🎙اختلاف دیدگاه کوربن و امیرمعزّی
🔹من و کوربن روش تحقیقمان با یکدیگر متفاوت است؛ چون ایشان بیشتر فیلسوف بود و من بیشتر مورخ هستم و نتیجتاً روش هایمان با هم تضاد و اختلاف دارند. با اینکه من بسیار برای ایشان احترام قائلم اما از منظر تاریخی با دیدگاه های او خیلی موافق نیستم، اما به این محقق بزرگ بسیار مدیونم.
🔸کوربن در کارهای تحقیقاتی اش، بُعد تاریخی و بعد اجتماعی سیاسی که افکار در بطن آنها شکل می گیرند را در نظر نمی گرفت.
🔹برای همین هم جنبه های تاریخی برایش جالب نبود. به عنوان مثال، انقلاب اسلامی ایران، برایش نه جالب بود و نه قابل فهم. این موضوع از نظر فلسفه ی عرفانی معنی ندارد و اصلاً قابل ذکر هم نیست. در صورتی که اتفاقی که با انقلاب افتاد، کاملاً مربوط به سیر تحول جریانی در تاریخ تشیع است. شاید بتوانیم بگویم جریان مجتهدین. ولی این موضوع برای کوربن اصلاً جالب نبود. برای همین انقلاب اسلامی برای کسانی که تشیع را از طریق آثار کوربن می شناختند، پدیده ی مجهول، غیرقابل شناخت و غیرقابل فهم بود. ولی آنهایی که تشیع را از طریق آثار جامعه شناختی یا علوم سیاسی یا تاریخی می شناختند چنین وضعی نداشتند.
🔸تفاوت من با کوربن این است که من روش پدیده شناسی را قبول دارم. یعنی اینکه برای فهم یک پدیده ی دینی، باید دید که مؤمنین به آن پدیده، چطور آن موضوع را می بینند. یعنی اینکه ببینیم تشیع را شیعیان چطور می بینند، می فهمند، ایمان دارند و عمل می کنند. من سعی کردم این روش را با یک روش تاریخی بیامیزم. یعنی برای دیدن اینکه شیعیان چطور شیعه را می بینند و می شناسند و قبول دارند و عمل می کنند و ایمان دارند، باید ببینیم که این شیعیان در کدام زمان و مرحله ی تاریخی هستند، کجا هستند و متعلق به کدام جریان شیعه هستند. اینکه ما درباره ی شیعه ی اولیه ی پیش از آل بویه حرف می زنیم یا بعدش، فرق می کند. از مکتب حله حرف می زنیم یا از شیعه ی پس از صفویه. از نظر من تشیع یک واحد منسجم یگانه نیست که بتوانیم بگوییم تشیع این است و جز این نیست.
🔻بخش هایی از مصاحبه ی سید کوهزاد اسماعیلی با دکتر امیرمعزی (فصلنامه ی ایوان)
@AmirMoezzi
🔹من و کوربن روش تحقیقمان با یکدیگر متفاوت است؛ چون ایشان بیشتر فیلسوف بود و من بیشتر مورخ هستم و نتیجتاً روش هایمان با هم تضاد و اختلاف دارند. با اینکه من بسیار برای ایشان احترام قائلم اما از منظر تاریخی با دیدگاه های او خیلی موافق نیستم، اما به این محقق بزرگ بسیار مدیونم.
🔸کوربن در کارهای تحقیقاتی اش، بُعد تاریخی و بعد اجتماعی سیاسی که افکار در بطن آنها شکل می گیرند را در نظر نمی گرفت.
🔹برای همین هم جنبه های تاریخی برایش جالب نبود. به عنوان مثال، انقلاب اسلامی ایران، برایش نه جالب بود و نه قابل فهم. این موضوع از نظر فلسفه ی عرفانی معنی ندارد و اصلاً قابل ذکر هم نیست. در صورتی که اتفاقی که با انقلاب افتاد، کاملاً مربوط به سیر تحول جریانی در تاریخ تشیع است. شاید بتوانیم بگویم جریان مجتهدین. ولی این موضوع برای کوربن اصلاً جالب نبود. برای همین انقلاب اسلامی برای کسانی که تشیع را از طریق آثار کوربن می شناختند، پدیده ی مجهول، غیرقابل شناخت و غیرقابل فهم بود. ولی آنهایی که تشیع را از طریق آثار جامعه شناختی یا علوم سیاسی یا تاریخی می شناختند چنین وضعی نداشتند.
🔸تفاوت من با کوربن این است که من روش پدیده شناسی را قبول دارم. یعنی اینکه برای فهم یک پدیده ی دینی، باید دید که مؤمنین به آن پدیده، چطور آن موضوع را می بینند. یعنی اینکه ببینیم تشیع را شیعیان چطور می بینند، می فهمند، ایمان دارند و عمل می کنند. من سعی کردم این روش را با یک روش تاریخی بیامیزم. یعنی برای دیدن اینکه شیعیان چطور شیعه را می بینند و می شناسند و قبول دارند و عمل می کنند و ایمان دارند، باید ببینیم که این شیعیان در کدام زمان و مرحله ی تاریخی هستند، کجا هستند و متعلق به کدام جریان شیعه هستند. اینکه ما درباره ی شیعه ی اولیه ی پیش از آل بویه حرف می زنیم یا بعدش، فرق می کند. از مکتب حله حرف می زنیم یا از شیعه ی پس از صفویه. از نظر من تشیع یک واحد منسجم یگانه نیست که بتوانیم بگوییم تشیع این است و جز این نیست.
🔻بخش هایی از مصاحبه ی سید کوهزاد اسماعیلی با دکتر امیرمعزی (فصلنامه ی ایوان)
@AmirMoezzi
👍2
🔻پیرامون تاثیر دوره‌ی حکومت عبدالملک بن مروان بر تدوین قرآن
✉️(مکاتبه با دکتر امیرمعزّی)
▪️پرسش:
سلام بر استاد گرامی
پیرامون بازنویسی قرآن در دوره‌ی عبدالملک، آنچه بیان می‌دارید و جسته و گریخته خوانده‌ام را در حد فرضیه و احتمالی دارای شواهد می‌دانید یا اینکه به آن باور دارید؟
در هر صورت چه منبعی را برای مطالعه در این مورد پیشنهاد می‌کنید؟
با سپاس از جنابتان
▪️پاسخ:
دوست عزيز با سلام و آرزوى سلامت
در مورد هر آنچه به اين دوره مربوط می‌شود تقريباً به هيچ چيز نمی‌توان يقين تاريخى داشت. بنده هم به اين موضوع باور ندارم؛ اما شواهد و داده هاى متنى و نسخه شناختى چنين چيزى را محتمل می‌كند. از اوايل قرن بيستم تا بحال اين محققين چنين فرضيه اى را بر رسيده اند:
Alphonse Mingana, Michael Cook, Patricia Crone, Fred Donner, Alfred Louis De Prémare, Chase Robinson, François Dérochr
با احترام
🔹(ارسالی از مصطفی قناعتگر)
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi/8
✉️(مکاتبه با دکتر امیرمعزّی)
▪️پرسش:
سلام بر استاد گرامی
پیرامون بازنویسی قرآن در دوره‌ی عبدالملک، آنچه بیان می‌دارید و جسته و گریخته خوانده‌ام را در حد فرضیه و احتمالی دارای شواهد می‌دانید یا اینکه به آن باور دارید؟
در هر صورت چه منبعی را برای مطالعه در این مورد پیشنهاد می‌کنید؟
با سپاس از جنابتان
▪️پاسخ:
دوست عزيز با سلام و آرزوى سلامت
در مورد هر آنچه به اين دوره مربوط می‌شود تقريباً به هيچ چيز نمی‌توان يقين تاريخى داشت. بنده هم به اين موضوع باور ندارم؛ اما شواهد و داده هاى متنى و نسخه شناختى چنين چيزى را محتمل می‌كند. از اوايل قرن بيستم تا بحال اين محققين چنين فرضيه اى را بر رسيده اند:
Alphonse Mingana, Michael Cook, Patricia Crone, Fred Donner, Alfred Louis De Prémare, Chase Robinson, François Dérochr
با احترام
🔹(ارسالی از مصطفی قناعتگر)
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi/8
Telegram
خوانش آثارِ محمدعلی امیرمعزّی | غیر رسمی
🔍 شکل‌گیری و تحول اسلام در سده‌های آغازین (و جایگاهِ مسیحاییِ علی در آن)
✨ چکیده‌ای از سخنرانی محمدعلی امیرمُعِزّی در انجمن کوردوبا
🖋 یادداشت‌های دین‌پژوهان | کوهزاد اسماعیلی
بخش ۱ از ۲
🔻 انجمن کوردوبا، انجمنی است بیناادیانی که برای گفتگوی میان ادیان…
✨ چکیده‌ای از سخنرانی محمدعلی امیرمُعِزّی در انجمن کوردوبا
🖋 یادداشت‌های دین‌پژوهان | کوهزاد اسماعیلی
بخش ۱ از ۲
🔻 انجمن کوردوبا، انجمنی است بیناادیانی که برای گفتگوی میان ادیان…
👍1
🎙آشنایی با دو اصطلاح «فیلولوژی» و «خوانش بین خطوط»
▪️پرسش‌گر: سؤالی که در مورد روش تحقیق شما می‌شود، در مورد شکل خوانش متون است. در مقدمۀ همۀ کارهایتان، چند بحث را مرتب به عنوان مبانی روشی تکرار کرده‌اید. یکی باطنگرایی است، یکی تفاوت ظاهر و باطن است، یکی خود چهرۀ امام است و یک نکتۀ دیگر، شیوۀ خوانش متون قدیم است. معتقدید که نباید متون قدیمی را به شکل مدرن خواند. از لئو اشتراوس کمک می‌گیرم که در کتاب «هنر نگارش و تعقیب و آزار» خود می‌گوید به دو علت، یکی آزار و تعقیب، یکی هم علم نهفتۀ در متن‌هاست که باید «خوانش بین خطوط» داشت. یعنی مؤلفین برای فرار از آزار تعقیب حاکمان یا دوری از تنش درجامعه‌ای که در آن زندگی می‌کردند و همچنین برای پنهان کردن علمی که در اختیار داشتند، متون خود را به شیوه‌هایی می‌نوشتند که جز خواص، کسی به آن دسترسی نداشته باشد. تنها کسانی که آموزش صحیح دیده باشند، با بهره‌گیری از روش‌های خاصی قادر به فهمیدن فحوای متون هستند که به آن «هنر خوانش بین متون» می‌گفتند. البته خود اشتراوس می‌گوید که این را از فیلسوفان مسلمان و یهودی گرفته است. می‌خواهم بدانم که آیا شما هم با متن‌های قدیم اینگونه برخورد می‌کنید و فکر می‌کنید که آنها با یک هنر خاصی نگارش شده‌اند و برای فهمشان باید خوانش بین خطوط داشت؟
▪️دکتر امیرمعزی: کاملاً. «خوانش بین خطوط متون» و «خوانش همۀ متون». به نوعی که در متون حدیثی شیعه، به تعبیر من «تبدید علم» یا پخش کردن مطلب بکار رفته. بنابراین برای اینکه شما علم را پیدا کنید، باید قسمت‌های مختلفش را مثل بازی‌های پازل جمع کنید تا یک چیزی ساخته شود. پس موضوع این نیست که ما فقط بین خطوط را بخوانیم، باید همۀ خطوط را بخوانیم و سعی کنیم پیدا کنیم که انسجامشان در چیست. تشیع، دینی است که بیش از ۱۴۰۰ سال است که وجود دارد و اگر قرار بود یک چیز بی‌انسجامی باشد، نمی‌ماند. به دلیل استحکام ساختاری‌اش است که مانده. این استحکام هم بخاطر انسجامی است که در خودش دارد. منتها این انسجام، در کتب حدیثی بصورت جسته گریخته ارائه شده. چیزی که شما می‌گویید، آموزش «فیلولوژیکی» است که من بخصوص با اساتیدی که در آلمان داشتم، دیده‌ام. «فیلولوژی» یعنی چه؟ یعنی ما سعی کنیم بفهمیم که واژه‌ها و متون، در زمان و کمی بعد از نگارششان چه معنایی می‌دادند. یعنی افرادی که در قرن دوم و سوم این کتاب‌ها را می‌خواندند چگونه می‌فهمیدند، نه اینکه من چطور می‌فهمم. برای همین من خیلی بر «تاریخ اندیشه» و «تاریخ واژه‌ها» اصرار دارم. همانطور که از همان کتاب اولم می‌بینید، مثلاً دربارۀ واژۀ «عقل» و «علم» صحبت کرده‌ام.
🔻بخش هایی از مصاحبه ی سید کوهزاد اسماعیلی با دکتر امیرمعزی (فصلنامه ی ایوان)
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
▪️پرسش‌گر: سؤالی که در مورد روش تحقیق شما می‌شود، در مورد شکل خوانش متون است. در مقدمۀ همۀ کارهایتان، چند بحث را مرتب به عنوان مبانی روشی تکرار کرده‌اید. یکی باطنگرایی است، یکی تفاوت ظاهر و باطن است، یکی خود چهرۀ امام است و یک نکتۀ دیگر، شیوۀ خوانش متون قدیم است. معتقدید که نباید متون قدیمی را به شکل مدرن خواند. از لئو اشتراوس کمک می‌گیرم که در کتاب «هنر نگارش و تعقیب و آزار» خود می‌گوید به دو علت، یکی آزار و تعقیب، یکی هم علم نهفتۀ در متن‌هاست که باید «خوانش بین خطوط» داشت. یعنی مؤلفین برای فرار از آزار تعقیب حاکمان یا دوری از تنش درجامعه‌ای که در آن زندگی می‌کردند و همچنین برای پنهان کردن علمی که در اختیار داشتند، متون خود را به شیوه‌هایی می‌نوشتند که جز خواص، کسی به آن دسترسی نداشته باشد. تنها کسانی که آموزش صحیح دیده باشند، با بهره‌گیری از روش‌های خاصی قادر به فهمیدن فحوای متون هستند که به آن «هنر خوانش بین متون» می‌گفتند. البته خود اشتراوس می‌گوید که این را از فیلسوفان مسلمان و یهودی گرفته است. می‌خواهم بدانم که آیا شما هم با متن‌های قدیم اینگونه برخورد می‌کنید و فکر می‌کنید که آنها با یک هنر خاصی نگارش شده‌اند و برای فهمشان باید خوانش بین خطوط داشت؟
▪️دکتر امیرمعزی: کاملاً. «خوانش بین خطوط متون» و «خوانش همۀ متون». به نوعی که در متون حدیثی شیعه، به تعبیر من «تبدید علم» یا پخش کردن مطلب بکار رفته. بنابراین برای اینکه شما علم را پیدا کنید، باید قسمت‌های مختلفش را مثل بازی‌های پازل جمع کنید تا یک چیزی ساخته شود. پس موضوع این نیست که ما فقط بین خطوط را بخوانیم، باید همۀ خطوط را بخوانیم و سعی کنیم پیدا کنیم که انسجامشان در چیست. تشیع، دینی است که بیش از ۱۴۰۰ سال است که وجود دارد و اگر قرار بود یک چیز بی‌انسجامی باشد، نمی‌ماند. به دلیل استحکام ساختاری‌اش است که مانده. این استحکام هم بخاطر انسجامی است که در خودش دارد. منتها این انسجام، در کتب حدیثی بصورت جسته گریخته ارائه شده. چیزی که شما می‌گویید، آموزش «فیلولوژیکی» است که من بخصوص با اساتیدی که در آلمان داشتم، دیده‌ام. «فیلولوژی» یعنی چه؟ یعنی ما سعی کنیم بفهمیم که واژه‌ها و متون، در زمان و کمی بعد از نگارششان چه معنایی می‌دادند. یعنی افرادی که در قرن دوم و سوم این کتاب‌ها را می‌خواندند چگونه می‌فهمیدند، نه اینکه من چطور می‌فهمم. برای همین من خیلی بر «تاریخ اندیشه» و «تاریخ واژه‌ها» اصرار دارم. همانطور که از همان کتاب اولم می‌بینید، مثلاً دربارۀ واژۀ «عقل» و «علم» صحبت کرده‌ام.
🔻بخش هایی از مصاحبه ی سید کوهزاد اسماعیلی با دکتر امیرمعزی (فصلنامه ی ایوان)
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
Telegram
خوانش آثارِ محمدعلی امیرمعزّی
مجالی برای خوانش آثار دکتر محمدعلی امیرمعزی
این مجال، زیر نظر دکتر امیرمعزی نیست
این مجال، زیر نظر دکتر امیرمعزی نیست
👍2
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🔰امیرمعزّی: انقلاب ایران، پروژۀ فکری_سیاسی کُربن را زیر سوال برد.
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
امیرمعزّی: کربن شیعه نشد و مسیحی ماند.
او می‌گفت هر عارف مسلمانی شیعه است؛ ولو خودش نداند.
(برشی از مستند مستشرق)
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
او می‌گفت هر عارف مسلمانی شیعه است؛ ولو خودش نداند.
(برشی از مستند مستشرق)
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
👍1
🎤سخنرانی‌ها (یکم)
✍️سید کمال کشیک‌نویس رضوی
جناب محمدعلی امیرمعزی از 2008 تا کنون به طور سالانه در مدرسه مطالعات عالی پاریس درباره تفسیر و الهیات اسلام شیعی، سخنرانی کرده است. هر سخنرانی به جنبه‌ای از دانش و روش تفسیر در گرایش شیعی از اسلام توجه دارد. باخوانش و نکته برداری از آن سخنرانی‌ها، مقدمات فهم دیدگاه محمدعلی امیرمعزّی درباره دانش تفسیر و تحولات آن نزد شیعیان فراهم می‌آید. لازم به یادآوری است که امیرمعزی در این سلسله سخنرانی‌ها، همچنان نظریه محوری خود درباره ماهیت تشیع نخستین را پیگیری کرده است.
(این یادداشت ترجمه دقیق سخنرانی جناب امیرمعزی نیست؛ بلکه گزینش نکات اصلی آن است که در صورت تمایل، خوانندگان می‌توانند به متن اصلی منتشر شده آن مراجعه نمایند.)
Mohammad Ali Amir-Moezzi, « Exégèse et théologie de l’Islam shiʼite », Annuaire de l'École pratique des hautes études (EPHE), Section des sciences religieuses, 115 | 2008, 143-145.
▪️در این سخنرانی امیرمعزی بر نکات زیر تاکید دارد:
1. بازشناسی منابع امامیه برای دستیابی به «علم»* از سده سوم تا سده چهارم هجری قمری
2. امام، باب شناخت خداست.
3. رابطه‌ای که میان شناخت خدا و شناخت اسرار خلقت وجود دارد.
امیرمعزی منابع تفسیر نخستین در میان شیعه را به چهار دسته تقسیم کرده است (امام، از این منابع به تفسیر قرآن پی می‌برد):
1. «منابع آسمانی» که ویژگی های زیر را دارد:
الف: رابطه‌ای دو طرفه است؛ یعنی هم امام می‌تواند برای تکمیل دانش خود درباره تفسیر و تأویل آیات به آسمان عروج کند و هم آسمان برای دادن اطلاعاتی به محضر امام می‌رسد.
ب: «الروح» که از همه موجودات آسمان از جمله فرشته وحی، جبرائیل، برجسته تر است.
ج: توجه به اصطلاحات فنی «المحدَّث» و «المفهَم» و «علم المستفاد» بسیار مهم است.
د: کسب اطلاعات از رخدادهای سال آینده و دریافت معانی دقیق و عمیق آیات
2. «منابع غیبی»
الف: ستونی از نور که زمین را به آسمان متصل می کند، تشبیه شده است و امام می تواند پاسخ سوالات خود را از طریق آن بیابد.
ب: قلب و گوش امام محل دریافت دانش است (نکت و نقر).
ج: امام با حکماء و پیامبران پیشین در عالمی دیگر (زیارة الاموات) ارتباط برقرار می‌کند.
د: انتقال دانش از پیامبر یا امام به امام بعد از طریق گذاشتن دست بر سینه فرد صورت میگیرد (نمونه برجسته این رویداد معنوی، علی بن ابی طالب است).
3. «منابع مکتوب»
الف: امام از همه کتب پیامبران پیشین به واسطه آگاهی از همه زبان ها، اطلاع دارد.
ب: امام بر قرآن کامل، دسترسی دارد (مسأله تحریف قرآن توسط عثمان).
ج: امام به منابع مکتوبی دسترسی دارد که رازگونه‌اند و در ردیف وحی قرار می‌گیرند. منابعی مانند المصحف، الجفر، مصحف الفاطمة، کتاب علی.
4. «منبع شفاهی»
تعالیمی که هر امام از امام پیشین به دست می‌آورد، در نهایت به پیامبر می‌رسد. این تعالیم چند لایه بوده است. به کلمات کلیدی در روایات چون «کلمه، باب، حرف» باید توجه کرد.
▪️نتیجه گیری
در پایان، امیرمعزی از مباحث خود نتایج زیر را به دست می‌دهد:
دانش، عنصر وجودی امام است.
امام را با علم توصیف می‌کنند: ذخیره علم الهی، علّام به قرآن، وارث علم[انبیاء] و...
تقسیم بندی مردم بر اساس نوع رابطه با علم.
در آن دوره، «علم» بدون شک به معنای علم مقدس یا علم ازلی است.
این تکامل معنایی نشانگر جایگزینی تدریجی شخصیت «امام» با شخصیت «متکلم فقیه» و به حاشیه راندن «سنت باطنی فرا عقلانی» دوران پیش از آل بویه با «سنت عقلانی –فقهی» دوران آل بویه و پس از آن است.
*la connaissance
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
✍️سید کمال کشیک‌نویس رضوی
جناب محمدعلی امیرمعزی از 2008 تا کنون به طور سالانه در مدرسه مطالعات عالی پاریس درباره تفسیر و الهیات اسلام شیعی، سخنرانی کرده است. هر سخنرانی به جنبه‌ای از دانش و روش تفسیر در گرایش شیعی از اسلام توجه دارد. باخوانش و نکته برداری از آن سخنرانی‌ها، مقدمات فهم دیدگاه محمدعلی امیرمعزّی درباره دانش تفسیر و تحولات آن نزد شیعیان فراهم می‌آید. لازم به یادآوری است که امیرمعزی در این سلسله سخنرانی‌ها، همچنان نظریه محوری خود درباره ماهیت تشیع نخستین را پیگیری کرده است.
(این یادداشت ترجمه دقیق سخنرانی جناب امیرمعزی نیست؛ بلکه گزینش نکات اصلی آن است که در صورت تمایل، خوانندگان می‌توانند به متن اصلی منتشر شده آن مراجعه نمایند.)
Mohammad Ali Amir-Moezzi, « Exégèse et théologie de l’Islam shiʼite », Annuaire de l'École pratique des hautes études (EPHE), Section des sciences religieuses, 115 | 2008, 143-145.
▪️در این سخنرانی امیرمعزی بر نکات زیر تاکید دارد:
1. بازشناسی منابع امامیه برای دستیابی به «علم»* از سده سوم تا سده چهارم هجری قمری
2. امام، باب شناخت خداست.
3. رابطه‌ای که میان شناخت خدا و شناخت اسرار خلقت وجود دارد.
امیرمعزی منابع تفسیر نخستین در میان شیعه را به چهار دسته تقسیم کرده است (امام، از این منابع به تفسیر قرآن پی می‌برد):
1. «منابع آسمانی» که ویژگی های زیر را دارد:
الف: رابطه‌ای دو طرفه است؛ یعنی هم امام می‌تواند برای تکمیل دانش خود درباره تفسیر و تأویل آیات به آسمان عروج کند و هم آسمان برای دادن اطلاعاتی به محضر امام می‌رسد.
ب: «الروح» که از همه موجودات آسمان از جمله فرشته وحی، جبرائیل، برجسته تر است.
ج: توجه به اصطلاحات فنی «المحدَّث» و «المفهَم» و «علم المستفاد» بسیار مهم است.
د: کسب اطلاعات از رخدادهای سال آینده و دریافت معانی دقیق و عمیق آیات
2. «منابع غیبی»
الف: ستونی از نور که زمین را به آسمان متصل می کند، تشبیه شده است و امام می تواند پاسخ سوالات خود را از طریق آن بیابد.
ب: قلب و گوش امام محل دریافت دانش است (نکت و نقر).
ج: امام با حکماء و پیامبران پیشین در عالمی دیگر (زیارة الاموات) ارتباط برقرار می‌کند.
د: انتقال دانش از پیامبر یا امام به امام بعد از طریق گذاشتن دست بر سینه فرد صورت میگیرد (نمونه برجسته این رویداد معنوی، علی بن ابی طالب است).
3. «منابع مکتوب»
الف: امام از همه کتب پیامبران پیشین به واسطه آگاهی از همه زبان ها، اطلاع دارد.
ب: امام بر قرآن کامل، دسترسی دارد (مسأله تحریف قرآن توسط عثمان).
ج: امام به منابع مکتوبی دسترسی دارد که رازگونه‌اند و در ردیف وحی قرار می‌گیرند. منابعی مانند المصحف، الجفر، مصحف الفاطمة، کتاب علی.
4. «منبع شفاهی»
تعالیمی که هر امام از امام پیشین به دست می‌آورد، در نهایت به پیامبر می‌رسد. این تعالیم چند لایه بوده است. به کلمات کلیدی در روایات چون «کلمه، باب، حرف» باید توجه کرد.
▪️نتیجه گیری
در پایان، امیرمعزی از مباحث خود نتایج زیر را به دست می‌دهد:
دانش، عنصر وجودی امام است.
امام را با علم توصیف می‌کنند: ذخیره علم الهی، علّام به قرآن، وارث علم[انبیاء] و...
تقسیم بندی مردم بر اساس نوع رابطه با علم.
در آن دوره، «علم» بدون شک به معنای علم مقدس یا علم ازلی است.
این تکامل معنایی نشانگر جایگزینی تدریجی شخصیت «امام» با شخصیت «متکلم فقیه» و به حاشیه راندن «سنت باطنی فرا عقلانی» دوران پیش از آل بویه با «سنت عقلانی –فقهی» دوران آل بویه و پس از آن است.
*la connaissance
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
Telegram
خوانش آثارِ محمدعلی امیرمعزّی
مجالی برای خوانش آثار دکتر محمدعلی امیرمعزی
این مجال، زیر نظر دکتر امیرمعزی نیست
این مجال، زیر نظر دکتر امیرمعزی نیست
👍1
🔷آقای سروش! «قرآن مورخان» بخوان
✍️حسن انصاری
من در چند سخنرانی اخیر آقای دکتر سروش درباره "دين و قدرت" نشانی از بررسی ها و تحقیقات کتاب قرآن مؤرخان (کتاب سه جلدی به زبان فرانسه که در بالا معرفی شده) نديدم. من در آن يادداشت کوتاه توصيه کردم برای مطالعات مرتبط با سيره پيامبر و تاريخ قرآن و تاريخ متن قرآنی خواندن اين کتاب برای هر ناقد و هر محققی می تواند مفيد باشد و از جمله برای صاحب نظريه "دين و قدرت"؛ فارغ از اينکه با مطالب همه مقالات و نوشته های این کتاب موافق باشيم و يا نباشيم. اين کتاب (به زبان فرانسه) در سه جلد بزرگ در 3408 صفحه در نوامبر 2019 منتشر شد. تقريبا اول سال 2020 (شايد چند هفته ای قبل از تعطيلی های مرتبط با کرونا) بود که نسخه آن به کتابخانه ما رسيد و من مؤفق شدم بخشی از اين کتاب را بخوانم. آقای دکتر سروش در مقام پاسخ به من ابراز داشته اند اين کتاب را قبلا خوانده اند. اگر چنين است امیدوارم که در بحث های "دين و قدرت" آثار آن مطالعات را ببينيم. با اين همه من مطمئن نيستم که مقصود ايشان همين کتابی باشد که اواخر سال 2019 منتشر شد. شايد کتاب ديگری از آقای امير معزی را در نظر دارند. با توجه به تاريخ انتشار اين کتاب (اواخر سال 2019) و اندکی قبل از اوج گيری کرونا و اينکه ايشان گفته اند آن را در سفر بلژيک خريده اند و آن را با خود به انگلستان و بعد آمريکا آورده اند شايد منظور ايشان کتاب دیگری است و در واقع سبق/سهو اللسانی صورت گرفته. به هرحال اگر روشنگری بفرمایند خوب است.
https://www.tgoop.com/azbarresihayetarikhi/3766
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
✍️حسن انصاری
من در چند سخنرانی اخیر آقای دکتر سروش درباره "دين و قدرت" نشانی از بررسی ها و تحقیقات کتاب قرآن مؤرخان (کتاب سه جلدی به زبان فرانسه که در بالا معرفی شده) نديدم. من در آن يادداشت کوتاه توصيه کردم برای مطالعات مرتبط با سيره پيامبر و تاريخ قرآن و تاريخ متن قرآنی خواندن اين کتاب برای هر ناقد و هر محققی می تواند مفيد باشد و از جمله برای صاحب نظريه "دين و قدرت"؛ فارغ از اينکه با مطالب همه مقالات و نوشته های این کتاب موافق باشيم و يا نباشيم. اين کتاب (به زبان فرانسه) در سه جلد بزرگ در 3408 صفحه در نوامبر 2019 منتشر شد. تقريبا اول سال 2020 (شايد چند هفته ای قبل از تعطيلی های مرتبط با کرونا) بود که نسخه آن به کتابخانه ما رسيد و من مؤفق شدم بخشی از اين کتاب را بخوانم. آقای دکتر سروش در مقام پاسخ به من ابراز داشته اند اين کتاب را قبلا خوانده اند. اگر چنين است امیدوارم که در بحث های "دين و قدرت" آثار آن مطالعات را ببينيم. با اين همه من مطمئن نيستم که مقصود ايشان همين کتابی باشد که اواخر سال 2019 منتشر شد. شايد کتاب ديگری از آقای امير معزی را در نظر دارند. با توجه به تاريخ انتشار اين کتاب (اواخر سال 2019) و اندکی قبل از اوج گيری کرونا و اينکه ايشان گفته اند آن را در سفر بلژيک خريده اند و آن را با خود به انگلستان و بعد آمريکا آورده اند شايد منظور ايشان کتاب دیگری است و در واقع سبق/سهو اللسانی صورت گرفته. به هرحال اگر روشنگری بفرمایند خوب است.
https://www.tgoop.com/azbarresihayetarikhi/3766
https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
Telegram
یادداشت های حسن انصاری
نکته سوم: من در چند سخنرانی اخیر آقای دکتر سروش درباره "دين و قدرت" نشانی از بررسی ها و تحقیقات کتاب قرآن مؤرخان (کتاب سه جلدی به زبان فرانسه که در بالا معرفی شده) نديدم. من در آن يادداشت کوتاه توصيه کردم برای مطالعات مرتبط با سيره پيامبر و تاريخ قرآن و تاريخ…
🔷اعتبارسنجی روایات، این بار از قلب پاریس!
✍️مصطفی قناعتگر
شاید وقتی هانری کربن به شاگرد ایرانی‌اش پیشنهاد داد برای ادامه تحصیل به فرانسه بیاید، تصور نمی‌کرد که روزی نگاه شیعه‌شناسان دنیا به وی معطوف شود.
دکتر محمدعلی امیرمعزی، استاد مدرسه مطالعات عالی دانشگاه سوربن است. وی که صاحب معتبرترین کرسی شیعه‌شناسی غرب است، شخصیتی کم نظیر را برای خویش رقم زده است. او در سوربن، بصائرالدرجاتِ صفّار را درس می‌دهد، پیرامون کافیِ کلینی مقاله می‌نویسد، دانشجویان علاقه‌مند به شیعه شناسی را از سراسر دنیا شیفته خود می‌کند و تمام این کارها را به زبان فرانسه انجام می‌دهد.
نگاه هانری کربن در شیعه شناسی، به تشیع متاخر معطوف بود؛ اما حس کرد می‌تواند به امیرمعزی اعتماد کند و مسئولیت شیعه‌شناسی با نگاه به تشیع متقدم را به وی واگذار کند.
امیرمعزی، از روش پدیدارشناسی بهره میگیرد. این روش، در پی کشف ذات و گوهر موضوع مورد نظر خویش است. او در این مسیر خود را از مطالعه تاریخ بی‌نیاز نمی‌بیند؛ اما همه چیز را در یافته‌های تاریخی خلاصه نمی‌کند.
اما مگر وی چه می‌گوید که گروهی در سویی شیفته‌ی او گشته‌اند و او را معرّف حقیقت تشیع می‌دانند و گروهی در سویی دیگر، پروژه‌ی او را نوعی بازگشت به تفکر غالیانه‌ی شیعه می‌دانند؟
نویسنده‌ی کتاب «راهنمای الوهی در تشیع نخستین» معتقد است که شیعیان متقدم، «امام» را محور معرفت خویش قرار داده بودند. آنها با هدایت امامان، پی بردند که معادشناسی، هستی‌شناسی و حتی خداشناسی، جز از مسیر امام‌شناسی میسر نیست. آنان معرفت به امام و به خصوص جنبه‌های باطنی امام را به عنوان فصل ممیّزه خویش از دیگر تفکرات اسلامی می‌دانستند. تشیع نخستین، چیزی غیر از تشیعی است که پس از غیبت کبری ترویج شد. در دوره آل‌بویه و با روی کار آمدن عالمان کلامیِ عقلگرا و فقیهانِ متمحض در احکام شرعیِ عملی، شیعه از ذات خوش فاصله گرفت و قدم در مسیر همسانی با جریان اهل تسنن نهاد. غافل از اینکه حقیقت شیعه نه کلام و فقه است که باطن و رمز و راز است.
البته او به شدت مخالف پذیرش باطن و رهاکردن ظاهر است و می‌گوید: «ظاهر» آنگاه ژرفا میگیرد که «باطن» پُرمایه گردد و ظاهر نیز خود تکیه‌گاه اجتناب ناپذیر باطن است.
نویسنده‌ی کتاب «تشیع، ریشه‌ها و باورهای عرفانی» بر این باور است که اظهارات امامان علیهم‌السلام نشان می‌دهد که ایشان گروهی از موالیان خویش را نه به سبب «آنچه گفته‌اند»، بلکه از این رو که «چرا گفته‌اند» لعن کرده‌اند.
محمدعلی امیرمعزی، با فروکاهش تشیع به یک دست ارائه‌های کلامی و فقهی مخالف است و حوزه‌های علمیه را به واکاوی ذات شیعه که همان شناخت نورانیت، خلقت فرازمانی و حجت بودن امام است فرامی‌خواند.
این نگاه وی، مخالفین فراوانی دارد. از شاگردش دکتر حسن انصاری، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات عالی پرینستون آمریکا گرفته تا برخی دانشیان در قم و تهران که جلسات نقد تالیفات و نظریات وی را برگزار کرده‌اند، حرف‌های وی را خیلی دقیق نمی‌دانند.
فارغ از این منازعات که باید در جای خویش کنکاش گردد، رهاورد این منهج سوربنی در حوزه «اعتبارسنجی احادیث شیعی» نیز قابل توجه است.
در بسیاری از مناهج اعتبارسنجی سندی و بر اساس حکم به ضعف راوی، روایت از دایره‌ی اعتبار خارج می‌شود. وقتی به مبانی تضعیف این روات توسط رجالیون مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که عمده‌ی تضعیفات، بر اساس کجیِ باورهای ایشان به خصوص در حوزه امام شناسی است که از آن به غلو و مفاهیم شبیه به آن تعبیر می‌شود. اما نگاه امیرمعزی، در پی انهدام این روش تضعیف است. او تعبیر به «کجیِ باور» را برای روات معارفی برنمی‌تابد و استفاده کننده از آن را، جاهل به مقام باطنی و رمزآلود امام می‌داند.
در روش‌های اعتبارسنجی مضمونی احادیث نیز همین منازعه در جریان است. اینکه مضمون روایتی غلوآمیز است یا نیست، ریشه در اتخاذ مبنایِ ارزیابِ روایت در امام‌شناسی دارد.
به هر شکل به نظر می‌رسد نگاه دکترِ پاریس‌نشین در حوزه اعتبارسنجی احادیث، نگاهی نیست که بتوان به راحتی پا روی آن گذاشت و لگدمالش کرد. به خصوص اینکه در میان مراجع رجالی فعلی شیعه نیز، گروهی با نظریات وی هم‌گام هستند.
▪️نقل از شبکه‌ی اجتهاد
▪️https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
✍️مصطفی قناعتگر
شاید وقتی هانری کربن به شاگرد ایرانی‌اش پیشنهاد داد برای ادامه تحصیل به فرانسه بیاید، تصور نمی‌کرد که روزی نگاه شیعه‌شناسان دنیا به وی معطوف شود.
دکتر محمدعلی امیرمعزی، استاد مدرسه مطالعات عالی دانشگاه سوربن است. وی که صاحب معتبرترین کرسی شیعه‌شناسی غرب است، شخصیتی کم نظیر را برای خویش رقم زده است. او در سوربن، بصائرالدرجاتِ صفّار را درس می‌دهد، پیرامون کافیِ کلینی مقاله می‌نویسد، دانشجویان علاقه‌مند به شیعه شناسی را از سراسر دنیا شیفته خود می‌کند و تمام این کارها را به زبان فرانسه انجام می‌دهد.
نگاه هانری کربن در شیعه شناسی، به تشیع متاخر معطوف بود؛ اما حس کرد می‌تواند به امیرمعزی اعتماد کند و مسئولیت شیعه‌شناسی با نگاه به تشیع متقدم را به وی واگذار کند.
امیرمعزی، از روش پدیدارشناسی بهره میگیرد. این روش، در پی کشف ذات و گوهر موضوع مورد نظر خویش است. او در این مسیر خود را از مطالعه تاریخ بی‌نیاز نمی‌بیند؛ اما همه چیز را در یافته‌های تاریخی خلاصه نمی‌کند.
اما مگر وی چه می‌گوید که گروهی در سویی شیفته‌ی او گشته‌اند و او را معرّف حقیقت تشیع می‌دانند و گروهی در سویی دیگر، پروژه‌ی او را نوعی بازگشت به تفکر غالیانه‌ی شیعه می‌دانند؟
نویسنده‌ی کتاب «راهنمای الوهی در تشیع نخستین» معتقد است که شیعیان متقدم، «امام» را محور معرفت خویش قرار داده بودند. آنها با هدایت امامان، پی بردند که معادشناسی، هستی‌شناسی و حتی خداشناسی، جز از مسیر امام‌شناسی میسر نیست. آنان معرفت به امام و به خصوص جنبه‌های باطنی امام را به عنوان فصل ممیّزه خویش از دیگر تفکرات اسلامی می‌دانستند. تشیع نخستین، چیزی غیر از تشیعی است که پس از غیبت کبری ترویج شد. در دوره آل‌بویه و با روی کار آمدن عالمان کلامیِ عقلگرا و فقیهانِ متمحض در احکام شرعیِ عملی، شیعه از ذات خوش فاصله گرفت و قدم در مسیر همسانی با جریان اهل تسنن نهاد. غافل از اینکه حقیقت شیعه نه کلام و فقه است که باطن و رمز و راز است.
البته او به شدت مخالف پذیرش باطن و رهاکردن ظاهر است و می‌گوید: «ظاهر» آنگاه ژرفا میگیرد که «باطن» پُرمایه گردد و ظاهر نیز خود تکیه‌گاه اجتناب ناپذیر باطن است.
نویسنده‌ی کتاب «تشیع، ریشه‌ها و باورهای عرفانی» بر این باور است که اظهارات امامان علیهم‌السلام نشان می‌دهد که ایشان گروهی از موالیان خویش را نه به سبب «آنچه گفته‌اند»، بلکه از این رو که «چرا گفته‌اند» لعن کرده‌اند.
محمدعلی امیرمعزی، با فروکاهش تشیع به یک دست ارائه‌های کلامی و فقهی مخالف است و حوزه‌های علمیه را به واکاوی ذات شیعه که همان شناخت نورانیت، خلقت فرازمانی و حجت بودن امام است فرامی‌خواند.
این نگاه وی، مخالفین فراوانی دارد. از شاگردش دکتر حسن انصاری، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات عالی پرینستون آمریکا گرفته تا برخی دانشیان در قم و تهران که جلسات نقد تالیفات و نظریات وی را برگزار کرده‌اند، حرف‌های وی را خیلی دقیق نمی‌دانند.
فارغ از این منازعات که باید در جای خویش کنکاش گردد، رهاورد این منهج سوربنی در حوزه «اعتبارسنجی احادیث شیعی» نیز قابل توجه است.
در بسیاری از مناهج اعتبارسنجی سندی و بر اساس حکم به ضعف راوی، روایت از دایره‌ی اعتبار خارج می‌شود. وقتی به مبانی تضعیف این روات توسط رجالیون مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که عمده‌ی تضعیفات، بر اساس کجیِ باورهای ایشان به خصوص در حوزه امام شناسی است که از آن به غلو و مفاهیم شبیه به آن تعبیر می‌شود. اما نگاه امیرمعزی، در پی انهدام این روش تضعیف است. او تعبیر به «کجیِ باور» را برای روات معارفی برنمی‌تابد و استفاده کننده از آن را، جاهل به مقام باطنی و رمزآلود امام می‌داند.
در روش‌های اعتبارسنجی مضمونی احادیث نیز همین منازعه در جریان است. اینکه مضمون روایتی غلوآمیز است یا نیست، ریشه در اتخاذ مبنایِ ارزیابِ روایت در امام‌شناسی دارد.
به هر شکل به نظر می‌رسد نگاه دکترِ پاریس‌نشین در حوزه اعتبارسنجی احادیث، نگاهی نیست که بتوان به راحتی پا روی آن گذاشت و لگدمالش کرد. به خصوص اینکه در میان مراجع رجالی فعلی شیعه نیز، گروهی با نظریات وی هم‌گام هستند.
▪️نقل از شبکه‌ی اجتهاد
▪️https://www.tgoop.com/AmirMoezzi
Telegram
خوانش آثارِ محمدعلی امیرمعزّی
مجالی برای خوانش آثار دکتر محمدعلی امیرمعزی
این مجال، زیر نظر دکتر امیرمعزی نیست
این مجال، زیر نظر دکتر امیرمعزی نیست
👍1
🔻شیعه‌پژوهی تاریخی با رویکردی انتقادی، مقاله مبسوطی است درباره آراء محمدعلی امیرمعزی، شیعه‌پژوه و صاحب کرسی الهیات اسلامی و تفسیر کلاسیک قرآن در دانشگاه سوربن که به همت محسن متقی، جامعه‌شناس نگاشته شده است.
🔻نویسنده در این مقاله، نخست به معرفی اجمالی و زندگی‌نامه فکری امیرمعزّی می‌پردازد.
سپس روش او جهت بررسی انتقادی تاریخ تحوّلات تشیّع را بررسی و تلاش می‌کند جنبه‌های روش‌شناختی و معرفت‌شناختی دیدگاه او را کاویده و تمایز رهیافت او را با برخی از پژوهش‌های اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی نشان دهد.
رویکرد امیرمعزی جهت شناختن تاریخ اولیه تشیّع، چگونگی پرداختن به تاریخ قرآن و جمع‌آوری آن، رهیافت او جهت طرح دوباره متون اولیه تشیّع با نگاهی به برخی از کتاب‌های حدیثی قرون نخست اسلام، از فرازهای مهم این مقاله است.
📎متن کامل:
https://www.naqdedini.org/139909-06/
🔹@Naqdedini
🔸️@AmirMoezzi
🔻نویسنده در این مقاله، نخست به معرفی اجمالی و زندگی‌نامه فکری امیرمعزّی می‌پردازد.
سپس روش او جهت بررسی انتقادی تاریخ تحوّلات تشیّع را بررسی و تلاش می‌کند جنبه‌های روش‌شناختی و معرفت‌شناختی دیدگاه او را کاویده و تمایز رهیافت او را با برخی از پژوهش‌های اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی نشان دهد.
رویکرد امیرمعزی جهت شناختن تاریخ اولیه تشیّع، چگونگی پرداختن به تاریخ قرآن و جمع‌آوری آن، رهیافت او جهت طرح دوباره متون اولیه تشیّع با نگاهی به برخی از کتاب‌های حدیثی قرون نخست اسلام، از فرازهای مهم این مقاله است.
📎متن کامل:
https://www.naqdedini.org/139909-06/
🔹@Naqdedini
🔸️@AmirMoezzi
Forwarded from تاوان | پژوهش‌های حدیثی (مصطفی قناعتگر)
علی، سرّ مکنون
چهره‌ی نخستین رهبر در عرفان شیعی
محمدعلی امیرمعزی
انتشارات مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه، نوامبر ۲۰۲۰، ۴۷۰ صفحه (CNRSEd)
کتاب، مجموعه مقالاتی است که توسط خود دکتر امیرمعزی نوشته و گردآوری شده است. کتاب از سه بخش، ۹ مقاله، و مانند اغلب آثار امیرمعزی از یک پیش‌گفتار و یک مؤخره تشکیل شده است. همچنین دو مقاله از اورخان میرکازیموف و متیو ترییه هم در پیوست کتاب منتشر شده است.
عنوان مقالات:
- بخش اول: ۱- علی و قرآن؛ ۲- محمدِ فارقلیط، علیِ مسیح؛ ۳- ملاحظاتی در مورد عبارت «دین‌ِعلی».
- بخش دوم: ۱- در باب ربانیت امام؛ ۲- ارواح پنج‌گانه‌ی انسان ربانی؛ ۳- لیلة القدر در تشیع قدیم؛ ۴- تقیه و ختم نبوت.
- بخش سوم : ۱- الدر الثمین رجب برسی، ۵۰۰ آیه‌ی قرآنی در باب علی؛۲- شمایل و مراقبت.
مقالات پیوست:
- علم الهی و عمل مسیحایی، چهره‌ی علی در جنبش‌های عرفانی و موعودگرایانه (از اورخان میرکازیموف).
- حضور علی در فلسفه‌ی اسلامی (از متیو ترییه).
با سپاس از جناب سید کوهزاد اسماعیلی که این اطلاعات را در اختیار ما قرار دادند.
https://www.tgoop.com/tavanerejal
چهره‌ی نخستین رهبر در عرفان شیعی
محمدعلی امیرمعزی
انتشارات مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه، نوامبر ۲۰۲۰، ۴۷۰ صفحه (CNRSEd)
کتاب، مجموعه مقالاتی است که توسط خود دکتر امیرمعزی نوشته و گردآوری شده است. کتاب از سه بخش، ۹ مقاله، و مانند اغلب آثار امیرمعزی از یک پیش‌گفتار و یک مؤخره تشکیل شده است. همچنین دو مقاله از اورخان میرکازیموف و متیو ترییه هم در پیوست کتاب منتشر شده است.
عنوان مقالات:
- بخش اول: ۱- علی و قرآن؛ ۲- محمدِ فارقلیط، علیِ مسیح؛ ۳- ملاحظاتی در مورد عبارت «دین‌ِعلی».
- بخش دوم: ۱- در باب ربانیت امام؛ ۲- ارواح پنج‌گانه‌ی انسان ربانی؛ ۳- لیلة القدر در تشیع قدیم؛ ۴- تقیه و ختم نبوت.
- بخش سوم : ۱- الدر الثمین رجب برسی، ۵۰۰ آیه‌ی قرآنی در باب علی؛۲- شمایل و مراقبت.
مقالات پیوست:
- علم الهی و عمل مسیحایی، چهره‌ی علی در جنبش‌های عرفانی و موعودگرایانه (از اورخان میرکازیموف).
- حضور علی در فلسفه‌ی اسلامی (از متیو ترییه).
با سپاس از جناب سید کوهزاد اسماعیلی که این اطلاعات را در اختیار ما قرار دادند.
https://www.tgoop.com/tavanerejal
👍1
🔷️«قرآن مورخین» و مروری کوتاه
✍سعید جازاری معمویی
عضو لابراتوار مطالعات دین مدرسه عملی مطالعات عالی (سوربون)
کتاب قرآن مورخین زوایای مطالعاتی، ناگفته و ناشنوده برخی محققین غربی را در تاریخ قرآن و متن شناسی آن ارائه نموده است که می تواند زمینه تتبعات جدیدی را در دل مراکز مطالعاتی و قرآنی کشورهای اسلامی فراهم آورد.
قرآن مورخین، اثری مهم و علمی در عرصه قرآن شناسی به شمار می رود که زیر نظر پروفسور محمد علی امیر معزی، استاد برجسته دانشگاه سوربون فرانسه (مدرسه عملی مطالعات عالی) و محقق شیعه شناس و با همکاری گیوم دی (دانشگاه بروکسل) و جمعی از اساتید و محققین برجسته غربی، در طول مدتی بیش از پنج سال در فرانسه نگارش یافت و در نوامبر سال جاری [2019] در انتشارات سرف پاریس به چاپ رسید.
این اثر در حقیقت نوعی دایرة المعارف تاریخی – تحلیلی با موضوع قرآن، سیر نزول، آراء مورخین و فرضیه های مختلف مربوطه به شمار می رود.
این کتاب که در سه جلد قطور و در بیش از ۳۴۵۰ صفحه نگارش یافته است، ضمن معرفی و ترجمه آیه به آیه قرآن و بیان نکات تفسیری برداشته از آراء مفسرین مشهور مسلمانان و اندیشمندان غربی، به تحلیل نقادانه – تاریخی آن پرداخته است.
این اثر از چند جهت برای محققین عرصه قرآن شناسی اهمیت به سزا دارد:
▫️نخست: امیر معزی و گروه مطالعاتی وی توانسته اغلب آراء مشهور تفسیری را در ضمن بکارگیری شیوه مطالعاتی نقادانه و تحلیلی خویش، در ضمن انعکاس نظرات مستشرقین و قرآن شناسان، در یک مجموعه مستقل و با ادبیات رایج در دانشگاه های غرب ارائه نماید. کاری که قبل از این در هیچکدام از موسسات علمی و تحقیقاتی غرب در این وسعت و دامنه صورت نپذیرفته بود.
▫️دوم: این اثر زوایای مطالعاتی ناگفته و ناشنوده برخی محققین غربی را در تاریخ قرآن و متن شناسی آن ارائه نموده است که می تواند زمینه تتبعات جدیدی را در دل مراکز مطالعاتی و قرآنی کشورهای اسلامی فراهم آورد.
به بیان دیگر، قطعا این سبک و سیاق مطالعاتی نقادانه-تحلیلی، می تواند فرضیه های خویش را عنوان تحقیقات نوینی برای محققین دنیای اسلام ایجاد نماید.
هر چند برخی از نظریات غربی در نگاه اولیه با متون سنتی و کلامی اسلامی سازگاری نیز نداشته باشند، اما اصل وجود و طرح این فرضیه های می توانند در غنا و بارور سازی اندیشه های تحلیلی در عرصه قرآن شناسی کمک شایان و ارزشمندی نمایند.
به هر حال اگرچه سبک مطالعات نقادانه و تحلیلی در متون سنتی و حدیثی هنوز آنچنان که باید رواج نیافته و جریانهای سنتی در کشورهای اسلامی با آن سر همراهی کاملی ندارند، اما غفلت محققین مسلمان از این نوع تحقیقات نیز پسندیده نیست.
فهم اندیشه دیگران در ضمن مطالعه آثار آنان می تواند منابع جدید و ارزشمندی را در عرصه اسلام شناسی به معنای اعم فراهم آورد. به نظر این نوع مطالعات در تحول شیوه های اجتهادی نیز اثر غیر قابل انکاری داشته و خواهند داشت.
▫️سوم: این کار علمی بزرگ حتی برای غیر متخصصین قرآن شناسی نیز می تواند منبع ارزشمندی در فهم نوع نگاه و مطالعات غربیان از اسلام ارائه نماید. اگر چه بعید به نظر می رسد که بتوان ترجمه ای فارسی و یا عربی از این کار علمی را در زمانهای نزدیک در دسترس داشت.
چهارم: کتابشناسی مطالعات و آثار قرآن شناسی نیز فصل مهمی از این اثر علمی به شمار می رود که قطعا برای محققین این رشته حایز اهمیت فراوان خواهد بود.
در آخر لازم به ذکر است که این اثر مهم، با مدیریت علمی و تلاش های ارزنده پروفسور امیر معزی در فضای مطالعاتی – دانشگاهی سکولار فرانسه تدوین گردیده است.
🔻🔻🔻این بدان معناست که سیر مطالعاتی در آن فارغ از اندیشه دینی و یا تقابل با دین است. نظام دانشگاهی و تحقیقاتی در فرانسه بر اساس اصل «بی طرفی در تحقیق و آموزش» موجب می گردد که محققین مسلمان و غیر مسلمان در این کار ارزشمند از بیان آراء خویش به صورت جانبدارانه و یا مخالف نسبت به مذهب و دین خودداری نمایند. البته این نیز به معنی نفی برداشت های درونی نویسندگان از قلم آنان نیست ولی در هر حال این نوع نگاه و سیره تحقیقاتی از ارزش کار نمی کاهد و عظمت و دایره آن برای محققین قطعا آشکار خواهد بود.
🔸️@AmirMoezzi
✍سعید جازاری معمویی
عضو لابراتوار مطالعات دین مدرسه عملی مطالعات عالی (سوربون)
کتاب قرآن مورخین زوایای مطالعاتی، ناگفته و ناشنوده برخی محققین غربی را در تاریخ قرآن و متن شناسی آن ارائه نموده است که می تواند زمینه تتبعات جدیدی را در دل مراکز مطالعاتی و قرآنی کشورهای اسلامی فراهم آورد.
قرآن مورخین، اثری مهم و علمی در عرصه قرآن شناسی به شمار می رود که زیر نظر پروفسور محمد علی امیر معزی، استاد برجسته دانشگاه سوربون فرانسه (مدرسه عملی مطالعات عالی) و محقق شیعه شناس و با همکاری گیوم دی (دانشگاه بروکسل) و جمعی از اساتید و محققین برجسته غربی، در طول مدتی بیش از پنج سال در فرانسه نگارش یافت و در نوامبر سال جاری [2019] در انتشارات سرف پاریس به چاپ رسید.
این اثر در حقیقت نوعی دایرة المعارف تاریخی – تحلیلی با موضوع قرآن، سیر نزول، آراء مورخین و فرضیه های مختلف مربوطه به شمار می رود.
این کتاب که در سه جلد قطور و در بیش از ۳۴۵۰ صفحه نگارش یافته است، ضمن معرفی و ترجمه آیه به آیه قرآن و بیان نکات تفسیری برداشته از آراء مفسرین مشهور مسلمانان و اندیشمندان غربی، به تحلیل نقادانه – تاریخی آن پرداخته است.
این اثر از چند جهت برای محققین عرصه قرآن شناسی اهمیت به سزا دارد:
▫️نخست: امیر معزی و گروه مطالعاتی وی توانسته اغلب آراء مشهور تفسیری را در ضمن بکارگیری شیوه مطالعاتی نقادانه و تحلیلی خویش، در ضمن انعکاس نظرات مستشرقین و قرآن شناسان، در یک مجموعه مستقل و با ادبیات رایج در دانشگاه های غرب ارائه نماید. کاری که قبل از این در هیچکدام از موسسات علمی و تحقیقاتی غرب در این وسعت و دامنه صورت نپذیرفته بود.
▫️دوم: این اثر زوایای مطالعاتی ناگفته و ناشنوده برخی محققین غربی را در تاریخ قرآن و متن شناسی آن ارائه نموده است که می تواند زمینه تتبعات جدیدی را در دل مراکز مطالعاتی و قرآنی کشورهای اسلامی فراهم آورد.
به بیان دیگر، قطعا این سبک و سیاق مطالعاتی نقادانه-تحلیلی، می تواند فرضیه های خویش را عنوان تحقیقات نوینی برای محققین دنیای اسلام ایجاد نماید.
هر چند برخی از نظریات غربی در نگاه اولیه با متون سنتی و کلامی اسلامی سازگاری نیز نداشته باشند، اما اصل وجود و طرح این فرضیه های می توانند در غنا و بارور سازی اندیشه های تحلیلی در عرصه قرآن شناسی کمک شایان و ارزشمندی نمایند.
به هر حال اگرچه سبک مطالعات نقادانه و تحلیلی در متون سنتی و حدیثی هنوز آنچنان که باید رواج نیافته و جریانهای سنتی در کشورهای اسلامی با آن سر همراهی کاملی ندارند، اما غفلت محققین مسلمان از این نوع تحقیقات نیز پسندیده نیست.
فهم اندیشه دیگران در ضمن مطالعه آثار آنان می تواند منابع جدید و ارزشمندی را در عرصه اسلام شناسی به معنای اعم فراهم آورد. به نظر این نوع مطالعات در تحول شیوه های اجتهادی نیز اثر غیر قابل انکاری داشته و خواهند داشت.
▫️سوم: این کار علمی بزرگ حتی برای غیر متخصصین قرآن شناسی نیز می تواند منبع ارزشمندی در فهم نوع نگاه و مطالعات غربیان از اسلام ارائه نماید. اگر چه بعید به نظر می رسد که بتوان ترجمه ای فارسی و یا عربی از این کار علمی را در زمانهای نزدیک در دسترس داشت.
چهارم: کتابشناسی مطالعات و آثار قرآن شناسی نیز فصل مهمی از این اثر علمی به شمار می رود که قطعا برای محققین این رشته حایز اهمیت فراوان خواهد بود.
در آخر لازم به ذکر است که این اثر مهم، با مدیریت علمی و تلاش های ارزنده پروفسور امیر معزی در فضای مطالعاتی – دانشگاهی سکولار فرانسه تدوین گردیده است.
🔻🔻🔻این بدان معناست که سیر مطالعاتی در آن فارغ از اندیشه دینی و یا تقابل با دین است. نظام دانشگاهی و تحقیقاتی در فرانسه بر اساس اصل «بی طرفی در تحقیق و آموزش» موجب می گردد که محققین مسلمان و غیر مسلمان در این کار ارزشمند از بیان آراء خویش به صورت جانبدارانه و یا مخالف نسبت به مذهب و دین خودداری نمایند. البته این نیز به معنی نفی برداشت های درونی نویسندگان از قلم آنان نیست ولی در هر حال این نوع نگاه و سیره تحقیقاتی از ارزش کار نمی کاهد و عظمت و دایره آن برای محققین قطعا آشکار خواهد بود.
🔸️@AmirMoezzi
👍1
🔷شرح زیارت جامعه کبیره
🔻گویا محمدعلی امیرمعزی، به تازگی تدریس شرح زیارت جامعه کبیره را در سوربن به پایان رسانده و مقاله کرده و قرار است در کتابی که برای گرامیداشت یکی از همکارانش قرار است چاپ شود، آن مقاله را شاهد باشیم.
یکی از بزرگوارانِ حاضر در آن درس‌ها، وعده ترجمه را داده به شرط توفیق. خدا موفقش بدارد.
تصحیح: این کتاب، به تازگی چاپ شده است. با سپاس از تذکر یکی از همراهانِ این مجال.
اطلاعات کتاب
🔷@AmirMoezzi
🔻گویا محمدعلی امیرمعزی، به تازگی تدریس شرح زیارت جامعه کبیره را در سوربن به پایان رسانده و مقاله کرده و قرار است در کتابی که برای گرامیداشت یکی از همکارانش قرار است چاپ شود، آن مقاله را شاهد باشیم.
یکی از بزرگوارانِ حاضر در آن درس‌ها، وعده ترجمه را داده به شرط توفیق. خدا موفقش بدارد.
تصحیح: این کتاب، به تازگی چاپ شده است. با سپاس از تذکر یکی از همراهانِ این مجال.
اطلاعات کتاب
🔷@AmirMoezzi
👍2
مطالعاتی تازه در باب ریشه های قرآن و اسلام -دیدگاه نو
♨️برای اولین بار
◾️صوت اولین سخنرانیِ دستیابِ دکتر امیرمعزی به زبان فارسی
◾️موضوع: «مطالعاتی تازه در باب ریشه های قرآن و اسلام»
◾️27 فوریه 2021 (9 اسفند 1399)
🔹دکتر محمد علی امیرمعزی
🔹مجید سلیمانی
🔹محسن متقی
🔻سرای دیدگاه نو
🔹@didgahenochannel
🔷@AmirMoezzi
◾️صوت اولین سخنرانیِ دستیابِ دکتر امیرمعزی به زبان فارسی
◾️موضوع: «مطالعاتی تازه در باب ریشه های قرآن و اسلام»
◾️27 فوریه 2021 (9 اسفند 1399)
🔹دکتر محمد علی امیرمعزی
🔹مجید سلیمانی
🔹محسن متقی
🔻سرای دیدگاه نو
🔹@didgahenochannel
🔷@AmirMoezzi
🔷️فیلم نشست نقد و بررسی دیدگاه‌های امیرمعزی در قم
🔸️نقد دیدگاه امیرمعزی درباره‌ی عرفان شیعی
سال ۱۳۹۵
🔷️@AmirMoezzi
🔸️نقد دیدگاه امیرمعزی درباره‌ی عرفان شیعی
سال ۱۳۹۵
🔷️@AmirMoezzi
آپارات - سرویس اشتراک ویدیو
نقد دیدگاه امیر معزی در باره عرفان شیعی
نقد دیدگاه امیر معزی در باره عرفان شیعی
ارائه دهنده:دکتر محمد سوری
ناقدان: حجت الاسلام و المسلمین علی امینی نژاد و دکتر ابراهیم علیپور
دبیر علمی:دکتر ذوالفقار ناصری
مکان: قم پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی/ پژوهشکده فلسفه و کلام
زمان:سه شنبه 1395/9/23
ارائه دهنده:دکتر محمد سوری
ناقدان: حجت الاسلام و المسلمین علی امینی نژاد و دکتر ابراهیم علیپور
دبیر علمی:دکتر ذوالفقار ناصری
مکان: قم پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی/ پژوهشکده فلسفه و کلام
زمان:سه شنبه 1395/9/23
🎤سخنرانی‌های امیرمعزّی (دوّم)
✍️سید کمال کشیک‌نویس رضوی
جناب محمدعلی امیرمعزی از 2008 تا کنون به طور سالانه در مدرسه مطالعات عالی پاریس درباره تفسیر و الهیات اسلام شیعی، سخنرانی کرده است. هر سخنرانی به جنبه‌ای از دانش و روش تفسیر در گرایش شیعی از اسلام توجه دارد. باخوانش و نکته برداری از آن سخنرانی‌ها، مقدمات فهم دیدگاه محمدعلی امیرمعزّی درباره دانش تفسیر و تحولات آن نزد شیعیان فراهم می‌آید. لازم به یادآوری است که امیرمعزی در این سلسله سخنرانی‌ها، همچنان نظریه محوری خود درباره ماهیت تشیع نخستین را پیگیری کرده است.
(این یادداشت‌ها، ترجمه دقیق سخنرانی جناب امیرمعزی نیست؛ بلکه گزینش نکات اصلی آن است که در صورت تمایل، خوانندگان می‌توانند به متن اصلی منتشر شده آن مراجعه نمایند).
▪️Mohammad Ali Amir-Moezzi, « Exégèse et théologie de l’Islam shi’ite », Annuaire de l'École pratique des hautes études (EPHE), Section des sciences religieuses, 116 | 2009, 128-131.
▪️در سخنرانی دوم، جناب امیرمعزی به بررسی کتاب و شخصیت سلیم بن قیس هلالی توجه نموده‌اند و اینکه:
1. کتاب وی از نخستین منابع شیعی است که به بررسی مسأله «فتنه/فلتة» درباره جانشینی پیامبر و محرومیت علی بن ابی طالب از حق تعیین شده الهی‌اش پرداخته.
2. محتوای کتاب سلیم بن قیس را امامان شیعی تایید کرده‌اند و در منابع کهن روایی، این تایید آمده.
3. کتاب سلیم در طی فرایند قرائت نزد علماء حدیثی شیعه و امامان، معتبر شده.
4. ظاهراً او عمری دراز داشته و چند امام را دیده.
5. سلیم، به روایت رویدادهای نخستین از زبان یاران امام علی پرداخته.
6. به رغم وجود اطلاعات کتابشناسی بسیار درباره سلیم بن قیس، از همان آغاز در وجود حقیقی چنین شخصی تردید شده. نام وی، مکانی که به آن پناه برده، کسانی که از وی کتابش را روایت کرده‌اند و هفت عاِلمی که بر سخنان وی صحه گذاشته‌اند، می‌تواند جنبه رمزی داشته باشد.
7. کتاب الضعفاء ابن غضائری، نخستین منبعی است که سلیم را تضعیف کرده و حال آنکه درباره نویسنده اصلی همین کتاب الضعفاء در بین علماء شیعه اختلاف است و برخی آن را نوشته مخالفان شیعی می‌دانند که برای مخدوش کردن چهره‌های بزرگ امامیه تدوین شده.
8. شواهد متنی بسیاری وجود دارد که کتاب سلیم به سده نخست هجری باز می‌گردد؛ امّا می‌توان پذیرفت که بر هسته اولیه آن در طول تاریخ چیزهایی افزوده شده‌است.
9. نسخه‌های متعدد و چاپ‌های پرشمار از این کتاب، گواه محبوبیت آن نزد شیعیان است.
محتوای کتاب سلیم
1. بر ماجرای سقیفه و پیامدهای مضر آن برای جامعه اسلامی تاکید دارد.
2. زبان آن ساده و سرراست است.
3. مباحث پیچیده الهیاتی ندارد؛ امّا اشاراتی به باورهای جهان‌شناسانه، انسان‌شناسانه و امام‌شناسانه دارد که بازتاب‌دهنده باورهای ریشه‌دار مردم ناحیه عراق در سده نخستین هجری است.
4. تثبیت باورهای راست‌کیشانه اهل تسنن در دوره عباسی، به ویژه درباره خلفاء نخستین، سبب شده تا این کتاب را درکی انحرافی از آموزه های اسلامی تلقی کنند.
5. این کتاب باید مبنایی برای آموزه‌های خاص باطنی آغازین بوده باشد؛ به ویژه درباره شخصیت‌های نخستین که تأثیر به‌سزایی در دسته‌بندی آیات قرآن و تفسیر آنها به دوستان و دشمنان اهل‌البیت دارند.
🔷@AmirMoezzi
✍️سید کمال کشیک‌نویس رضوی
جناب محمدعلی امیرمعزی از 2008 تا کنون به طور سالانه در مدرسه مطالعات عالی پاریس درباره تفسیر و الهیات اسلام شیعی، سخنرانی کرده است. هر سخنرانی به جنبه‌ای از دانش و روش تفسیر در گرایش شیعی از اسلام توجه دارد. باخوانش و نکته برداری از آن سخنرانی‌ها، مقدمات فهم دیدگاه محمدعلی امیرمعزّی درباره دانش تفسیر و تحولات آن نزد شیعیان فراهم می‌آید. لازم به یادآوری است که امیرمعزی در این سلسله سخنرانی‌ها، همچنان نظریه محوری خود درباره ماهیت تشیع نخستین را پیگیری کرده است.
(این یادداشت‌ها، ترجمه دقیق سخنرانی جناب امیرمعزی نیست؛ بلکه گزینش نکات اصلی آن است که در صورت تمایل، خوانندگان می‌توانند به متن اصلی منتشر شده آن مراجعه نمایند).
▪️Mohammad Ali Amir-Moezzi, « Exégèse et théologie de l’Islam shi’ite », Annuaire de l'École pratique des hautes études (EPHE), Section des sciences religieuses, 116 | 2009, 128-131.
▪️در سخنرانی دوم، جناب امیرمعزی به بررسی کتاب و شخصیت سلیم بن قیس هلالی توجه نموده‌اند و اینکه:
1. کتاب وی از نخستین منابع شیعی است که به بررسی مسأله «فتنه/فلتة» درباره جانشینی پیامبر و محرومیت علی بن ابی طالب از حق تعیین شده الهی‌اش پرداخته.
2. محتوای کتاب سلیم بن قیس را امامان شیعی تایید کرده‌اند و در منابع کهن روایی، این تایید آمده.
3. کتاب سلیم در طی فرایند قرائت نزد علماء حدیثی شیعه و امامان، معتبر شده.
4. ظاهراً او عمری دراز داشته و چند امام را دیده.
5. سلیم، به روایت رویدادهای نخستین از زبان یاران امام علی پرداخته.
6. به رغم وجود اطلاعات کتابشناسی بسیار درباره سلیم بن قیس، از همان آغاز در وجود حقیقی چنین شخصی تردید شده. نام وی، مکانی که به آن پناه برده، کسانی که از وی کتابش را روایت کرده‌اند و هفت عاِلمی که بر سخنان وی صحه گذاشته‌اند، می‌تواند جنبه رمزی داشته باشد.
7. کتاب الضعفاء ابن غضائری، نخستین منبعی است که سلیم را تضعیف کرده و حال آنکه درباره نویسنده اصلی همین کتاب الضعفاء در بین علماء شیعه اختلاف است و برخی آن را نوشته مخالفان شیعی می‌دانند که برای مخدوش کردن چهره‌های بزرگ امامیه تدوین شده.
8. شواهد متنی بسیاری وجود دارد که کتاب سلیم به سده نخست هجری باز می‌گردد؛ امّا می‌توان پذیرفت که بر هسته اولیه آن در طول تاریخ چیزهایی افزوده شده‌است.
9. نسخه‌های متعدد و چاپ‌های پرشمار از این کتاب، گواه محبوبیت آن نزد شیعیان است.
محتوای کتاب سلیم
1. بر ماجرای سقیفه و پیامدهای مضر آن برای جامعه اسلامی تاکید دارد.
2. زبان آن ساده و سرراست است.
3. مباحث پیچیده الهیاتی ندارد؛ امّا اشاراتی به باورهای جهان‌شناسانه، انسان‌شناسانه و امام‌شناسانه دارد که بازتاب‌دهنده باورهای ریشه‌دار مردم ناحیه عراق در سده نخستین هجری است.
4. تثبیت باورهای راست‌کیشانه اهل تسنن در دوره عباسی، به ویژه درباره خلفاء نخستین، سبب شده تا این کتاب را درکی انحرافی از آموزه های اسلامی تلقی کنند.
5. این کتاب باید مبنایی برای آموزه‌های خاص باطنی آغازین بوده باشد؛ به ویژه درباره شخصیت‌های نخستین که تأثیر به‌سزایی در دسته‌بندی آیات قرآن و تفسیر آنها به دوستان و دشمنان اهل‌البیت دارند.
🔷@AmirMoezzi
👍2