: «او را که جوان باشد با من که پیرم چه دوستی صورت بندد؟»

آن ابیات که «صوفیان تقصیر بودند و فقیر / کادَ فقرٌ اَن یَعی کُفراً یُبیر / ای توانگر که تو سیری هین مخند / بر کژیِّ آن فقیرِ دردمند» یادآور جدال مشهور سعدی است با مدّعی: «درویش را دست قدرت بسته است و توانگر را پای ارادت شکسته» و در آن همین حدیث را می‌آورد که: «درویش بی‌معرفت نیارامد تا فقرش به کفر انجامد کادَ الفقرُ اَنْ یَکونَ کفراً».

وقتی می‌گوید «گر نباشد گندمِ محبوب‌نوش / چه بَرَد گندم‌نمای جوفروش؟»، مَثَلی قدیمی را به کار می‌گیرد که شاهد آشنای دیگری دارد در بوستان: «به بازار گندم‌فروشان گرای / که این جوفروش است گندم‌نمای».

وقتی می‌گوید «تو بماندی در میانه آنچنان / بی‌مدد، چون آتشی از کاروان»، نمی‌شود یاد سعدی نکرد که «از کاروان چه ماند؟ جز آتشی به منزل».

وقتی می‌گوید «معدنِ دنبه نباشد دامِ گرگ» گویا از گرگ زیرکی می‌گوید که به دام دنبه نمی‌افتد و نه آن گرگ ساده‌دل سعدی: «چون مرغ به طمْعِ دانه در دام / چون گرگ به بوی دنبه در بند».

«همچو فرعونی مُرصَّع کرده ریش...» در مثنوی، یادآور گلستان است: «این دلق موسی است مرقّع و آن ریش فرعون مرصّع»

آنجا که مولانا می‌گوید «گفت از روحِ خدا لا تَیأسُوا / همچو گم‌کرده پسر رو، سو به سو» و بر خلاف عادت خود، هیچ ذکری از حکایت آن گم‌کرده‌ فرزند نمی‌کند. گویی داستانی بوده آشنا و برسر زبان‌ها. حکایتی که سعدی هم در بوستان به تفصیلی بیشتر آورده است:

یکی را پسر گم شد از راحله / شبانگه بگردید در قافله
ز هر خیمه پرسید و هر سو شتافت / به تاریکی آن روشنایی بیافت
چو آمد برِ مردمِ کاروان / شنیدم که می‌گفت با ساروان
ندانی که چون راه بردم به دوست؟ هر آن کس که پیش آمدم، گفتم اوست!
از آن اهلِ دل در پی هر کس‌اند / که باشد که روزی به مردی رسند.

آری، بس دراز است این حکایت تو ملول، اندکی گفتم رها کردم فضول... چنان که در دیباچه مثنوی می‌خوانیم: «اقْتَصَرْنا عَلی هذا القَلیلِ وَ القَلیلُ یَدُلُّ عَلی الکَثیرِ... وَ الْحَفْنَةُ تَدُلُّ عَلی الْبَیْدَرِ الکَبیر»، که آن هم باز یادآور گلستان سعدی‌ست: «بر این دو بیت اختصار کنیم که اندکی دلیل بسیاری باشد و مشتی نمودار خرواری»
[...]
✍🏼 #مجید_سلیمانی
🔗 منبع و متن کامل: کانال کاریز
#مولانا #سعدی
@Jaryaann