tgoop.com/sohof2/1467
Last Update:
🌺برتر از علم ما کان و ما یکون
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَجَّالِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ:
«... قَالَ إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ مَا كَانَ وَ عِلْمَ مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ هَذَا وَ اللَّهِ هُوَ الْعِلْمُ قَالَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ وَ لَيْسَ بِذَاكَ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَأَيُّ شَيْءٍ الْعِلْمُ قَالَ مَا يَحْدُثُ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ الْأَمْرُ مِنْ بَعْدِ الْأَمْرِ وَ الشَّيْءُ بَعْدَ الشَّيْءِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ.»
در روایتی از ابوبصیر از امام صادق ع آمده است که فرمود: علم گذشته و آينده تا روز قيامت نزد ماست عرض كردم: بخدا علم همين است، فرمود: اين هم علم است ولى علم [اصلی امام] نيست عرض كردم: قربانت گردم. پس علم چيست؟ فرمود:
علمى است كه در هر شب و هر روز راجع بموضوعى پس از موضوع ديگر و چيزى پس از چيز ديگر تا روز قيامت پديد آيد.
📚الكافي، ج1، ص240 به سند صحیح؛ بصائر الدرجات، ص152
در این روایت «علم ما کان و ما یکون» در برابر علمی که هر روز و شب زیاد میشود اندک شمرده شده است. این به روشنی نشان میدهد که «علم ما کان و ما یکون» برخلاف پندار برخی از اهل عرفان به معنای نامحدودیت علم امام و یا حضور یالفعل همه چیز، در هر زمان و مکانی نزد امام نیست. این مطلب البته از ادله بسیار دیگر نیز بر میآید.
هم چنین در متن کامل این خبر -که بخشی از آن را آوردیم- حضرت منابع گوناگون علم الهی امام از فتح ابواب علم توسط رسول الله ص، مصحف فاطمه س، جفر، و جامعه که علم حلال وحرام در آن است؛ که در مورد هریک از این علوم نیز ابوبصیر میپرسد که علم (اصلی امام) همین است؟ که حضرت رد کرده، تا در نهایت علم محدث و متغیر امام در هر شب و روز را علم اصلی میشمارند.
در بصائر الدرجات، ص325 باب مجزایی به این علم متغیر امام به تناسب هر حادثه و با وحی الهی اختصاص داده شده است. هم چنین ابواب مربوط به زیادت علم امام در طول ایام نیز در همین راستا قابل فهم است. (بصائر الدرجات، ص392-397، 130-132)
در مورد علم «ما کان» نیز روایاتی درمورد ریشه آن علم کتاب یا وراثت دانسته شده (الكافي، ج1، ص261؛ بصائر الدرجات، ج1، ص127-130، 194)، و نیز بنابر برخی اخبار با استناد به برخی آیات حدود آن مشعر به علم به امت ها به نظر میآید:
عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِهِ هَذَا ذِكْرُ مَنْ مَعِيَ وَ ذِكْرُ مَنْ قَبْلِي فَقَالَ ذِكْرُ مَنْ مَعِيَ مَا هُوَ كَائِنٌ وَ ذِكْرُ مَنْ قَبْلِي مَا قَدْ كَانَ. (بصائر الدرجات، ص130؛ نیز نک: تفسير فرات، ص263)
#فقه_الحدیث
@sohof2
BY صُحُفٍ مُطَهَّرَه
Share with your friend now:
tgoop.com/sohof2/1467