💠 جمع‌تان جمع باد!

#نسخه_خوانی

عادت به جمع‌بودنِ احباب کرده‌ایم
ما بو نمی‌کنیم گُلی را که دسته نیست

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا سعدالدین محمد مشهدی متخلص به «راقم» از شاعران و وزرای دورۀ صفوی در قرن 11 و 12 هـ.ق

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 قصّۀ هجران.

#نسخه_خوانی

[چند بیت گزیده]

درد و دریغا ز یار، دور شدم دور
روزم جمله شب است و شب همه دیجور

دور شدم از چه؟ از دو زلف سَمَن‌سا
دور شدم از چه؟ از دو نرگسِ مخمور

ایدون دارم به‌یادگار از آن دو
پُشتی دَرهَم‌شکسته جسمی رنجور

خواهی دانی ز دوری‌ات چه به من شد؟
تا تو ز من دور، شد دو چیز ز من دور

جسمی بَرپا بُوَد، وَلیک از او جان
چشمی بَرجا بُوَد، وَلیک از او نور

قوُتِ دلم خیزد از مُفَرّحِ یاقوت
یاقوت اندر بَدَخش و من به نشابور

قصّۀ هجران دراز باشد و غمگین
خاصه سخندان بُوَد چو عاشق مهجور

عجز بُوَد اصل عشق و من همه آنم
زاهد فاسق ‌شناس و عاشقِ مغرور

تا چه تمنّا کند ز طلعت خورشید
کِرمَکِ شب‌تاب یا که مرغکِ شب‌کور

بادت مخمور، آن دو نرگسِ سحّار
خلقی از سِحرِ آن دو نرگس، مسحور

[ متن کامل غزل در تصویر پیوست، هست.]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا محمدتقی علی آبادی مازندرانی متخلص به ابتدا «هلالی» و بعدا «صاحب» و نیز «صاحب دیوان»، متوفی در سال 1256 ق.

📕 مجموعۀ خطی محمد بن فتحعلی لواسانی، مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 حکومت و یا دولت نمی‌تواند بر قیمت‌گذاری خدمات یا کالاهای بخش خصوصی دخالت کند، مگر آنکه این قیمت‌گذاری، بر خلاف «عدالت» باشد.
بنابراین نظارت مؤثّر ( و نه دخالت) بر قیمت‌گذاری‌ها از وظایف دولت است.

#نسخه_خوانی

سزاوار است که قیمت اجناس به‌عدالت باشد؛ و هرگاه تُجّار خواهند که [در افزایش غیر عادلانۀ قیمت، بر مردم] جبر نمایند، سزاوار است که والی [یا حکومت و دولت] منع نماید ایشان را از آن.

امام على(ع) در نامه خود به مالک اشتر نخعى، آن‌گاه که او را به کارگزارىِ مصر گماشت، فرمود:
«از احتکار باز دار؛ چرا که پیامبر خدا، آن‌را منع فرمود. و باید خرید و فروش، آسان و بر موازین عدل باشد، با قیمت‌هایى که نه به فروشنده زیان رسانَد و نه به خریدار». ( نهج البلاغه/ نامۀ 53)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 مؤلف: محمد اسماعیل بن سید مهدی حسنی حسینی.

📕 نسخۀ خطی مرآة الملوک و ارشادالولاة، به شماره 162 فیروز، مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

به دشتی پایِ دل آمد به سنگم
به سنگی خورد اشکِ شیشه‌رنگم

که آمد از شکستِ رنگِ هوشم
صدای «خیر بادِ» دل به گوشم

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: در این نسخه نامشخص است.

📕 از یک مجموعه مرقعات محفوظ در کتابخانۀ ملی فرانسه.

✍️ خطاط این اثر، میرزا شرف الدین عبدالله.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 در حکمت منع هنمشینی با بَدان ولو اندکی.

#نسخه_خوانی

چون نَفْس را فضیلتی باشد، واجب بُوَد محافظتِ آن کردن و آن مَلَکۀ فاضله را به عمل آوردن و معاشرت و مخالطت با اخیار، و احتراز از صحبت اشرار نمودن؛ چه، تأثیر اخلاق مصاحب در نَفْس، بسیار است. و لهذا حکما گفته‌اند که:

- طبیعت [انسان] دزد است؛ یعنی [بصورت] پنهان [و حتی بدون ارادۀ انسان]، اخلاقِ همنشین را فرامی‌گیرد و همچنان که از خلطه [یعنی آمیزش با] اشرار، احتراز واجب است، از استماع حکایات ایشان نیز بر همین سبیل، ... چه، از حضور [ چه بسا] یک مجلس به استماع یک بیت [و یا نیز کمترین سخن] در این شیوه [از اشرار و بَدان]، چندان زذیلت در نَفْس پیدا شود که خلاص از آن جز به امتداد روزگار [یعنی پس از مدّت طولانی] و تعمّلات دشوار و معالحاتِ بسیار، میسّر نشود؛ و آنچه در علم فقه مقرّر است که انشاء اشعار که مشتملّ بر حکایاتِ فسق و ترغیب در آن باشد حرام است، مستند به همین حکمت است و آنچه از آلات مطربه و آنچه شعار شاربانِ خَمر است، محرّم [حرام] است هم، از این سیاق است.

ــــــــــــــــــــــــ

📕 مجموعه رسائل خطی 1803 مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 خوشنویسی چنان هم آسان نیست.

#نسخه_خوانی

چند در وادیِ خط می‌کنی ای دل! تَک و پوی؟
بشنو این نکته و چون من بنشین فارغ‌بال

چند چیز است که تا جمع نگردد با هم
هست خطّاط شدن، نزدِ خِرَد امرِ محال

قُوَّتِ دست و وقوفی ز خط و دقّتِ طبع
طاقتِ محنت و اسبابِ کتابت به کمال

گر از این پنج، قصوریست یکی را، حقّا
ندهد فایده گر سعی نماید صد سال!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر و کاتب: «میر علی سادات حسینی هروی» (متوفای بعد از ۹۵۷ ق)، ملقّب به «کاتب‌ السلطان» از شعرا و خوشنویسان بزرگ قرن دهم هجری و از سرآمدان خط نستعلیق است. استاد خط او سلطانعلی مشهدی بود و برخی خط وی را بر استادش ترجیح داده‌اند.

📕 آدرس اینترنتی مرجع.

✍️ توضیح: این قطعه در بخارا (ازبکستان کنونی) تحریر شده‌است.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 از لطائف ادب فارسی در باب «شُکر»

#نسخه_خوانی

سید شریف [مير سيد شريف جرجاني از ادبا و متکلمين نيمه دوم قرن هشتم و اوايل قرن نهم هجری]:

من شُکر، چوُن¹ کنم؟ که همه نعمتِ تواَم
نعمت، چگونه شُکر کند بر زبان خویش؟!
ـــــ

قطب‌الدین رازی [قطب‌الدین ابوعبدالله محمد بن محمد بویهی رازی ورامینی (قرن 8 ق)]:

گر کسی شُکرِ او فزون گوید
شُکرِ «توفیقِ شُکر»، چوُن گوید؟!
ـــــ

سعدالدین تفتازانی [سعدالدین مسعود بن عمر بن عبدالله تفتازانی، فقیه، ادیب، متکلم و منطق‌دان سده ۸ ق]:

شُکرِ انعامت اگر گویم همه
باشد انعامِ تو [آن]، در شأنِ من

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 در صفحات آخر خارج از متون اصلی مجموعه رسائل خطی 1803 مجلس.بعدا اضافه شده‌است.

✍️ ¹- چوُن: چگونه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 دستی ز دل‌آزاریِ احباب نگه‌دار
تا پاسِ وفا حِرز و نگهدار تو باشد (صفایی جندقی)

#نسخه_خوانی

بهشت آنجاست کآزاری نباشد
کسی را به کسی کاری نباشد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: مصلح اصفهانی، از شاعران حدود قرن یازدهم تا دوازدهم هجری قمری.

📕 یک مجموعه خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

🏴 السلام علیک یا اباعبدالله الحسین.

#نسخه_خوانی

چه رتبه‌ای‌ست که با چشم تعزیت‌داری است
که آبروی دو عالم ز چشمه‌اش جاری است

ز دیده غیرِ سرشکِ عزا مدار امـیـد
که نیست حاصل بَحرَین، غیرِ مروارید

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: که در این نسخه، مشخص نشده‌، «آقا محمد شیخا» متخلص به مقبل اصفهانی، شاعر واقعه‌سرای عاشورا در قرن 12 ق می‌باشد.

📕 نسخه خطی بیت‌ الاحزان ملا عبدالخالق یزدی مشهدی، مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

حکیم ارسطو گفته:

اگر دوست خود را با دشمن، مصاحب بینی، زنهار! که آزرده نگردی؛ چرا که اگر دوست توست و محلّ اعتماد است، نگذارد که از دشمن به تو مضرّتی رسد؛ و اگر محلّ اعتماد نیست، این نوع دوست را به دشمن ارزانی دار که دشمنِ دانا بِهْ از نادانِ دوست.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 جنگ خطی نظام الدین علی غفاری، مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

ابو تمام طائی¹

نام او حبیب بن اویس [اوس] [بود] و او در ایّام حضرت جواد علیه السلام وفات یافت.

گویند که او گفتی که:
- بخدا که مرا به کتب، [آنچنان] الفتی هست که اگر یک ساعت بی‌مطالعه بنشینم، دیوانه می‌شوم و مرا به غیر از کتب، لذتی حاصل نمی‌شود.

و شعر بسیار در حفظ داشت تا آنکه می‌گویند که چهارده هزار ارجوزه¹ از شعر عرب در خاطر داشت...

گویند از قبیلۀ «طی» سه کس بیرون آمدند که هرکدام در بابِ خود متفرّد [یگانه] بودند:

- حاتم طایی در جود [سخاوت و بخشندگی]
- و داوود طائی در زُهد.
- و ابوتمام طائی در شعر.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 به نقل از مجالس المومنین قاضی نورالله شوشتری.

📕 یک مجموعه خطی مجلس.

✍️ ¹- «حبیب بن اوس الطائى» معروف به «ابوتَمّام» (۱۸۸-۲۳۱ ق)، شاعر و ادیب بزرگ قرن سوم قمری است که گفته‌می‌شود امامی مذهب بوده‌است. ( منبع )
²- ارجوزه: ۱. کتاب منظومی که بیشتر در قالب مثنوی سروده می شد و اغلب شامل موضوعاتی خاص، مانند پزشکی و منطق بوده است.
۲. سخنان مفاخره آمیز که معمولاً در میدان جنگ ادا می شود، رجز. (عمید)

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

رفیقِ اهلِ غفلت هرکه شد، از کار می‌مانَد
چو پایی خُفت، پایِ دیگر از رفتار می‌مانَد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: ملا محمد طاهر کشمیری، مشهور به غنی کشمیری و متخلص به «غنی» از شعرای فارسی‌سرای قرن یازدهم هجری قمری در هند.

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

فایده

امروز در تلگرام، توفیق تلمّذ و مصاحبت استاد امیر حسین مدرّس، مصحح محترم دیوان اشعار مقبل اصفهانی تحت عنوان « وحی بر توفان» دست داد که بسیار مغتنم و ارزشمند بود. ایشان در مورد چند فرستۀ این کانال که در متن نسخۀ استنادی آن فرسته، نام شاعر نامشخص بود، راهنمایی فرمودند که سروده‌های «مقبل اصفهانی» هستند.
ضمن سپاس از تذکرات ایشان، در فرسته‌های زیر، اصلاح صورت گرفت و نام شاعر درج شد. با سپاس از نقد ارزشمندشان که به بنده هدیه فرمودند.

- تو در جواب رساندی به عرض پیغمبر ...
- حضرت عباس به وقت فرات... (1)
- حضرت عباس به وقت فرات... (2)
- چه رتبه‌ای‌ست که با چشم تعزیت‌داری است

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 خانۀ عشق را به عقل مده...

#نسخه_خوانی

دل مسکن عشق است نه مأوای عقول
چون خانۀ عقل ساختی، گشت ملول

تحقیق بدان که زود ویران گردد
هر خانه که غیرِ صاحبش کرد نزول

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شعر از: کمال‌الدین سحابی استرآبادی از فقهاء، عارفان و شاعران سدهٔ دهم.

📕 مجموعۀ خطی 9466 مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

گریان زچه ختمِ مرسلین است امروز
نالان زچه جبریلِ امین است امروز

ماتم کده گشته محفلِ عرشِ برین
دریاب که روز اربعین است امروز¹

میرزا ابوالقاسم وفای شیرازی

_____
1_دیوان وفای شیرازی ،نسخهٔ خطّی کتابخانهٔ مرکزی دانشگاه تهران به شمارهٔ ۷۳،برگ ۴۴

#حسینیّ

🌾🍃🍃@madihehvamarsiah

🏴 اربعین شهادت سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) تسلیت باد.

#نسخه_خوانی

کاش آن روزی که می‌گفت «العطش» بگریستی
ورنه نه بعد از کُشتَنَش، چِل روز خون بیجا گریست

چون کفی آبش نداد و سربُرید او را چه سود
آسمان بعد از شهادت گر بر او دریا گریست

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: در این نسخه، مشخص نشده‌است.

📕 نسخه خطی بیت‌ الاحزان ملا عبدالخالق یزدی مشهدی، مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

عاشق شوی و ز بیم جان اندیشی
دزدی کنی و ز پاسبان اندیشی

دعویِّ محبّت کنی ای بی‌معنی
وانگه ز زبانِ این و آن اندیشی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: سراج‌الدین قمری آمُلی معروف به سراج قمری یا قمری آملی (درگذشتهٔ ۶۲۵ ق.) از شاعران قرن ششم و اوایل قرن هفتم

📕 جنگ خطی شماره 487 کتابخانه لالا اسماعیل. ترکیه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 از خدا می‌ترسی یا نمی‌ترسی؟!

#نسخه_خوانی

ای عزیز!
این را بِدان که هرکس هرچه از تو سؤال کند جواب را مطابق سؤال بگو؛ مگر آنکه شخصی سؤال کند که:
- [آیا] از خدا می‌ترسی؟
در [پاسخ] این سؤال، سکوت بهتر است، زیرا که اگر بگویی نمی‌ترسم، کافر شده‌ای و اگر بگویی می‌ترسم، کاذب [یا دروغگو] خواهی بود، زیرا که فعلت [یا عملکردت] تکذیبِ قولت می‌کند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 مجموعۀ خطی سید عبدالکریم غیرت کرمانشاهی، مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺