آقای پزشکیان این کشور زخم خورده احترام نگذاشتن به تخصص و متخصص است. باور کنید بیماری‌های اقتصاد، محیط‌زیست و جامعه و سیاست ایران، وخیم‌تر و پیچیده‌تر از وضعیت قلب بیماران شماست.

مهم‌ترین کار شما گرد آوردن متخصصان درجه ۱ برای بررسی و یافتن راه‌حل مسائل ایران است.

@fazeli_mohammad

در ایران امروز حزب و تشکیلات منسجمی که برنامه تدوین کند وجود ندارد.

برنامه هم که تدوین شود، معلوم نیست در راهروهای قدرت و سیاست تغییر نکند.

هر رئیس‌جمهوری بعد از ورود به قدرت، بسته به توان تیم تخصصی و رویکردی برنامه تدوین می‌کند.

برنامه انتظار داشتن از نامزدها در این شرایط که انتخابات هم غیرمعمول و خارج از موعد شده، واقع‌بینانه نیست.

@fazeli_mohammad

چه انتظاری از پزشکیان؟

محمد فاضلی

انتظارتان از نامزدهای انتخابات چیست؟ بگذارید انواع انتظاراتی را که می‌توان از نامزدها داشت، مختصر، با تمرکز بر مسعود پزشکیان شرح دهم.

پزشکیانِ سوپرمن. یعنی انتظار داشته باشیم بیاید و به سرعت تکلیف تورم، تحریم، رشد اقتصادی، آسیب‌های اجتماعی، فقر، آب و فرونشست زمین و ... را معین کند.

پزشکیانِ سامورایی. یعنی انتظار داشته باشیم شمشیر دست بگیرد و ناقضان حقوق مردم، خشونت‌ورزان و عناصری را که نمی‌پسندیم، تار و مار کند.

پزشکیان رابین‌هود. بعنی انتظار داشته باشیم از راه برسد و حق فقرا و محرومان را از گلوی مستکبران و مال مردم‌خورها بیرون بکشد و دل مستضعفان را شاد کند.

من می‌توانم چند جور دیگر پزشکیان در همین مایه‌ها ردیف کنم. پزشکیان جارچی، دزدگیر، افشاگر و ...؛ اما به گمانم هیچ کدام از این‌ها نقش رئیس‌جمهور نیست. ترجیح می‌دهم پزشکیان در صورت رئیس‌جمهور شدن (و هر نامزد پیروزی) در نقش‌های زیر ظاهر شود.

پزشکیانِ توافق‌ساز. در این کشور، توافقی بین نهادهای حاکمیتی درباره شیوه اداره کشور، حتی در حیاتی‌ترین مسائل، وجود ندارد یا بسیار کم‌رنگ است. رئیس‌جمهور رئیس مهم‌ترین شوراهایی است که وظیفه‌شان توافق بر سر مسائل بنیادین است. او باید توافق‌ساز بزرگ باشد، توافق‌هایی متضمن منافع مردم ایران.

پزشکیانِ آرامش‌بخش. ایران امروز درگیر التهاب‌های شدید اجتماعی بین گروه‌های سیاسی، گروه‌هایی از مردم و حاکمیت، و تنش‌هایی بین ایران و جهان است. رئیس‌جمهور باید آرامش‌بخش باشد، التهاب‌ها را کاهش داده و التهاب را به همکاری، توافق و شور تبدیل کنید. شور سیاسی و التهاب سیاسی دو مقوله کاملاً متفاوت هستند.

پزشکیانِ تخصص‌گرا. ایران دهه‌هاست از بی‌‌احترامی به تخصص رنج برده است. از این‌که سر جای خودشان نیستند عذاب کشیده است. رئیس‌جمهور وظیفه دارد به تخصص احترام بگذارد، آن‌را قدر نهد و بر صدر نشاند.

پزشکیانِ یک‌ملت. ملت ایران به واسطه خط‌کشی‌های بی‌حاصل و نابه‌جا، چندپاره شده است. رئیس‌جمهور باید در جایگاه التیام‌بخش روح یک ملت، آن‌ها را به هم نزدیک کند، ایران را برای همه ایرانیان بداند و در عمل به آن وفادار باشد. او باید رئیس‌جمهور یک‌ملت باشد.

پزشکیانِ کم‌حرف. مقامات بس که سخن گفته‌اند و عمل نکرده‌اند، و بس که حرف‌های زده‌اند که از اساس نمی‌شده به آن‌ها عمل کرد؛ بی‌اعتبار شده‌اند. رئیس‌جمهور باید کم‌حرف باشد و تا اطمینان از واقع‌گرایانه بودن سخنش و عملی بودن وعده‌اش نداشته باشد، سخن نگوید. به این طریق است که می‌شود اعتبار را به رئیس‌جمهور، سیاست و سخن بازگرداند.

پزشکیانِ راه‌سازِ راه‌دار. رئیس‌جمهور باید راه‌سازی کند، راهی که مردم در تعیین مسیر و مقصد آن مهم‌ترین نقش را دارند؛ و درباره مسیر این راه بین همه نهادهای حاکمیت توافق‌سازی کند. او باید راه‌داری کند که راه ساخته‌شده با نظر و کمک مردم، خوب نگه‌داری شود و راه‌زنان راه بر مردم نبندند.

من دنبال قهرمان نمی‌گردم، و باور ندارم که ایران با ده‌ها درد بنیادین، در میانه شدیدترین تحریم‌ها، راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، سریع و کم‌هزینه دارد. هر رئیس‌جمهور احتمالی، از جمله #مسعود_پزشکیان فقط به شرطی که صدای عقلانیت باشد و دست از پوپولیسم بکشد و به نقش‌هایی که برشمردم پای‌بند باشد، می‌تواند دردی از دردهای ایران را درمان کند.

منطق نظری و بنیادین این نوشته را در قسمت ۱۱۲ پادکست دغدغه ایران توضیح داده‌ام. مفصل!

@fazeli_mohammad

قدرت همواره مایل است باهوش‌تر و تواناتر و فراگیرتر از آنچه هست به نظر برسد.

@fazeli_mohammad

صدای عقلانیت بهبود تدریجی اما مستمر باشید.

@fazeli_mohammad

سلامت شخصی آدم‌ها در دل ساختارهای معیوب، مهم است.

@fazeli_mohammad

این متن را دکتر احمد میدری درباره قسمت ۱۱۲ پادکست دغدغه ایران نوشته است.

قسمت ۱۱۲: بازخوانی ایران معاصر


اصل متن دکتر میدری

@fazeli_mohammad

قسمت صد و دوازدهم پادکست دغدغه ایران (نسخه کم حجم)
 
بازخوانی ایران معاصر

بعد از پنج قسمت شرح کتاب «خشونت و نظم‌های اجتماعی» و پنج قسمت شرح کتاب «در سایه خشونت» که نزدیک به ده ماه طول کشید، در قسمت صدودوازده پادکست دغدغه ایران، تاریخ ایران معاصر را از اواخر مشروطه تا به امروز در چارچوب تحولات نظم دسترسی محدود بازخوانی کرده‌ایم.
 
حامی مالی این قسمت
آچاره، خدمات و تعمیرات آنلاین ساختمان و لوازم منزل
 
حامی مالی این قسمت
سارودی (Sarodi) طراح و تولیدکننده محصولات بهداشتی ساختمانی
 
 حمایت از پادکست دغدغه ایران

 
پادکست جور دیگر: جامعه‌شناسی برای همه
 
شناسه پیپال
[email protected]
 
موسیقی آغازین
قطعه سلام، اثر استاد حسن کسائی
 
Email: [email protected]
 
گوینده: محمد فاضلی
امور فنی و صوت: مرتضی مشیری‌خواه
گرافیک: حامد ملیانی و کریم شاهین
                                
تاریخ انتشار
خرداد هزار و چهارصدوسه

@dirancast_official

بازخوانی ایران معاصر

این فایل متنی قسمت ۱۱۲ پادکست دغدغه ایران است. این قسمت، تاریخ معاصر ایران را از سال‌های آخر مشروطه تا به امروز (۱۴۰۳) بر اساس تحولات نظم دسترسی محدود بازخوانی می‌کند.

نویسندگان کتاب «در سایه خشونت» در آخرین فصل این کتاب، آموزه‌های حاصل از بررسی تاریخ این کشورها در قالب نظریه خشونت و نظم‌های اجتماعی را استخراج کرده و با شرح و تفسیرهایی ارائه کرده‌اند. بخش اول قسمت ۱۱۲ پادکست، آموزه‌های قابل استخراج از نوشته نورث، والیس، وینگاست و وب را نشان داده و در بخش دوم، تاریخ معاصر ایران را با همان آموزه‌ها بازخوانی می‌کند.

متن پادکست برای ارائه صوتی آماده می‌شود و معمولاً برای انتشار غیرصوتی مناسب نیست. این فایل استثنائاً با توجه به میزان ارتباط آن با شرایط ایران و زمینه‌سازی برای نقد و بررسی آن، و تقویت زمینه‌های گفت‌وگو بر محور محتوای ارائه‌شده منتشر می‌شود.

حمایت از پادکست

@dirancast_official

یک گام به پیش

✍🏻علیرضا علوی تبار، نویسنده و نظریه‌پرداز سیاسی

  🔹۱- ایران نیازمند «اصلاحات بنیادی» است. مشکلات در هم پیچیده و تثبیت‌شده‌ ایران که هر کدام با فشار و حمایت «گروه ذی‌نفع» قدرتمندی تداوم یافته و در مقابل هر راه‌حلی مقاومت می‌کند، با تغییر برخی از مسئولان سیاسی و برخی از راهبردها و خط‌مشی‌ها قابل حل نیستند. باید نظام تصمیم‌گیری و اداره امور عمومی به‌گونه‌ای بنیادی تغییر کند. حداقل تغییرهای ضروری همان است که در پانزده محور بیانیه آقای سیدمحمد خاتمی آمده است.

۲- اصلاحات بنیادی هنگامی به‌گونه‌ای مسالمت‌آمیز در کشور تحقق خواهد یافت که نخست در درون حکومت درکی از این واقعیت پیدا شود که تداوم وضع موجود منجر به «بحران» و در نهایت «فاجعه» خواهد شد. پس از پیدایش این درک، گرایشی برای «بهبودخواهی حکومتی» شکل بگیرد و آمادگی پذیرش تغییر پدید آید، حداقل با هدف بقای بلندمدت. از سوی دیگر، نیروهای اجتماعی دگرگونی‌‌خواه بتوانند سازمان‌یافته و منضبط و با «آرمان‌گراییِ واقع‌بینانه» جنبش اجتماعی قدرتمندی را با بهره‌گیری از همه ابزارهای مسالمت‌جویانه پیش‌ ببرند. با همسویی این دو (بهبودخواهی حکومتی و جنبش اجتماعی)، در نقطه‌ای، توافقی ملی برای دگرگونی مسالمت‌آمیز و کم‌هزینه شکل می‌گیرد و آهسته و پیوسته در مسیری پرسنگلاخ پیش می‌رود.

📌متن کامل:
https://hammihanonline.ir/fa/tiny/news-17271

@hammihanonline

کار رئیس‌جمهور ساخت و ساز نیست

محمد فاضلی

پست رئیس‌جمهور سیاسی است.

یعنی چه رئیس‌جمهور پست سیاسی است؟ پاسخ این سؤال را باید با متضادش روشن کرد، یعنی اول پست غیرسیاسی (یعنی تخصصی، تکنوکراتیک یا بوروکراتیک) را توضیح داد.

رئیس نیروگاه، استاد دانشگاه، معلم دبستان تا دبیرستان، متخصص چشم در بیمارستان، معاون آب وزیر نیرو و تقریباً همه معاونین وزرا و ... کار تخصصی انجام می‌دهند. حوزه مشخصی را در اختیار دارند، و باید کاری را انجام دهند که علی‌القاعده باید تخصص و تحصیلات متناسب با آن را داشته باشند.

صاحبان پست‌های تخصصی، کاری که انجام می‌دهند از اصول و قواعد تخصص‌شان تبعیت می‌کند. پزشک وقتی جراحی می‌کند، عدالتخواه باشد یا طرفدار بازار آزاد، تأثیری بر ماهیت کارش ندارد. معلمی هم که ریاضی درس می‌دهد، تحت تأثیر ایده سیاسی‌اش نیست. معاون آب و برق وزارت نیرو هم باید همین گونه عمل کنند. صاحبان پست‌های تخصصی قرار نیست مسأله‌هایی را حل کنند که فراتر از حیطه تخصصی‌شان است.  

اما صاحبان پست سیاسی، قرار است مسأله‌هایی را حل کنند که سمت‌های تخصصی قادر به آن نیستند. برخی از این مسأله‌ها عبارتند از:

یک. ساختن توافق‌هایی میان نیروهای درون و بیرون حاکمیت، به منظور اجماع‌سازی برای انجام کنش‌های جمعی هماهنگ بین مردم، نیروهای سیاسی بیرون از قدرت، و حاکمیت سیاسی.

دو. تعریف جایگاه مردم در درون و در نسبت با حاکمیت سیاسی.

سه. برقراری ارتباط بین مردم و حاکمیت سیاسی، به نحوی که صدای مردم شنیده شود.

چهار. ساختن روح جمعی، اتحاد و امید در مردم.

پنج. بالا بردن سطح و ظرفیت مذاکره بین مردم و حاکمیت.

شش. هدایت نیروهای اجتماعی به سوی انسجام برای حل مسأله‌های ملی.

هفت. رفع تعارضات بنیادی بین نهادهای حاکمیت-بوروکراسی، و موانع اقدام جمعی مؤثر.

این فهرست را می‌توان طولانی‌تر کرد. اما همین مقدار نشان می‌دهد که چه تفاوت بنیادی بین این نوع کارها و اقدامات تخصصی وجود دارد. «سیاست‌فرد» (واژه‌ای که سیاست‌مرد و سیاست‌زن را شامل می‌شود) باید این کارها را انجام دهد.

و سخن آخر

سیاست‌فرد، که کارش سیاسی و پستش سیاسی است، باید بر اساس همین قابلیت‌هایش، زمینه‌ای فراهم کند که متخصصان بتوانند فارغ از سیاست، کار تخصصی خودشان را انجام دهند.

سیاست‌فرد باید سپر حفاظتی بوروکرات‌ها، تکنوکرات‌ها و متخصصان در برابر مداخله سیاست باشد.

سیاست‌فرد باید از سیاست‌ورزی استفاده کند تا سیاست در کار تخصصی دخالت نکند.

رئیس‌جمهور از اگر سیاست‌فردی باشد که مانع از دخالت سیاست در کار تخصصی باشد، و حریم پست‌های تخصصی را پاس بدارد، و جمعی از متخصص‌ترین‌ها را به‌کار بگیرد، و با هنر سیاست‌ورزی، حریم امنی برای آن‌ها فراهم کند تا کار تخصصی‌شان را انجام دهند، ممکن است ره به جایی ببریم.

رئیس‌جمهور در این معنا، فردی برای ساخت‌وساز نیست، فردی است که سازوکارها را اصلاح می‌کند.

@fazeli_mohammad

آقای پزشکیان با ژیان نمی‌شود!

محمد فاضلی

می‌خواهم از وسوسه‌ای بنویسم که تا به امروز هر رئیس‌جمهوری را کم‌وبیش زمین زده است. رؤسای جمهور و مشاوران‌شان در ایران فکر می‌کنند مشکل کشور نداشتن اسناد یا طرح و ایده‌های خوب است. چندین دفتر و دستک نوشتن سند هم در این مملکت وجود دارد. مثلاً شورای عالی انقلاب فرهنگی از سند ملی موسیقی می‌نویسد تا سند توسعه تولید گیاهان دارویی. اسناد برنامه‌های پنج ساله هم همین گونه هستند. هر رئیس‌جمهوری هم مجموعه‌ای از اهداف خوب را در این اسناد برنامه می‌گنجاند.

اما واقعیت تلخ و خیلی سفت و محکم چیز دیگری است. این اسناد – با کیفیت بد، متوسط یا خوب – باید در نظام اداری و بوروکراسی‌ای اجرا شوند که «قابلیت اجرا کردن» ندارد. چند مثال وضع را روشن می‌کند:

یک. ادارات کشاورزی توانایی کمک کردن به کشاورزان و توانمند ساختن ایشان برای کشت بهتر، دسترسی بهتر به بازار یا ارتقای فناوری را ندارند. حالا شما دائم اهداف توسعه کشاورزی را در اسناد، بالاتر ببرید.

دو. نظام آموزشی قادر نیست ریاضیات یا حتی فارسی را درست به دانش‌آموزان آموزش دهد. حالا شما دائم اهداف سنگین‌تری برای آموزش و پرورش در نظر بگیرید.

سه. دانشگاه‌ها قادر نیستند ارتباط مولدی با صنایع برقرار کنند. حالا شما دائم اسنادی درباره ارتباط دانشگاه و صنعت بنویسید.

هر ایرانی قادر است فهرست این مثال‌ها را بیشتر کند.
 
واقعیت تلخ این است:

یک. ماشین نظام اداری و بوروکراسی دولت، یک ژیان مدل دهه ۱۳۵۰ است که اسناد پیشرفته‌تر و با اهداف متعالی‌تر، بار سنگین‌تری بر آن تحمیل می‌کنند. بار و سرعت حرکتی که می‌توانید از یک بنز انتظار داشته باشید نه یک ژیان کهنه.

دو. این ماشین اداری زیر بار مداخلات سیاسی و انواع تعارض منافعی که سیاسیون در آن دارند، فشل شده است.

سه. انواع سطوح سیاسی، از نماینده مجلس گرفته تا امام جمعه و فرمانده نظامی هر شهر و استانی، خلاف قانون اساسی در این نظام اداری و عزل و نصب‌هایش مداخله می‌کنند و آن‌را به ناکارآمدی بیشتر می‌کشانند.

چهار. این نظام اداری، آزمون استخدامی شایسته‌گزین ندارد.
 
آقای #پزشکیان هر قدر پول و سرمایه بیشتری هم وارد کشور شود، این ماشین کهنه می‌تواند آن‌را ببلعد و خروجی نداشته باشد. بزرگ‌ترین کاری که می‌توانید برای این کشور انجام دهید، درست کردن این نظام اداری است. این نظام اداری را توانمند کنید که به همین اهداف اسناد موجود برسد؛ بعد وسوسه شوید اسناد متعالی‌تری بنویسید.

آقای پزشکیان، نداشتن اسناد و برنامه‌های پیشرفته نیست که شما را زمین می‌زند، بلکه نظام اداری ناکارآمد، پر از تعارض منافع و بدون خروجی است که می‌تواند شما و البته کشوری را زمین بزند. هر برنامه‌ای را باید ماشین اداری اجرا کند، و ماشین اداری که شما یک هر کدام از بقیه نامزدها فرمانش را در دست می‌گیرد، ژیانی است که راه نمی‌رود. اول فکری به حال این ژیان کنید.

@fazeli_mohammad

انتخابات، پزشکیان و وزن‌کشی

محمد فاضلی

گفتار نامزدهای انتخابات را که نگاه می‌کنم، همه به وضعیت اقتصادی انتقاد دارند. طبیعی هم هست. نمی‌شود رو در روی مردمی که تورم بالای ۴۰ درصد و بیکاری و نرخ فقر بالا را تجربه می‌کنند، از این وضع اقتصادی تعریف کرد یا در برابر آن ساکت ماند. اما پنج نفر از آن‌ها درباره وضعیت سیاسی-اجتماعی هیچ سخن و اعتراضی ندارند.

بگذارید برای ادامه این نوشتار، ایده «مشتاق حسین خان» اقتصاددان مشهور بنگلادشی را ذکر کنم. خان معتقد است انتخابات در کشورهای در حال توسعه، حتی وقتی منصفانه و کاملاً آزاد نیست، سازوکار و فرایندی برای وزن‌کشی سیاسی و اجتماعی است، تا وزن نیروهای اجتماعی و سیاسی مختلف آشکار شود. اگر خواستید شرح کامل‌تری از ایده‌های خان درباره انتخابات و تحولات کشورهای در حال توسعه را بشنوید در قسمت ۱۰۶ پادکست دغدغه ایران توضیح داده‌ام. (این‌جا)

مسعود #پزشکیان اکنون تنها نامزد انتخابات است که صدای متفاوتی «از نظر سیاسی و اجتماعی» است. هر پنج نامزد دیگر ابداً نمی‌توانند مدعی اعتراض به رویه موجود سیاسی و اجتماعی جامعه ایران باشند. آن‌ها در سابقه‌ مواضع اجتماعی و سیاسی‌شان جز محافظه‌کاری و همراهی کردن با رویه‌های وضع موجود، چیزی نیست.

پنج نامزد دیگر هیچ‌گاه اعتراضی نداشته‌اند به: برخوردهای حذفی با منتقدان و معترضان، محدود کردن دسترسی ایرانیان به اینترنت، ممانعت از مشارکت سیاسی مؤثر برخی نمایندگان اکثریت ایرانیان در فرایندهای سیاسی، برخوردهای خشن با زنان بر سر مسأله حجاب؛ و هیچ‌گاه نخواسته‌اند جز شعارهایی در زمینه اقتصاد و کارآمدی اقتصادی، درباره سیاست و سیاست اجتماعی مداراگر با مردم ایران حرفی بزنند.

مسعود پزشکیان، تنها صدای رویکردی به سیاست و جامعه است که اکثریت ایرانیان مطالبه می‌کنند. رویکردی که خواستار مشارکت سیاسی مؤثر ایرانیان در سرنوشت‌شان، و سیاست اجتماعی مداراگر با همه سلیقه‌ها و سبک‌های زندگی است.

به این معنا، مشارکت در انتخابات و رأی دادن به پزشکیان، نشان‌دهنده وزن‌کشی مسالمت‌آمیز رویکرد خواستار «ایران برای همه ایرانیان» با همه سلیقه‌ها و تکثرها و تنوع‌ها؛ در برابر رویکردهایی است که یا مخالف چنین دیدگاهی هستند، یا منفعت‌طلبانه حاضر به حمایت از این رویکرد نیستند و سکوت می‌کنند.

همگان در ایران امروز به وضعیت اقتصادی معترض هستند، اما معترضان به وضعیت سیاسی و اجتماعی، می‌توانند در این وزن‌کشی، به مسالمت‌آمیزترین شیوه ممکن، وزن خود و شدت اعتراض‌شان به وضع و رویه موجود را نشان دهند. 

⭕ سخن آخر

اقتصاد مسأله اول جامعه امروز ایران است. شک ندارم. اما:

بدون احترام گذاشتن به جامعه ایرانی در سیاست و عرصه اجتماعی، آن آرامش و ثباتی که لازمه اصلاحات اقتصادی است فراهم نمی‌شود. هر اصلاح‌گر اقتصادی، به همراهی همه ایرانیان، جناح‌های سیاسی، افکار عمومی و همراهی نخبگان نیاز دارد تا بتواند دشواری‌های اصلاح اقتصادی را با کمک جامعه پشت سر بگذارد.

هر کسی رئیس‌جمهور شد، به این تکثر و تنوع و خواسته‌های سیاسی و اجتماعی جامعه ایران احترام بگذارد و از دمیدن بر شکاف‌ها و نمک پاشیدن بر زخم‌های این جامعه، خودداری کند؛ و ابدا فکر نکند با نادیده گرفتن بخش مهمی از ایرانیان می‌تواند کاری از پیش ببرد.
 
@fazeli_mohammad

عباس عبدی در نوشته زیر توضیح داده است که به چه معنا فرق می‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد.

اصل نوشته

@fazeli_mohammaf

برای شناخت ایران امروز

محمد فاضلی

متنی که درباره بازخوانی تاریخ ایران معاصر از مشروطه تا امروز منتشر کرده‌ام ، ایده‌های مهمی درباره تحولات ایران و جایی که امروز قرار گرفته‌ایم ارائه می‌کند. 👇👇

بازخوانی ایران معاصر

صرف‌نظر از رویکردی که به انتخابات پیش رو دارید، به عنوان شهروندی ه می‌خواهد در این سرزمین بهتر زندگی کند، به این متن نظر کنید؛ و درباره آن انتقادی باشید.

@fazeli_mogammad

جامعه برای توسعه و دموکراسی به خلق موازنه قوای تدریجی با حکومت نیاز دارد.

@fazeli_mohammad