مؤسسه تابشِ فرهنگ و اندیشه

مؤسسه تابشِ فرهنگ و اندیشه

📌 تاملی نظری در مفهوم همبستگی دینی ➖ درآمد: ✅ مقوله‌ی وحدت اسلامی از دیرباز محل نظر و اهتمام صاحب نظران و دغدغه‌مندان مسلمان بوده است. اگر چه این مسئله به علت کثرت تکرار و وفور استعمال، قدری دستمالی شده و شعار زده به نظر می‌رسد، 👈 اما اگر فارغ از میزان و…

📌 تاملی نظری در مفهوم همبستگی دینی

➖ مفهوم همبستگی دینی
به نظر می‌رسد همبستگیِ فرق و مذاهب اسلامی ابعاد و زوایایی وسیع‌تر از وحدت شیعه و سنی دارد، و اگر چشم بر آفتاب نبندیم باید اعتراف کنیم که نزاع‌ها و کشمکش‌ها و صفوف متعارض و درگیر در داخل فریقین هم در حال حاضر کم نیستند. بنابراین نباید شعاع این مسئله را صرفاً به دو مذهب شیعه و سنی فرو کاست.
👈 و اگر همبستگی اسلامی امر مطلوبی است باید همه جا مطلوب باشد و به نسبت همه ی نحله ها و گروه‌های درون مذهبی هم محل اهتمام و توجه بلیغ قرار گیرد. به نظر می‌رسد که وضوح مسئله به حدی است که نیاز به آوردن نمونه و مصداق نباشد.

✅ همبستگی اسلامی هر چه که باشد ظاهراً از سوی مدافعین و خواستاران آن به معنی یک دست کردن و یکپارچه نمودن آراء و نظرات و دیدگاه های فقهی و کلامی و سیاسی نیست.
👈 یعنی از دید کسانی که مجدانه و صادقانه می‌کوشند میان صفوف مسلمانان وحدت ایجاد کنند، وحدت به معنای یک‌رنگ شدن و یا جامعه هم‌درآمدن نیست.
✔️ لازمه‌ی همبستگی اسلامی این نیست که مثلاً شیعه‌ای از انگاره‌ها و ضوابط مذهب خود دست بردارد و یا یک اهل سنت مذهب خود را تغییر دهد تا همه به یک سیرت و سان درآیند.

👈 و اگر بخواهیم برای رسیدن به همبستگی اسلامی منتظر یک‌دست شدن عقاید و باورهای مذهبی بنشینیم باید گفت که از این انتظار نتیجه‌ای به دست نخواهد آمد و از این خانه دری گشوده نخواهیم شد؛ چرا که اکنون همه‌ی ما بر این نکته اذعان داریم که صرف داشتن اختلاف و تنوع نظر و دیدگاه مذهبی در میان مذاهب اسلامی امری طبیعی است.

➖ اگرچه این سخن به معنای جزم و جمود مذهبی و تجویز اصرار و استقامت بر تمام باورهای فرقه‌ای نیست، بلکه مسلم است که هر فرد دینداری باید همواره در باورها و عقاید خود بازنگری به عمل آورده و غث و سمین و صحیح و سقیم آن را هم تمیز داده و غربال کند. بنابراین کسانی را که دیدگاه خود را به شکل منطقی و آرام تبلیغ می‌کنند، نه فتنه‌گران و آتش‌افروزان، نه شما آوریم. طبعاً التزام به یک مذهب خاص مستلزم باور به رجحان مذهب خود از سایر مذاهب است و هر پیرو مذهب خاصی طبیعتاً در این باور است که میزان حقیقت مذهب او بیش از سایر مذاهب است؛ در غیر این صورت انتخاب یک مذهب خاص، ترجیح بلامرجح بوده است.

✔️ لذا نباید انتظار داشت که ملتزمین به یک مذهب خاص از باورهای فقهی و کلامی خود دفاع نکنند و البته ناگفته پیداست که برای دفاع متکلم واردانه از
مذهب خود، گریزی از نقد سایر مذاهب نیست.

✔️ لذا لازمه‌ی اذعان به وجود مذاهب متعدد این است که بپذیریم همه‌ی ملتزمان به هر مذهبی حق دارند که از آراء فقهی و کلامی خود دفاع کرده و متعاقباً حق دارند آراء مذهب رقیب را به چالش بکشند و این عمل به معنای نفی وحدت اسلامی نیست. آنچه که مهم است شیوه‌ی دفاع از مذهب و نقد و به چالش کشیدن مذاهب دیگر است، نه نفس این عمل؛ رأی اگر روش‌ها نادرست باشد، دفاع از مذهبی خود نیز می‌تواند مخل وحدت اسلامی به شمار آید.

💯 اما نکته‌ای که ضروری است بیان اشارتی داشت این است که درست است که رسیدن به همبستگی اسلامی از راه نفی کثرت و تنوع آراء و عقاید مذهبی و ذوب کردن همه‌ی باورها و انگاره‌ها در یکدیگر ممکن نیست، اما وحدت اسلامی هم به معنای تساهل و تسامح مذهبی مطلق نیست. یعنی وحدت اسلامی به هیچ وجه با بی‌تفاوتی نسبت به باورهای دینی و مذهبی و با صورت اصرار و الحاح بر آن، پدید نمی‌آید؛ بایستی با وحدت اسلامی واقع گفت و دم از آن نزد.

✍ #صدیق_قطبی

🖇 ادامه دارد...

➣ T.me/tabeshnet

❤3

www.tgoop.com/tabeshnet/16487

82 viewsedited  Sep 7 at 19:06

📌 تاملی نظری در مفهوم همبستگی دینی

➖ مفهوم همبستگی دینی
به نظر می‌رسد همبستگیِ فرق و مذاهب اسلامی ابعاد و زوایایی وسیع‌تر از وحدت شیعه و سنی دارد، و اگر چشم بر آفتاب نبندیم باید اعتراف کنیم که نزاع‌ها و کشمکش‌ها و صفوف متعارض و درگیر در داخل فریقین هم در حال حاضر کم نیستند. بنابراین نباید شعاع این مسئله را صرفاً به دو مذهب شیعه و سنی فرو کاست.
👈 و اگر همبستگی اسلامی امر مطلوبی است باید همه جا مطلوب باشد و به نسبت همه ی نحله ها و گروه‌های درون مذهبی هم محل اهتمام و توجه بلیغ قرار گیرد. به نظر می‌رسد که وضوح مسئله به حدی است که نیاز به آوردن نمونه و مصداق نباشد.

✅ همبستگی اسلامی هر چه که باشد ظاهراً از سوی مدافعین و خواستاران آن به معنی یک دست کردن و یکپارچه نمودن آراء و نظرات و دیدگاه های فقهی و کلامی و سیاسی نیست.
👈 یعنی از دید کسانی که مجدانه و صادقانه می‌کوشند میان صفوف مسلمانان وحدت ایجاد کنند، وحدت به معنای یک‌رنگ شدن و یا جامعه هم‌درآمدن نیست.
✔️ لازمه‌ی همبستگی اسلامی این نیست که مثلاً شیعه‌ای از انگاره‌ها و ضوابط مذهب خود دست بردارد و یا یک اهل سنت مذهب خود را تغییر دهد تا همه به یک سیرت و سان درآیند.

👈 و اگر بخواهیم برای رسیدن به همبستگی اسلامی منتظر یک‌دست شدن عقاید و باورهای مذهبی بنشینیم باید گفت که از این انتظار نتیجه‌ای به دست نخواهد آمد و از این خانه دری گشوده نخواهیم شد؛ چرا که اکنون همه‌ی ما بر این نکته اذعان داریم که صرف داشتن اختلاف و تنوع نظر و دیدگاه مذهبی در میان مذاهب اسلامی امری طبیعی است.

➖ اگرچه این سخن به معنای جزم و جمود مذهبی و تجویز اصرار و استقامت بر تمام باورهای فرقه‌ای نیست، بلکه مسلم است که هر فرد دینداری باید همواره در باورها و عقاید خود بازنگری به عمل آورده و غث و سمین و صحیح و سقیم آن را هم تمیز داده و غربال کند. بنابراین کسانی را که دیدگاه خود را به شکل منطقی و آرام تبلیغ می‌کنند، نه فتنه‌گران و آتش‌افروزان، نه شما آوریم. طبعاً التزام به یک مذهب خاص مستلزم باور به رجحان مذهب خود از سایر مذاهب است و هر پیرو مذهب خاصی طبیعتاً در این باور است که میزان حقیقت مذهب او بیش از سایر مذاهب است؛ در غیر این صورت انتخاب یک مذهب خاص، ترجیح بلامرجح بوده است.

✔️ لذا نباید انتظار داشت که ملتزمین به یک مذهب خاص از باورهای فقهی و کلامی خود دفاع نکنند و البته ناگفته پیداست که برای دفاع متکلم واردانه از
مذهب خود، گریزی از نقد سایر مذاهب نیست.

✔️ لذا لازمه‌ی اذعان به وجود مذاهب متعدد این است که بپذیریم همه‌ی ملتزمان به هر مذهبی حق دارند که از آراء فقهی و کلامی خود دفاع کرده و متعاقباً حق دارند آراء مذهب رقیب را به چالش بکشند و این عمل به معنای نفی وحدت اسلامی نیست. آنچه که مهم است شیوه‌ی دفاع از مذهب و نقد و به چالش کشیدن مذاهب دیگر است، نه نفس این عمل؛ رأی اگر روش‌ها نادرست باشد، دفاع از مذهبی خود نیز می‌تواند مخل وحدت اسلامی به شمار آید.

💯 اما نکته‌ای که ضروری است بیان اشارتی داشت این است که درست است که رسیدن به همبستگی اسلامی از راه نفی کثرت و تنوع آراء و عقاید مذهبی و ذوب کردن همه‌ی باورها و انگاره‌ها در یکدیگر ممکن نیست، اما وحدت اسلامی هم به معنای تساهل و تسامح مذهبی مطلق نیست. یعنی وحدت اسلامی به هیچ وجه با بی‌تفاوتی نسبت به باورهای دینی و مذهبی و با صورت اصرار و الحاح بر آن، پدید نمی‌آید؛ بایستی با وحدت اسلامی واقع گفت و دم از آن نزد.

✍ #صدیق_قطبی

🖇 ادامه دارد...

➣ T.me/tabeshnet

BY مؤسسه تابشِ فرهنگ و اندیشه