دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی

شما میتوانید با زیباتر دانستن صدای یک قناری از صدای یک خر آنرا با به بند کشیدن و در قفس نگه­داشتن مورد صدمه قرار دهید و بالعکس میتوانید از صدای خر خوشتان نیاید و همزمان هم آسیبی به او وارد نکنید. میتوانیم گرگ را درنده و گوسفند را نجیب بدانیم اما همچنان به منافع گرگ احترام بگذاریم. وفاداری به آرمانِ برابری مستلزم آن نیست که ما صدای خر و قناری و انسان را به یک اندازه زیبا بدانیم و مثلن برای لذت موسیقیایی بردن به صدای خر گوش کنیم، چه اینکه این همان خلط «برابری واقعی» با «برابری در توجه» است که همانگونه که پیتر سینگر در تحلیل دقیق خود از این دو نشان داده این ارزیابی مغالطه‌آمیز است. به همین نسبت هم، نسبت دادن صدای عرعر خر که به لحاظ زیبایی‌شناسی به گوش انسان خوش نمی­آید به یکی از ظریفترین ساحتهای صوت و آوای انسانی، یعنی عرصۀ آوازخوانی و موسیقی، در حالیکه نسبتی ناروا و تحقیرکننده می­تواند باشد اما می­تواند گرایشی گونه‌پرستانه هم نباشد، نه صرفن به خاطر اینکه صدای موردنظر به گونه‌ای غیر از گونۀ انسان تعلق دارد، بلکه به خاطر اینکه صدای موردنظر صرفنظر از گونه‌اش می­تواند یکی از صداهای ناخوشایند باشد. همچنانکه صدای قناری به گوش ما انسانها صدای خوشی می­آید و اتفاقن برای توصیف صدای خوبِ فردی از افراد انسان صدای او را ممکن است به قناری تشبیه کنیم. ارزیابیِ زیبایی‌شناسی هم در اینجا درنسبت با سوژۀ انسانی است و مطلق زیبایی یا نازیباییِ یک چیز مراد نیست. درواقع ادعای من زمانی میتوانست گونه‌پرستانه ارزیابی شود که صرف تعلق گرفتن به گونۀ انسانی را معیاری برای برتری آوا و صدای یک موجود بدانم. اما اینگونه نیست. چه بسا انسانهایی که صدای عرعر خر گوش­نوازتر از صدای ایشان باشد و انسانهایی که گرگ در مقایسه با درندگیِ ایشان همچون بره‌ای باشد!

** یادداشتهای دوستان به نوشتۀ من:

https://www.tgoop.com/i_am_not_object/1005

https://www.tgoop.com/weanimals/361

@BeKhodnotes

www.tgoop.com/Bekhodnotes/611

412 viewsedited  Oct 11, 2020 at 12:04

شما میتوانید با زیباتر دانستن صدای یک قناری از صدای یک خر آنرا با به بند کشیدن و در قفس نگه­داشتن مورد صدمه قرار دهید و بالعکس میتوانید از صدای خر خوشتان نیاید و همزمان هم آسیبی به او وارد نکنید. میتوانیم گرگ را درنده و گوسفند را نجیب بدانیم اما همچنان به منافع گرگ احترام بگذاریم. وفاداری به آرمانِ برابری مستلزم آن نیست که ما صدای خر و قناری و انسان را به یک اندازه زیبا بدانیم و مثلن برای لذت موسیقیایی بردن به صدای خر گوش کنیم، چه اینکه این همان خلط «برابری واقعی» با «برابری در توجه» است که همانگونه که پیتر سینگر در تحلیل دقیق خود از این دو نشان داده این ارزیابی مغالطه‌آمیز است. به همین نسبت هم، نسبت دادن صدای عرعر خر که به لحاظ زیبایی‌شناسی به گوش انسان خوش نمی­آید به یکی از ظریفترین ساحتهای صوت و آوای انسانی، یعنی عرصۀ آوازخوانی و موسیقی، در حالیکه نسبتی ناروا و تحقیرکننده می­تواند باشد اما می­تواند گرایشی گونه‌پرستانه هم نباشد، نه صرفن به خاطر اینکه صدای موردنظر به گونه‌ای غیر از گونۀ انسان تعلق دارد، بلکه به خاطر اینکه صدای موردنظر صرفنظر از گونه‌اش می­تواند یکی از صداهای ناخوشایند باشد. همچنانکه صدای قناری به گوش ما انسانها صدای خوشی می­آید و اتفاقن برای توصیف صدای خوبِ فردی از افراد انسان صدای او را ممکن است به قناری تشبیه کنیم. ارزیابیِ زیبایی‌شناسی هم در اینجا درنسبت با سوژۀ انسانی است و مطلق زیبایی یا نازیباییِ یک چیز مراد نیست. درواقع ادعای من زمانی میتوانست گونه‌پرستانه ارزیابی شود که صرف تعلق گرفتن به گونۀ انسانی را معیاری برای برتری آوا و صدای یک موجود بدانم. اما اینگونه نیست. چه بسا انسانهایی که صدای عرعر خر گوش­نوازتر از صدای ایشان باشد و انسانهایی که گرگ در مقایسه با درندگیِ ایشان همچون بره‌ای باشد!

** یادداشتهای دوستان به نوشتۀ من:

https://www.tgoop.com/i_am_not_object/1005

https://www.tgoop.com/weanimals/361

@BeKhodnotes

BY دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی