“Data journalism”: maʼlumotlar jurnalistikasi
Inglizchada data journalism yoki data-driven journalism (DDJ) deb ataladigan tushuncha bor. Jurnalistikaning material tayyorlash yoki uni boyitish uchun katta hajmli maʼlumotlarni saralash va tahlil qilishga asoslangan shakli. Uning oʻzbekcha tarjimasi – maʼlumotlar jurnalistikasi.
Baʼzan inglizchasini toʻgʻridan toʻgʻri ishlatish holatlari ham koʻzga tashlanadi: data jurnalistika. Oʻrtasiga chiziqcha ham qoʻyib qoʻyiladi: data-jurnalistika. Ruschadan koʻchirish bu.
Eng yaxshi variant – oʻzbekchasini qoʻllash va ommalashtirish.
#Soʻragan_edingiz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Inglizchada data journalism yoki data-driven journalism (DDJ) deb ataladigan tushuncha bor. Jurnalistikaning material tayyorlash yoki uni boyitish uchun katta hajmli maʼlumotlarni saralash va tahlil qilishga asoslangan shakli. Uning oʻzbekcha tarjimasi – maʼlumotlar jurnalistikasi.
Baʼzan inglizchasini toʻgʻridan toʻgʻri ishlatish holatlari ham koʻzga tashlanadi: data jurnalistika. Oʻrtasiga chiziqcha ham qoʻyib qoʻyiladi: data-jurnalistika. Ruschadan koʻchirish bu.
Eng yaxshi variant – oʻzbekchasini qoʻllash va ommalashtirish.
#Soʻragan_edingiz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Qay biri toʻgʻri?
Anonymous Quiz
87%
Uning bu ishga jalb etilishi ayni muddao
13%
Uning bu ishda jalb etilishi ayni muddao
“Hech narsa qilmaydi”ni yuzga koʻpaytirsang, hoʻkizni oʻldirishi mumkin.
Chex maqoli
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Chex maqoli
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Umuman: vergul kerakmi yoki yoʻq?
Umuman soʻzi bilan vergul ishlatish koʻp uchraydi. Ammo u vergul talab qiluvchi birliklardan emas.
Umuman ravish soʻz turkumiga mansub va ikki xil maʼnoda qoʻllanadi:
1️⃣ Asos eʼtibori bilan, asosan.
Maqola umuman yaxshi taassurot qoldirdi.
2️⃣ Mutlaqo, butunlay.
Bu ishdan umuman xabarim yoʻq.
💎 Demak, umuman soʻzi bilan umuman vergul ishlatmaslik kerak.
#Soʻragan_edingiz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Umuman soʻzi bilan vergul ishlatish koʻp uchraydi. Ammo u vergul talab qiluvchi birliklardan emas.
Umuman ravish soʻz turkumiga mansub va ikki xil maʼnoda qoʻllanadi:
1️⃣ Asos eʼtibori bilan, asosan.
Maqola umuman yaxshi taassurot qoldirdi.
2️⃣ Mutlaqo, butunlay.
Bu ishdan umuman xabarim yoʻq.
💎 Demak, umuman soʻzi bilan umuman vergul ishlatmaslik kerak.
#Soʻragan_edingiz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Orif Tolib
Umuman: vergul kerakmi yoki yoʻq? Umuman soʻzi bilan vergul ishlatish koʻp uchraydi. Ammo u vergul talab qiluvchi birliklardan emas. Umuman ravish soʻz turkumiga mansub va ikki xil maʼnoda qoʻllanadi: 1️⃣ Asos eʼtibori bilan, asosan. Maqola umuman yaxshi…
Umuman olganda
Umuman kirish birikma tarkibida kelganda vergul ishlatiladi. Chunki kiritmalar vergul talab qiladi:
Umuman olganda, bu gapingizda jon bor.
Men bu birikmani ishlatmaslikka harakat qilaman. Koʻp oʻrinlarda u ehtiyojsiz qoʻllanadi va gapga mujmallik qoʻshiladi. Yuqoridagi jumladan birikmani olib tashlaylik:
Bu gapingizda jon bor.
Aniqlik ortdimi? Agar umumlashtirish, ikkilanish, oʻylanish, soʻzlovchiga biroz yon berish maʼnosini bermoqchi boʻlsangiz, bu birikmani ishlatishingiz mumkin. Baʼzan uning vazifasini ham yuklamasi bajara oladi:
Bu gapingizda ham jon bor.
Umuman olganda, bu birikmani koʻp hollarda ishlatmaslik mumkin. Shunisi afzal.
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Umuman kirish birikma tarkibida kelganda vergul ishlatiladi. Chunki kiritmalar vergul talab qiladi:
Umuman olganda, bu gapingizda jon bor.
Men bu birikmani ishlatmaslikka harakat qilaman. Koʻp oʻrinlarda u ehtiyojsiz qoʻllanadi va gapga mujmallik qoʻshiladi. Yuqoridagi jumladan birikmani olib tashlaylik:
Bu gapingizda jon bor.
Aniqlik ortdimi? Agar umumlashtirish, ikkilanish, oʻylanish, soʻzlovchiga biroz yon berish maʼnosini bermoqchi boʻlsangiz, bu birikmani ishlatishingiz mumkin. Baʼzan uning vazifasini ham yuklamasi bajara oladi:
Bu gapingizda ham jon bor.
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Dori nima uchun qabulimizga kelmaydi?
Nega dori vositalari deyishlarini hech tushunmayman. Shuningdek, dorini qabul qilish ham men uchun chuchmal jumla boʻlib tuyuladi.
Keling, dori vositalari emas, dori-darmon deylik. Dorini ham qabul qilishdan voz kechib, ichish bilan kifoyalanaylik. Chunki qancha kutsak ham dori qabulimizga kelmaydi 😁 Shunday boʻlgach, qanday qilib dorini qabul qilamiz?
Bir ustozimiz bunday degandi: “Dush qabul qilish uchun shuncha yildan beri kutaman, lekin biror marta ham kelmadi”.
Tildan uzoqlashmaslik kerak deb oʻylayman. Tarjimada ham, tahrirda ham xalq gapirayotgan jonli tilga xos ifodadan foydalanish maʼqul.
Manba: @tahrir_uz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Nega dori vositalari deyishlarini hech tushunmayman. Shuningdek, dorini qabul qilish ham men uchun chuchmal jumla boʻlib tuyuladi.
Keling, dori vositalari emas, dori-darmon deylik. Dorini ham qabul qilishdan voz kechib, ichish bilan kifoyalanaylik. Chunki qancha kutsak ham dori qabulimizga kelmaydi 😁 Shunday boʻlgach, qanday qilib dorini qabul qilamiz?
Bir ustozimiz bunday degandi: “Dush qabul qilish uchun shuncha yildan beri kutaman, lekin biror marta ham kelmadi”.
Tildan uzoqlashmaslik kerak deb oʻylayman. Tarjimada ham, tahrirda ham xalq gapirayotgan jonli tilga xos ifodadan foydalanish maʼqul.
Manba: @tahrir_uz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
✅ Qay biri toʻgʻri?
Anonymous Quiz
39%
Eng avvalo shoshmaslikni oʻrgan.
61%
Eng avvalo, shoshmaslikni oʻrgan.
✅ Qay biri toʻgʻri?
Anonymous Quiz
55%
Dastlab shoshmaslikni oʻrgan.
45%
Dastlab, shoshmaslikni oʻrgan.
✅ Qay biri toʻgʻri?
Anonymous Quiz
74%
Eng oldin shoshmaslikni oʻrgan.
26%
Eng oldin, shoshmaslikni oʻrgan.
Forwarded from SHEVASHUNOS/ Avazxon Umar
Shvabra bilan bog’liq so’rovnoma qilgandim. U yerda “polcho’p va polyuvgich” so’zlaridan qaysi biri mos tushadi degandim. 154 kishi qatnashgan anketada 44 foiz odam “polcho’p”ni, 54 foiz odam “polyuvgichni” afzal ko’rgan. İzohlarda berilgan variantlar ham juda yoqdi. Masalan, Xorazmda “poltayoq” deyilar ekan. Samarqandning qaysidir tumanida yerartqi, polartqi kabi orginal ismlar bor ekan. Shuning uchun aytaman-da shevalar muhim deb. Sizga ushbu to’rt variantdan qaysi biri yoqdi:
Poyuvgich
Polcho’p
Poltayoq
Yerartqi(polartqi)
@shevashunos
Poyuvgich
Polcho’p
Poltayoq
Yerartqi(polartqi)
@shevashunos
Aqtau emas, Oqtov
Bilasiz, kecha Qozogʻistonda samolyot halokatga uchradi. Voqea sodir boʻlgan shahar nomini Aktau, Aqtau, Oqtau, Oqtou, Aqtov, Oqtov kabi shakllarda yozish uchrayapti. Qay biri toʻgʻri?
Oʻzbekcha talaffuzga moslanib oʻzlashgan joy nomlarini aynan shunday berish kerak. Agar oʻzbekchaga moslanmagan yoki nisbatan kam uchraydigan toponim boʻlsa, asliyatga qaraymiz va oʻzbekcha imloga mos shaklda ifodalaymiz. Asliyatdan uzoqlashib, uchinchi til vositasida oʻzlashgan boʻlsa ham, imloda oʻzbekchaga tayanamiz.
Biz tilga olgan shahar qoʻshni mamlakatda, uning nomi tilimizga allaqachon oʻzlashgan – Oqtov. Masalan, milliy ensiklopediya uni shunday bergan. Shu shakli toʻgʻri.
“Qozoqchada Aqtau yoziladi-ku”, deb eʼtiroz bildiradiganlarga “Qozoqchada shunday yozavering, oʻzbekchada Oqtov shaklida yozing”, deb javob beramiz. Masalan, Anqara turkchada Ankara yoziladi, lekin oʻzbekchada bunday yozmaymiz. Chunki tilimizga bunday oʻzlashmagan.
📌 Demak:
Oqtov ✅
Aktau, Aqtau, Oqtau, Oqtou, Aqtov ❌
#Soʻragan_edingiz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Bilasiz, kecha Qozogʻistonda samolyot halokatga uchradi. Voqea sodir boʻlgan shahar nomini Aktau, Aqtau, Oqtau, Oqtou, Aqtov, Oqtov kabi shakllarda yozish uchrayapti. Qay biri toʻgʻri?
Oʻzbekcha talaffuzga moslanib oʻzlashgan joy nomlarini aynan shunday berish kerak. Agar oʻzbekchaga moslanmagan yoki nisbatan kam uchraydigan toponim boʻlsa, asliyatga qaraymiz va oʻzbekcha imloga mos shaklda ifodalaymiz. Asliyatdan uzoqlashib, uchinchi til vositasida oʻzlashgan boʻlsa ham, imloda oʻzbekchaga tayanamiz.
Biz tilga olgan shahar qoʻshni mamlakatda, uning nomi tilimizga allaqachon oʻzlashgan – Oqtov. Masalan, milliy ensiklopediya uni shunday bergan. Shu shakli toʻgʻri.
“Qozoqchada Aqtau yoziladi-ku”, deb eʼtiroz bildiradiganlarga “Qozoqchada shunday yozavering, oʻzbekchada Oqtov shaklida yozing”, deb javob beramiz. Masalan, Anqara turkchada Ankara yoziladi, lekin oʻzbekchada bunday yozmaymiz. Chunki tilimizga bunday oʻzlashmagan.
📌 Demak:
Oqtov ✅
Aktau, Aqtau, Oqtau, Oqtou, Aqtov ❌
#Soʻragan_edingiz
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Qadam ranjida qilmadim, bordim
Biror kishi sizga hadya bersa yoki yengilroq yumushingizni bajarsa, qanday minnatdorchilik bildirasiz? Ovora boʻlibsiz-da, sizni zahmatga qoʻydim, sizni ovora qildim kabi iboralar bilan tashakkur aytasiz, toʻgʻrimi? Lekin odam oʻzi birovga nimadir tortiq qilgan yoki boshqaning biror xizmatini bajargan payti ovora boʻldim-da, meni zahmatga qoʻydingiz, meni ovora qildingiz demaydi.
Xuddi shu kabi holatni qadam ranjida qilmoq iborasida ham kuzatish mumkin. Ranjida degani uringan, qiynalgan maʼnosiga ega. Ibora oyogʻini ogʻritib kelish, ovora boʻlib kelishni anglatadi. Ikkinchi yo uchinchi shaxs haqida shunday mulozamat bilan gapirish mumkin: qadam ranjida qiling, qadam ranjida qildilar.
Iborani birinchi shaxs tilidan ishlatish xatodir:
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga qadam ranjida qildim ❌
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga qadam ranjida qildik ❌
Ilm dargohiga ovora boʻlib keldim, vaqtimni oldilaring degani bu. Aqli bor odam bunaqa mazmunda gapirmaydi. Malollansa, kelmay qoʻya qoladi. Shunda oyogʻini ham, boshqalarning koʻnglini ham ogʻritmaydi.
Yuqoridagi jumlani mana bunday tahrirlash mumkin:
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga bordim ✅
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga bordik ✅
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Biror kishi sizga hadya bersa yoki yengilroq yumushingizni bajarsa, qanday minnatdorchilik bildirasiz? Ovora boʻlibsiz-da, sizni zahmatga qoʻydim, sizni ovora qildim kabi iboralar bilan tashakkur aytasiz, toʻgʻrimi? Lekin odam oʻzi birovga nimadir tortiq qilgan yoki boshqaning biror xizmatini bajargan payti ovora boʻldim-da, meni zahmatga qoʻydingiz, meni ovora qildingiz demaydi.
Xuddi shu kabi holatni qadam ranjida qilmoq iborasida ham kuzatish mumkin. Ranjida degani uringan, qiynalgan maʼnosiga ega. Ibora oyogʻini ogʻritib kelish, ovora boʻlib kelishni anglatadi. Ikkinchi yo uchinchi shaxs haqida shunday mulozamat bilan gapirish mumkin: qadam ranjida qiling, qadam ranjida qildilar.
Iborani birinchi shaxs tilidan ishlatish xatodir:
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga qadam ranjida qildim ❌
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga qadam ranjida qildik ❌
Ilm dargohiga ovora boʻlib keldim, vaqtimni oldilaring degani bu. Aqli bor odam bunaqa mazmunda gapirmaydi. Malollansa, kelmay qoʻya qoladi. Shunda oyogʻini ham, boshqalarning koʻnglini ham ogʻritmaydi.
Yuqoridagi jumlani mana bunday tahrirlash mumkin:
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga bordim ✅
Bugun ajoyib bir ilm dargohiga bordik ✅
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Orif Tolib
Qadam ranjida qilmadim, bordim Biror kishi sizga hadya bersa yoki yengilroq yumushingizni bajarsa, qanday minnatdorchilik bildirasiz? Ovora boʻlibsiz-da, sizni zahmatga qoʻydim, sizni ovora qildim kabi iboralar bilan tashakkur aytasiz, toʻgʻrimi? Lekin…
Bu xuddi tashrif buyurmoq iborasiga oʻxshaydi. Siz tashrif buyurmaysiz. Sizga tashrif buyuring deyishadi yoki ulugʻ, hurmatli kishilar haqida tashrif buyurdi deb gapirishadi.
Lutfan taklif qilmoq iborasida ham shunaqa xatoliklar uchraydi. Birovni toʻyga yo ziyofatga taklif qilgan odam lutf qilmaydi, shu taklifga labbay deb javob bergan, boshqa ishini qoʻyib, vaqt ajratib kelgan odam lutf qilgan boʻladi. Kishidan lutfan, yaʼni lutf qilib mehmon boʻlishini soʻrash mumkin.
Men qadam ranjida qildim, biz qadam ranjida qildik kabi iboralarda ham shunday mantiqiy xato bor. Bunaqa minnatli iborani umuman qoʻllamaslik kerak.
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Lutfan taklif qilmoq iborasida ham shunaqa xatoliklar uchraydi. Birovni toʻyga yo ziyofatga taklif qilgan odam lutf qilmaydi, shu taklifga labbay deb javob bergan, boshqa ishini qoʻyib, vaqt ajratib kelgan odam lutf qilgan boʻladi. Kishidan lutfan, yaʼni lutf qilib mehmon boʻlishini soʻrash mumkin.
Men qadam ranjida qildim, biz qadam ranjida qildik kabi iboralarda ham shunday mantiqiy xato bor. Bunaqa minnatli iborani umuman qoʻllamaslik kerak.
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Farosatsiz haydalsa, har qanday avtomobil bir umrga yetadi.
Mixail Jvanetskiy
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Mixail Jvanetskiy
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Hamma gap samimiyatda. Chol banan poʻchogʻiga sirpanib yiqilib tushdi – bunga kulmaymiz. Lekin bu holat takabbur va boy jentlmen bilan sodir boʻlsa, miriqib xoxolaymiz.
Charli Chaplin
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
Charli Chaplin
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube