tgoop.com/fazeli_mohammad/4570
Last Update:
درباره #افسانه_هندوانه
محمد فاضلی
من در برنامه آزاد با دکتر حجت میان‌آبادی بر محور ناگفته‌های بحران آب گفت‌وگویی داشتم (اینجا)یکی از بخش‌های این گفت‌وگو اعداد و محاسباتی بود که نشان می‌داد مصرف آب در کشت هندوانه در ایران ۹۰۰ میلیون مترمکعب است. از طرف دیگر داده‌ها نشان می‌دهند هدررفت و آب بدون درآمد در شبکه‌های شرب و بهداشت کشور ۳۵ درصد و مقدار آب هدررفته معادل ۲.۳ میلیارد مترمکعب است. دکتر میان‌آبادی در همان گفت‌وگو ذکر می‌کند که فقط آب صرف‌شده برای مقدار محصولی که در یکی از استان‌ها به ضایعات کشاورزی تبدیل می‌شود ۱ میلیارد متر مکعب است.
من از مفهوم #افسانه_هندوانه استفاده کردم تا نشان دهم اشاره به پرآب‌بر بودن این محصول برای پوشش دادن برخی واقعیت‌های دیگر استفاده شده است. این واقعیت که کشت‌های بسیار پرآب‌بر دیگری هم وجود دارند و هدررفت آب شبکه شرب و بهداشت دیده نمی‌شود یا مقدار آب مصرفی برای کشت محصولی نظیر نیشکر هرگز در رسانه‌ها پررنگ نمی‌شود.
آقای دکتر کامران شریفی دانشیار محترم دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد با استناد به بحث من درباره مصرف آب هندوانه، متنی دقیق نوشته‌اند (اینجا) تا نشان دهند بر مبنای محاسبات آب مجازی، هندوانه محصول پرآب‌بری است. ضمن تشکر از ایشان بابت وقت گذاشتن برای نقد ایده من، چند توضیح را لازم می‌دانم.
یک. من در آن ویدیو ادعا نمی‌کنم هندوانه محصول کم‌آب‌بری است. من گفتم مجموع آب صرف‌شده برای تولید هندوانه ۹۰۰ میلیون مترمکعب و بسیار کمتر از حتی هدررفت در شبکه شرب و بهداشت است. این بدان معناست که هندوانه به پرچمی تبدیل شده که ذیل آن بقیه واقعیت‌های آبی دیده نمی‌شود. حرف من ناظر بر کارکرد ایدئولوژیک و فریبکارانه استفاده از هندوانه برای پوشاندن و دیده نشدن بقیه واقعیت‌های آبی بود.
دو. اثر کشت یک محصول بر سرجمع وضعیت آبی یک کشور را نباید بر اساس میزان آب‌بری برای تولید هر کیلو از محصول حساب کرد. فرض کنید برای تولید هر کیلو محصول الف، ۱۰۰۰ واحد آب مصرف می‌شود؛ و برای تولید هر کیلو محصول ب فقط ۱۰۰ واحد آب مصرف می‌شود. بدون لحاظ کردن بقیه متغیرها، اثر کدام یک بر سرنوشت آبی کشور بیشتر است؟ از مقایسه ۱۰۰۰ و ۱۰۰ به جواب درست نمی‌رسید.
اگر محصول پرآب‌بر الف فقط در سطح ۱۰۰ هکتار کشت می‌شود، پس مصرف سالیانه آن ۱۰۰ هزار واحد آب است. و اگر محصول ب در سطح ۵ میلیون هکتار کشت می‌شود پس مصرف سالیانه ۵۰۰ میلیون واحد آب است. پس کل آب مصرفی محصول ب و سهمش در اثرگذاری بر سرنوشت آبی، ۵۰۰۰ برابر محصول الف است. به این ترتیب، در ساده‌ترین تحلیل، اثر محصولات بر مصرف آب، نه از مقدار آب‌بری در واحد وزن، بلکه از آب‌بری در واحد وزن ضرب در مقدار سطح زیر کشت حاصل می‌شود.
بنابراین علی‌رغم درستی استدلال و محاسبات آقای دکتر کامران شریفی درخصوص مصرف آب در واحد تولید ماده خشک به ازای هر واحد مصرف آب، این محاسبات آن‌چه من با عبارت #افسانه_هندوانه در نظر داشتم را نقض نمی‌کند. ایده من آن است که افسانه هندوانه، پرچم #ایدئولوژی_آبی برای پوشاندن بسیاری از واقعیت‌های آبی، نوع تخصیص هزینه‌های سرمایه‌گذاری در بخش آب، و نادیده انگاشتن بسیاری از ناکارآمدی‌هاست.
ایده #افسانه_هندوانه مدعی نیست که هندوانه کشت کم‌آب‌بر است، بلکه کارکرد این ایده نشان دادن انحراف‌ها در تفسیر اعداد آبی و واقع‌پوشی‌های صورت‌گرفته بر اثر ارائه اعداد آبی است.
@fazeli_mohammad
۱۴۰۴/۰۵/۱۵
BY دغدغه ایران
Share with your friend now:
tgoop.com/fazeli_mohammad/4570