Лекцыя краязнаўца Вадзіма Зелянкова на тэму «Мінск. Два стагоддзі добраўпарадкавання». Як змянялася знешняе аблічча горада на працягу XIX – XX стст.

#мінск #паркі #добраўпарадкаванне
https://www.youtube.com/watch?v=kgfbn0zKrLs&list=WL&index=6

З цікавага: аказваецца, што ліпы для азелянення Мінска былі выбраны не таму, што горад вызвалілі ў ліпені.

— Шмат гадоў задавалася пытаннем, хто быў тым паваенным рамантыкам, які так дакладна вызначыў час цвіцення галоўнага дрэва Мінска.
— Ніякай рамантыкі, — разупэўніў пры сустрэчы Васіль Шарапаў. —Гадавальнікаў і пародзістых саджанцаў тады не было, даволі дарослыя дрэвы прывозілі са спаленых вёсак, разбураных сядзібаў, з лесу, вядома.
Лепш за ўсё ў горадзе прыжываліся ліпы. Яны ўсім падабаліся формай кроны, багатым ценем, учэпістасцю каранёвай сістэмы. І толькі праз некалькі гадоў заўважылі, што ліпы ўхутваюцца духмянымі кветкавымі карункамі сапраўды да Дня вызвалення Мінска. Быццам сам лёс прывёў гэтае дрэва сюды.

А цяпер усё здохла на вуліцах ад солі.

#мінск #азеляненне

Ці ведалі вы, што архітэктары напэўна з'яўляюцца самымі даўгавечнымі людзьмі на Зямлі?

І я не пра Калатраву, Гаўдзі, Ле Карбюзье, якія працавалі пасля 70 гадоў.

* Вальтэр Гропіус (1883-1969). Заснавальнік Баухауса. Пражыў 86 гадоў, што даволі незвычайна для немца у той час. Праектаваў да самай смерці.
* Рэнца Піяна (нар. 1937). Аўтар цэнтра Пампіду ў Парыжы. Пражыў 87 гадоў. Усё яшчэ праектуе.
* Норман Фостэр (нар. 1935). Аўтар лонданскага Агурка, моста Міленіума і двара Брытанскага музея. Праз месяц яму спаўняецца 90 гадоў. Усё яшчэ праектуе.
* Гюстаў Эйфель (1832-1923). Эйфелева вежа ў Парыжы. Пражыў 91 год.
* Фрэнк Лойд Райт (1867 -1959). Дом над вадападам і музей Саламона Гугенхайма. Пражыў 91 год.
* Іван Жалтоўскі (1867-1959). Беларускі шляхціц, які прыдумаў савецкі ампір. Перажыў рэвалюцыю, дзве вайны і сталінскія рэпрэсіі. Пражыў 91 год.
* Фрэнк Гэры (нар. 1929). Музей Гугенхайма ў Більбаа і канцэртная зала імя Уолта Дыснея. Пражыў 96 гадоў. Усё яшчэ праектуе.
* Філіп Джонсан (1906-2005). Хрустальны сабор і Брама Еўропы ў Мадрыдзе. Пражыў 98 гадоў.
Бэй Юймін (1917-2019). Піраміда Луўра. Пражыў 102 гады.
* Оскар Німеер (1907-2012). Забудова Бразіліі, новай сталіцыі Бразіліі. Пражыў 104 года.

І гэта не тое, каб я адбіраў нейкіх ноўнэймаў праз іх узрост. Не, гэта ўсё зоркі першай велічыні ў архітэктуры, імёны якіх знаёмыя не толькі студэнтам-архітэктарам, але і многіх абывацелям. Я толькі пра Юйміна не ведаў, чамусьці быў упэўнены, што піраміда Луўра твор еўрапейскіх архітэктараў.

Чаму архітэктары так доўга жывуць?

Па-першае, гэта дастатак і ўзровень жыцця. Натуральна, што ўсе пералічаныя людзі вельмі забяспечаныя. Праектаванне і імя заўсёды каштуе дорага. Ну акрамя Беларусі, дзе сказалі, што "архітэктары зажраліся" і парэзалі працэнты ад кошту аб'екта. Вынік палітыкі ўсе бачаць. Добрае харчаванне, добрая медыцына і г.д. твораць цуды.

Па-другое, інтэлектуальная дзейнасць. Архітэктура ахоплівае ўсе сферы жыцця, якім у праекце трэба надаць увагу. І кожны праект гэта абсалютна новае ўсё. І ва ўсім трэба разабрацца. Дэменцыі і іншым бедам з башкой няма месца. Увогуле навукоўцы жывуць даўжэй за іншых, але архітэктары тут, вядома, усіх пераплюнулі.

Па-трэцяе, праца на самога сябе. Я думаю многія назіралі, як яшчэ бадзёрага прыстарэлага выкладчыка ці навукоўца выпраўляюць на пенсію і ён вельмі хутка згасае і памірае. Усе гэтыя мэтры працуюць на сябе і іх ніхто не можа звольніць, бо яны аснова і імя бюро. Так, часта гэта даволі фармальная праца: прыйсці паразмаўляць з маладымі, распавесці байкі з жыцця маладым, падкрэсліць тоўстым алоўкам на раздрукаваных рэндарах. Але наяўнасць стваральнай працы гэта тое, што надае сэнс жыццю. Ну якая смерць, калі вы толькі выйгралі конкурс на пабудову музея ў сталіцы? Многія старыя на пенсіі пазбаўлены гэтага сэнсу, яны літаральна дажываюць.

Чацвёрты пункт. Памылка выжылага - лічыць, што ўсе мэтры дажываюць да глыбокай старасці. Хутчэй наадварот. Мы ведаем гэтых мэтраў, бо яны дажылі да глыбокай старасці. У архітэктуры слава адцягнутая, вам трэба жыць вееельмі доўга, каб урваць нейкі годны праект і зарабіць імя. Многія акцёры і музыкі становяцца вядомыя ў 20+ гадоў, першая кніга Роўлінг пра Гары Потэра выйшла, калі ёй было 31. Навукоўцам таксама прасцей - у прынцыпе да 40 гадоў ужо зразумелы ўзровень даследчыка.

А вось маладых архітэктараў ніхто не ведае - спачатку доўга вучышся, пасля працуеш на дзядзю, робіш розныя вузлы і рэндары. Бліжэй к 50 становіцца ясна, што з цябе атрымаецца, калі ты "вырасцеш"))) Ну і яшчэ гадоў 40-50 трэба на самарэалізацыю.

Уласна многія маладзейшыя архітэктары памерлі ў ценю гэтых мэтраў, працуючы без уласнага імя на іх. І мы пра іх не даведаемся. F

#Мінск
https://realt.onliner.by/2025/05/01/barelef-solidarnost

Разбураная ў час вайны Свята-Георгіеўская царква ў Нясвіжы, пабудаваная ў канцы XVI стагоддзя Радзівілам Сіроткай як касцёл Святой Кацярыны пры кляштары бернардзінцаў.

У 1950-я гады храм знесены савецкімі ўладамі.

Сеўрук у 1939 годзе пераехаў з Вільні ў Нясвіж, дзе пасяліўся ў будынку былой ратушы, дзе яму выдзелілі майстэрню. Усю вайну правёў у гэтым горадзе. Пасля вайны, вядома ў Заходняй Беларусі мастак, стараўся не адсвечваць савецкім уладам і на забылі аж да 1990-х гадоў.

Зараз у Нясвіжскім замку праходзіць выстаўка “Міхаіл Сеўрук. Дакрануцца да невядомага”.
https://www.tgoop.com/niasvizh_museum/3957

Раскрыт секрет древнего синего пигмента майя

#каларыстыка
https://tech.onliner.by/2025/05/06/raskryt-sekret-drevnego-sinego-pigmenta-majya

...