tgoop.com/solseghalam/2514
Last Update:
✍️بانکهای خصوصی را منحل کنیم؟
محمدرضا اسلامی
🔵 اینکه کسی بگوید بانکهای خصوصی را منحل کنید مشابه این است که کسی بگوید: «دانشگاه‌های خصوصی را منحل کنید».
دانشگاه اساسا باید خصوصی باشد! دانشگاه دولتی مغایر با تعریف و هویت دانشگاه است. دانشگاه یعنی جایی که باید مرزهای دانش جابجا شود و این امر در یک سازوکار دولتی ممکن نیست. «چند دهه تجربه انسان» این است که دانشگاه باید «مستقل» و با سازوکار غیردولتی اداره بشود تا بتواند چابکی و توانِ «نوآوری» و تولید علم را داشته باشد. «انسان/بشر» به تجربه فهمیده که ساختار «زندگی کارمندی» با مقتضیات تولید علم/نوآوری همخوان نیست و از این رو «تجربه» به بشر آموخته که دانشگاه باید مستقل و غیردولتی باشد. لذا به دانشگاهی که حمایتِ دولت داشته باشد می‌گویند: «دانشگاه ایالتی» (مانند پِن‌استیت) و به دانشگاهی که حمایت دولتی نداشته باشد می‌گویند دانشگاه خصوصی (مانند دانشگاه پرینستون).
دانشگاه پن‌استیت زمین‌اش را از دولت دریافت‌کرده و برخی بودجه‌های دولتی هم می‌گیرد ولی سازوکار «دولتی» ندارد. سازوکار اداره‌اش «مستقل از دولت» و مبتنی بر همان شاکله نحوه اداره دانشگاه خصوصی مانند پرینستون است.
🔵 بازگردیم به بحث بانک.
«بانک دولتی» مطابق مفاهیم دنیای امروز به همان اندازه خنده‌دار است که دانشگاه دولتی.
به همان شکل که تولید علم و جابجایی مرزهای دانش، با زیست کارمندی/دولتی همخوانی ندارد، «تولید ثروت/واسطه‌گری مالی/خدمات پولی» هم ماهیت غیردولتی دارد.
اساسا کارکرد دولت سیاستگذاری است. «انسان» به تجربه فهمیده که وظیفه دولت «کارخانه داری/بنگاه‌داری» نیست، وظیفه دولت دانشگاه‌داری نیست، و به همین شکل وظیفه دولت «بانکداری» هم نیست. لذا کسی که می گوید «بانکهای خصوصی را منحل کنید» به قدری از مرحله پرت است که نمی‌فهمد اساسا «بانک باید خصوصی باشد». بانک دولتی به همان اندازه در دنیای جدید بی‌معناست که کارخانه لاسیتک‌سازی دولتی، یا دانشگاه دولتی!
🔵از کسانی که امروز اردیبهشت 1404 پرچم «منحل‌کردن بانکهای خصوصی» را علم کرده‌اند باید پرسید: وظایف بانک در دنیای جدید چیست؟
کارکرد بانک‌ها را می توان در این چند نقش اصلی خلاصه کرد:
- واسطه‌گری مالی (Financial Intermediation)
- فرآیند وام‌دهی یا ضریب فزاینده پولی
- ارائه خدمات مالی و پرداختی (مانند صدور کارت‌های بانکی، چک، ضمانت‌نامه بانکی)
🔵 اینها اساسا کار/وظیفه دولت نیست! انسان در دنیای جدید فهمیده که وظیفه دولت اینهاست: 1- تأمین امنیت 2- اجرای قوانین 3- ارایه خدمات عمومی در حوزه آموزش ابتدایی/متوسطه، بهداشت و درمان، زیرساختها، خدمات اضطراری (آتش‌نشانی، هلال‌احمر) 4- توزیع منابع (با دریافت مالیات و تخصیص بودجه) 5- سیاستگذاری توسعه.
همانگونه که "تولید دانش" و "لاستیک‌سازی" وظیفه دولت نیست بانکداری هم وظیفه دولت نیست.
مسئله‌ای تا به این حد پایه‌ای را افرادی مانند امیرحسین ثابتی نمی‌فهمند و می‌روند در مسجدی در اهواز می‌نشینند و برای پیرمرد مسجدی توضیح می‌دهند که پدرجان بدان که اگر تورم هست به خاطر بانکهای خصوصی است و بانکهای خصوصی باید منحل شوند.
🔵ما نمی‌توانیم منکر تجارب بشر/انسان در اداره جوامع بشویم. در دنیای امروز بانکهای خصوصی (مانند سومی تومو) نقش مؤثرتری در پویایی اقتصادی کشورها ایفا می‌کنند، در حالی که بانکهای دولتی (با شمار بسیار اندک) فقط نقش پشتیبان و تنظیم‌گر دارند.
✔️دلیل این امر چیست؟
▪️بانکهای خصوصی به دلایل زیر کارآمدی/رقابت‌پذیری بالا دارند:
• انگیزه سودآوری باعث نوآوری در خدمات، افزایش بهره‌وری و پاسخ‌دهی سریع‌تر به نیاز بازار می‌شود.
• رقابت با سایر بانک‌ها باعث ارتقای کیفیت خدمات می‌شود.
• معمولاً منابع را به سمت بخش‌های پربازده‌تر اقتصادی هدایت می‌کنند.
▪️کشورهایی که تعداد اندکی بانک دولتی را حفظ کرده اند به این دلایل است:
• در کشورهای در حال توسعه، بانکهای دولتی گاه نقش حیاتی در تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی، صنایع مادر یا توسعه مناطق محروم دارند.
• در زمان بحران‌های اقتصادی یا مالی، بانکهای دولتی می‌توانند با تزریق نقدینگی یا ارائه تسهیلات، نقش ضد‌چرخه‌ای/ثبات ایفا کنند.
در تمام کشورهای دنیا تجربه این بوده که در بانک دولتی، مدیریت ناکارآمد و مداخلات سیاسی موجب کاهش بهره‌وری بانک شده است.
🔵بانک سرمایه
بانک سرمایه هر تخلف و اشتباهی که کرده باید تاوان پس بدهد ولی این دلیل نمی‌شود که نماینده تهران بلیط هواپیما بگیرد و منابع عمومی کشور را مصرف کند تا برود به اهواز، یزد و مشهد و... و بگوید «بانکهای خصوصی باید منحل بشوند». اینکه چرا چنین فردی نماینده شده یک بحث است ولی بحث مهمتر برای کشور این است که چنین افرادی تیشه به ریشه می‌زنند. مشابه همان کسی که گفت: مملکت، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نمی‌خواهد. «منحلش» کنید. و منحل کرد!
www.tgoop.com/solseghalam
BY ارزیابی شتابزده
Share with your friend now:
tgoop.com/solseghalam/2514