tgoop.com/tabeshnet/16250
Last Update:
📌دینداری قانون‌محور و دینداری الگو‌محور
✍#فرزان_خاموشی
➖ در جوامع اسلامی، نوع دینداری افراد و نحوه پیروی آنان از دین اسلام را می‌توان به دو نگرش کلی تقسیم کرد:
♧۱• دینداری قانون‌محور
(اتباع از ظواهر احکام و قوانین شرعی)
♧۲• دینداری الگو‌محور
(پیروی از روح و باطن تعالیم پیامبر و تلاش برای تطبیق آن با شرایط زمان و مکان)
✅ این دو رویکرد هر دو در مسیر فهم دین و عمل به آن، متکی بر دلایل و شواهد علمی و دینی‌اند و هدف از بیان این تقسیم‌بندی، نه نفی هیچ کدام بلکه درک بهتر تفاوت‌های موجود و احترام به تنوع در برداشت‌هاست.
♧۱• تعریف دینداری قانون‌محور
دینداری قانون‌محور به معنای تبعیت دقیق از قوانین و دستورات شرعی است که در قرآن و سنت پیامبر ﷺ آمده است. این نوع دینداری به دنبال حفظ و اجرای احکام شرعی به همان شکل و قالبی است که در صدر اسلام وجود داشته است، و معمولاً رجوع مستقیم به نصوص قطعی (قطعی الدلالة) قرآن و حدیث برای اجرای احکام را اساس کار خود می‌داند.
🌾 قرآن کریم می‌فرماید:
✨{إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ}[سوره النحل، آیه ۴۳]
🌸 ترجمه:
«حکم کردن بر اساس دستورات و قوانین الهی، از وظایف پیامبر است.»
👈 در سنت پیامبر ﷺ نیز تأکید بر پیروی از دستورات صریح وجود دارد، مانند حدیث مشهور:
«عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: مَنْ أَحْدَثَ فِي أَمْرِنَا هذَا مَا لَيْسَ مِنْهُ فَهُوَ رَدٌّ»(صحیح البخاری و مسلم)
🌸 ترجمه:
(هر نوآوری که مخالف دستور صریح پیامبر باشد مردود است.)
♧۲• تعریف دینداری الگو‌محور
دینداری الگو‌محور، رویکردی است که علاوه بر پیروی از ظواهر احکام، به فهم روح و باطن دستورات دین توجه دارد و می‌کوشد آموزه‌های پیامبر را با در نظر گرفتن شرایط زمان و مکان، به صورت معاصر تفسیر و به کار بندد. در این دیدگاه، پیامبر به عنوان الگوی کامل رفتار و اخلاق در همه ابعاد زندگی معرفی می‌شود، و پیرو باید درک عمیق‌تری از مقاصد شریعت و حکمت‌های آن داشته باشد.
🌾 قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید:
✨{وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ}[سوره القلم، آیه ۴]
🌸 ترجمه:
«پیامبر از حیث اخلاق و رفتار نمونه کامل است.»
🌾 همچنین آیاتی مانند:
✨{لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}[سوره الأحزاب، آیه ۲۱]
🌸 ترجمه:
«تصریح می‌کند که پیامبر بهترین الگو برای همه زمان‌ها و مکان‌هاست.»
✔️ بر اساس این آیات، پیروان دینداری الگو‌محور می‌کوشند روح تعالیم پیامبر را درک کنند و ببینند اگر پیامبر امروز می‌زیست چه می‌کرد و چگونه عمل می‌نمود، سپس بر اساس آن عمل نمایند.
➖ وجوب احترام و تکثر در دینداری
اسلام با توجه به تفاوت شرایط افراد و جوامع، اجتهاد و برداشت‌های متنوع را پذیرفته است. هر دو رویکرد می‌توانند در مسیر نزدیک شدن به حقیقت دین مؤثر باشند، مشروط بر آنکه مخالفت‌ها به جای حذف و تکفیر، در چارچوب احترام و استدلال علمی باقی بمانند.
👈 دینداری قانون‌محور به حفظ و اجرای دقیق احکام شرعی تاکید دارد و خواستار پیروی از دستورات ثابت و آشکار دین است.
👈 دینداری الگو‌محور به کشف روح و اهداف دین و تطبیق آن با شرایط جدید می‌پردازد و سعی می‌کند پیامبر را به زمان حاضر بیاورد.
✅ هر دو رویکرد برگرفته از قرآن و سنت‌اند و تنها در نحوه فهم و کاربرد تعالیم متفاوتند.
ضرورت دارد هر شخص در انتخاب سبک دینداری خود آزاد باشد و نگاه‌های دیگر را به رسمیت بشناسد.
➣ T.me/tabeshnet
BY مؤسسه تابشِ فرهنگ و اندیشه
Share with your friend now:
tgoop.com/tabeshnet/16250