👇👇👇

🚀https://www.tgoop.com/pharmakaplan


🧠😮گروه مقالات(2025)✔️

📝نقدی بر گفتمان عرفانی از منظر تاریخی_ روان شناختی


تاریخ آیین‌های عرفانی گواهی است بر قدمتی چند هزار ساله که ریشه‌های آن را می‌توان در آیین‌های پارمنیدسی، هراکلیتوسی، فیثاغورثی، هستیایی، دیونیزوسی، میترائیسم، هرمسی، کابالیسم و بسیاری دیگر یافت.


با این‌که قصد ندارم به تفصیل به تاریخچه‌ی این آیین‌ها بپردازم، اما نکته‌ای که در این میان برجسته است، ارتباط تنگاتنگ عرفان با آیین دیونیزوسی است.


در یونان باستان، آیین دیونیزوسی نمادی از رهایی و شوریدگی بود؛ سه ماه از سال را به خوش‌گذرانی و جشن اختصاص می‌دادند و نه ماه دیگر را به کار و روزمرگی می‌گذراندند.

این تقسیم‌بندی زمانی، نشان از تمایل انسان به تجربیاتی فراتر از زندگی روزمره و ورود به حالاتی از وجد و شوریدگی داشت.

حافظ، شاعر بزرگ ما، در بیتی به این رویه اشاره می‌کند:
«نگویمت که همه ساله می‌پرستی کن
سه ماه می خور و نه ماه پارسا می‌باش»

عرفان، پس از ورود میترائیسم به یونان، رنگ و بویی یونانی به خود گرفت.
آیین ارفئوسی-دیونیزوسی مؤید این ادعاست.

در این آیین‌ها، افراد تحت تأثیر شراب و موادی که به خلسه می‌انجامید، به حالاتی می‌رسیدند که احساس یگانگی با طبیعت و جهان پیرامون را تجربه می‌کردند.

مولانا در وصف این حالت می‌گوید:
«یک دست جام باده و یک دست زلف یار
رقصی چنین میانه‌ی میدانم آرزوست»

با این وجود، اعتقاد دارم که در این‌گونه گرایشات بازنویسی‌شده‌ی قرن حاضر، خطراتی بالقوه وجود دارد.

اگر از طرفداران گفتمان عرفانی بپرسیم که عرفان چیست؟ به‌ندرت دلایل و شواهد مشخصی دریافت خواهیم کرد. آن‌ها ممکن است بگویند:
«ما زبان را ننگریم و قال را
ما روان را بنگریم و حال را»
و وقتی می‌پرسیم چرا نمی‌توانند مفهوم را از طریق زبان بیان کنند، پاسخ می‌دهند:
«زان که دل جوهر بود، گفتن عَرَض
پس طُفَیل آمد عَرَض، جوهر غرض»

اشو، عارف هندی، در یکی از سخنرانی‌هایش می‌گوید: «اگر کسی شیرینی را نچشیده باشد، حتی اگر از تمام کلمات و واژه‌ها استفاده کنم، نمی‌توانم طعم آن را به او منتقل کنم؛ مگر این‌که جرعه‌ای از شهد شیرین به او بدهم.»

با این حال، چنین نگرشی گفتمان عرفانی را در موقعیتی متزلزل قرار می‌دهد و پرسش‌های جدی را برمی‌انگیزد.

اگر تجربه‌ی عرفانی قابل بیان و انتقال نباشد، چگونه می‌توان درباره‌ی صحت و ارزش آن داوری کرد؟ آیا تأکید بر ناتوانی زبان در انتقال این تجربه، به نوعی مسئولیت‌گریزی از پاسخ‌گویی به نقدها و پرسش‌ها نیست؟

#آرش_طالب_وند

ادامه دارد ....

📝نقدی بر گسترش گفتمان عرفانی و خطرات پنهان آن در عصر حاضر

امروزه، شیادان و کاسبان عرفان با سوءاستفاده از تمایلات معنوی انسان‌ها، به ترویج باورهایی می‌پردازند که اغلب خِرَدگریز و بی‌پایه هستند.

این افراد، با پناه بردن به تجربه‌های شخصی و غیرقابل انتقال، از پاسخ‌گویی به نقدها و پرسش‌های منطقی طفره می‌روند و در عین حال، از منافع مادی و نفوذ اجتماعی بهره‌مند می‌شوند.

آن‌ها ادعا می‌کنند که منیت دشمن آدمی است و باید از آن رهایی یافت؛ اما این ادعا خود جای بحث دارد.

تلاش برای اثبات درستی دیدگاه خود و نپذیرفتن نقدهای منطقی، آیا خود نقض این اصل نیست؟(منیت دشمن آدمیست!!!)

اگر یک آیین یا باور آن‌چنان شکننده باشد که نیازمند محافظت به هر وسیله‌ی ممکن باشد و نتوان آن را در معرض نقد و بررسی قرار داد، آیا این نشان از ضعف ذاتی آن نیست؟

همان‌طور که اشاره کردم، عرفان ذاتاً دیونیزوسی است، نه آپولونی.

دیونیزوس نماد شور، احساس و جنبه‌های غریزی انسان است، در حالی‌که آپولون نماینده‌ی خِرَد، منطق و نظم است.

فریدریش نیچه، فیلسوف برجسته آلمانی، در کتاب « زایش تراژدی» به اهمیت این دوگانگی اشاره می‌کند و معتقد است که ترکیب این دو نیرو، اوج هنر و خلاقیت انسانی را به نمایش می‌گذارد.

اما آیا می‌توان بدون توازن میان این دو، به درکی جامع از جهان دست یافت؟ آیا نباید شور و احساس و شهود را با خِرَد و منطق درآمیخت تا به فهمی عمیق‌تر رسید؟

گفتمان عرفانی، با فاصله گرفتن از استدلال منطقی و عدم پرسشگری میتواند جامعه را در معرض خطر انزوا و #استبداد_پذیری قرار دهد.

جنبش‌های نو ظهور مذهبی که این روزها در لباس شبه علم خودنمایی می کنند گاهاً با سادگی و سطحی‌نگری، تلاش می‌کنند پاسخ‌هایی سریع و آسان به پرسش‌های پیچیده‌ی انسانی بدهند.
تجربه‌های شخصی، هرچند ارزشمند، هنگامی می‌توانند به گنجینه‌ی مشترک انسانی افزوده شوند که قابلیت بیان و بررسی علمی(آزمایشگاهی و میدانی ) داشته باشند.

هدف من از نقد گفتمان عرفانی از این منظر، این است که با پناه بردن به ناتوانی خویش و فرار از استدلال، از مسئولیت پاسخ‌گویی به پرسش‌های بنیادی شانه خالی نکنیم.

اگر قرار است به پیشرفت فکری و معنوی دست یابیم، باید میان تجربه‌ی شخصی و تفکر انتقادی پلی بسازیم؛ چرا که دیونیزوس بدون همراهی آپولون، تنها هرج‌ومرج می‌آفریند.

#آرش_طالب_وند
خرداد ۱۴۰۴
#پایان

✔️«درخواست جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی و حفظ میراث روستای سنجر، قطب گل و گیاه ایران» تأیید و با موفقیت منتشر شد:
https://www.karzar.net/225757

با به اشتراک گذاری این لینک و ارسال آن برای دیگران، این کارزار را اطلاع‌رسانی کنید و از آنها برای جمع‌آوری امضا کمک بگیرید.
#منفعل_نباشیم