tgoop.com/oriftolib/4238
Last Update:
Uch daryodan suv ichgan dengiz
Erkin Vohidov “Soʻz latofati” kitobida yozadi:
Oftob chiqdi, quyosh chiqdi, kun chiqdi,
Mehr-u shams-u xurshidi gardun chiqdi.
Bir zamon bolalar uchun aytilgan shu joʻngina va gʻoʻrgina ikki satrning oʻzida quyoshning oltita nomini topasiz! Sanoqni yana davom ettirish mumkin. Olimlar, topib bering, qaysi tilda quyoshning oʻndan ortiq ismi bor! Qaysi tilda osmonni kamalak ranglaridek yetti xil nom bilan ataydilar? Osmon, falak, samo, charx, gardun, fazo, koʻk… Bular dafʼatan xayolga kelganlari xolos! Arsh, davvor, minu singari kam ishlatiladigan xos soʻzlar ham sanalsa roʻyxat yanada uzayadi.
Maʼnodosh soʻzlarimizning koʻpligiga sabab bor. Oʻzbek tili uch daryodan suv ichgan. Diniy, ilmiy, ijtimoiy atamalarimiz asosan arab tilidan, koʻpgina ish qurollarimiz, jomadon, xokandoz, dastshu, jomashu, dazmol, qogʻoz kabi hunarmandlikka oid soʻzlarimiz, shuningdek, yuksak sheʼriy uslubga xos suxanlar fors tilidan kelgan. Lekin bu qatʼiy qoida emas. Aksar holat desak toʻgʻriroq boʻladi. Arab tilidan oʻtgan narsa va buyum nomlari ham tilimizda koʻp: aroba, musallas, istehkom, qalam singari. Shuningdek, fors tilidan kirgan falsafiy atamalar ham talaygina. Javonmard, sarbador, charxi kajraftor, oyinayi Iskandar va hokazo...
Navoiyning soʻz boyligi beqiyos. Sababi hazrat fors tilini qanchalar mukammal bilsalar – oʻz eʼtiroflari boʻyicha: “fors alfozin kishi mendin koʻprak bilmaydur” – arab tilini ham shu qadar barkamol egallaganlar va ularni toʻla istifoda etganlar...
🌐 Sayt 🛜 Telegram ▶️ YouTube
BY Orif Tolib
Share with your friend now:
tgoop.com/oriftolib/4238