tgoop.com/tabeshnet/16509
Last Update:
📌 تاملی نظری در مفهوم همبستگی دینی
➖ عوامل زمینه‌ساز همبستگی اسلامی:
♡۳• احتیاط در تکفیر مطلق و اجتناب از تکفیر معین
پرواضح است که تکفیر، و رواج آن از سوی مذاهب اسلامی چه ضربه‌ی کاری و کوبنده‌ای به پیکر امت بزرگ اسلامی می‌زند، وچه غیرقابل تحمل و زیان‌بار خواهد بود وقتی شخصی از سوی برخی فرق و مذاهب مسلمان انگاشته شود و از سوی برخی دیگر کافر!
👈 از این‌رو وقتی فرقه و مذهبی را خارج از دایره‌ی اسلام تصور کنیم، آیا بحث پیرامون همبستگی اسلامی بی‌مایه به انتفای موضوع نمی‌شود؟
🔻 بدین‌جهت که یکی از مهم‌ترین شروط جدی همبستگی اسلامی در عصر حاضر است طرح نکاتی چند ضروری به نظر می‌رسد.
➖ نخست اینکه باید دانست همه‌ی صاحب‌نظران و متفکران دو نوع تکفیر وجود دارند،
• یک تکفیر مطلق
• نوع دیگر تکفیر معین یا شخص
به نظر می‌رسد تکفیر از نوع اول چندان خللی به همبستگی اسلامی نیست؛ یعنی اگر پیروان یک فرقه‌ی مذهبی معتقد باشند که فلان باور یا فعل، کفرآمیز است و اگر عالماً و عامداً صورت گرفته باشد آدمی را از دایره‌ی اسلام خارج می‌کند، این باور مخل همبستگی اسلامی نیست، چرا که همانطور که در مبحث مفهوم وحدت گفته شد.
بالاخره مذاهب اسلامی تلقی‌های متفاوتی از ضروریات دین دارند و از نظر هر یک انکار ضروری دین و یا یک باور مسلم دینی کفر محسوب می‌شود. بنابراین همبستگی اسلامی متوقف بر انتقای تکفیر نوع یا مطلق نیست.
👈 اما در باب همین نوع از تکفیر توضیح مختصری لازم است و آن این که اگر درمتون دینی در باب فعل یا باوری واژه‌ی کفر استعمال شده باشد، همواره دال بر کفر اکبر یعنی کفری که آدمی را از دایره‌ی دین خارج می‌کند نیست. لذا
➖ در تکفیر مطلق و نوعی باید توجه داشت که برداشتی ظاهری از متن نداشته و هر کفری را حمل بر کفر اکبر نکنیم.
👈 مثلا در برخی از احادیث، جنگ و قتال مسلمانان با یکدیگر کفر تلقی شده، حال آنکه هیچ تردیدی نیست که این کفر، کفر اکبر نیست.
🌾 عن جَرير (رض): أن النبي ﷺ قال له في حَجَّةِ الوَداع: “استنصِت الناس”، فقال: “لا تَرجِعوا بعدي كُفَّاراً يَضرِبُ بعضُكم رِقابَ بعضٍ”.
[بخاری: ۱۲۱]
🌸 ترجمه:
«جریر می‌گوید: نبی اکرم در حجه‌الوداع خطاب به من فرمود: مردم را ساکت کن. سپس فرمود: بعد از من کافر نشوید تا با جنگ و خونریزی یکدیگر را نابود سازید.»
♡۴• گفتگو
هر وقت از روش گفتگو جهت حل مسائل بهره نگیریم، ناگزیر به خشونت متوسل می‌شویم. گفتگو عامل مهمی در راستای نزدیک شدن هرچه بیشتر صفوف امت اسلامی و از میان رفتن اختلافات و دستیابی به نقاط مشترک است.
👈 اما نکته این است که در مسیر یک گفتگوی خوب و نتیجه‌بخش، بایستی از مطلق‌انگاری دست کشید و احتمال خطا را در باورهای خود پذیرفت.
👤 امام شافعی گفته است:
دیدگاه ما درست است اما احتمال خطا دارد و نظر دیگران اشتباه است، اما احتمال صواب می‌رود. اگر پیروان مذاهب هیچ احتمالی در به خطا بودن پاره‌ای از افکار خود و صحت پاره‌ای از ادعاهای سایر مذاهب ندهند، روش گفتگو به بن بست می‌رسد و راهگشای همبستگی اسلامی نخواهد بود.
👤 مطلق‌انگاری را سعدی چه زیبا توصیف می‌کند:
🌱 یکی جهود و مسلمان نزاع می‌کردند
چنان‌که خنده گرفت از نزاع ایشانم
به طیره گفت مسلمان گر این قباله‌ی من
درست نیست، خدایاجهود می‌رانم
جهود گفت به تورات می‌خورم سوگند
و گر خلاف کنم همچو تو مسلمانم
گرازبسیط زمین عقل منعدم گردد
به خود گمان نبرد هیچ کس که نادانم
✔️ جهت وصول به گفتگویی راه‌گشا و هدفمند و پیش‌برنده که از شعاع و دامنه‌ی اختلافات بکاهد، توجه به نکات ذیل ضروری به نظر می‌رسد:
الف) پرهیز از تعصب
ب) پرهیز از جزم و جمود
ج)آمیزه‌ی حق و باطل
✍ #صدیق_قطبی
🖇 ادامه دارد...
➣ T.me/tabeshnet
BY مؤسسه تابشِ فرهنگ و اندیشه
Share with your friend now:
tgoop.com/tabeshnet/16509