🏴 شهادت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام، تسلیت باد.

#نسخه_خوانی

در حیرتم که چرخ چرا غرق خون نشد
در ماتم حسین، زمین واژگون نشد

چون آفتاب یثرب و بطحا غروب کرد
رخسار آفتاب، چرا قیرگون نشد

چون فخر کاینات، نگون شد ز پشت زین
بنیاد کاینات، چرا سرنگون نشد

جان جهان ز جشم جهان رفت و وین عجب
این جانِ سخت از تنِ یاران برون نشد

افتاد آسمان امامت چو بر زمین
ساکت چرا سپهر و زمین، بی‌سکون نشد

آن تیره شب دریغ که در دشت کربلا
بر رهنمای خلق کسی رهنمون نشد

«خاقان» به ماتم شه دین گفت با فغان
معدوم از برای چه این چرخ دون نشد

دردا که زندگی به دو عالم حرام شد
کین چرخ سفله دشمن دین را به‌کام شد

ــ

صلّی الله علیک یا اباعبدالله

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: فتحعلی شاه قاجار، بخشی از یک ترکیب بند او.

📕 یک مجموعه خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

🏴 صلّی الله علیک یا اباعبدالله

#نسخه_خوانی

حسین آب نخورد و سِپُرد جان ای دل
تو آب می‌خوری و آب در سبو داری؟!

اگر ز دیده نریزی به روی خود این آب
دگر به روز قیامت، چه آبرو داری؟

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: در این نسخه، نامشخص است. (رحمةالله علیه)

📕 نسخۀ خطی زبدة المنتخبین، محفوظ در دانشگاه میشیگان.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

هوالودود

وقتی، حکیمی یکی را پرسید که:
- تو دنیا را به چه طریق می‌طلبی؟

گفت:
- به جَهدِ تمام.

[حکیم] گفت:
- آنچه مطلوبت است، می‌یابی؟

گفت:
- نی.

[حکیم] گفت:
- وای بر تو! که دنیا را به چندین جهد می‌طلبی، [مطلوبی] نمی‌یابی. [پس] عُقبیٰ را که هرگز در طلب او جهد نکرده‌ای، چگونه خواهی یافت؟!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک نسخۀ خطی محفوظ در کتابخانۀ ملّی فرانسه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

پـنـجـاه سـال عمـر، ندیـدم کـه آسـمـان
«شاخص» کند به خلق، یکی را ز اهل فضل

امّا ز سفله پروریِ چرخ، دیده‌ام
شد «شخص» در زمانه به‌سالی هزار رَذل!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: امان اللّه بیگ زنگنه متخلّص به «نظیر» شاعر ادیب، اصلاً از ایل زنگنه ساکن کرمانشاهان بوده، امّا در اصفهان زندگی می کرد، و شعر می سرود. علاوه بر آن از خطّاطان زبردست نیز بوده، و به واسطه کتابت امرار معاش می کرده، در سال ۱۲۰۶ق در اصفهان وفات یافت.

📕 یک جُنگ خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

🏴 صلّی الله علیک یا ابا عبدالله الحسین.

#نسخه_خوانی

آتش ظلمی بر اولاد پـیـمـبـر، عام شد
دل کبابِ شامی از بیدادِ اهلِ شام شد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا ارجمند، متخلص به آزاد و معروف به جنون کشمیری، فرزند میرزا عبدالغنی بیک (متخلص به قبول) از شاعران برجسته کشمیر در قرن ۱۲ هجری قمری.

📕 تذکرۀ خطی معدن الجواهر، کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

‍ #نسخه_خوانی

ادریس علیه‌السّلام، همۀ نجوم و کواکب با او به سخن آمدند.
از ماه پرسید که:
- چرا تو را نور، وقتی کم می‌شود و گاهی زیادت؟

[ماه] گفت:
- بدان که جِرمِ من سیاه است و صاف و صیقلی نه؛ و مرا هیچ نوری نیست؛ و لیکن وقتی که در مقابلۀ آفتاب باشم، بر قدر آنکه تقابل افتد، از نور او مثالی در آینۀ جِرم ( همچو صورت‌های دیگر اجسام در آینه)، پیدا شود. چون به غایت تقابل رَسَم، از حضیض هلالیّت به اوجِ بدریّت ترقّی کنم.

ادریس [علیه‌السلام] از او پرسید که:
- دوستی تو با خورشید تا چه حدّ است؟

[ماه[ گفت:
- تا به حدّی که هر وقت در خود نِگَرَم در هنگامِ تقابل، خورشید بینم؛ زیرا که مثال نور قرص خورشید در من ظاهر است، چنانکه همۀ ملاستِ سطح و صقالتِ رویِ من، مستغرق است به قبولِ نور او. پس در هر نظری که به ذات خود نِگَرَم، همه خورشید بینم، که اگر آینه را در برابر خورشید بدارند، صورتِ خورشید در او ظاهر گردد؛ و اگر تقدیر آینه را چشم بودی و در آن هنگام که در برابر آفتاب است در خود نگریستی، همه آفتاب را اگر چه آهن است، «انالشّمس» گفتی، زیرا که در خود، اِلّا آفتاب نمی‌بیند، اگر «اناالحق» گوید و «سبحان ما اعظم شأنی»، عذر او قبول واجب باشد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شیخ شهاب الدین سهروردی، لغت موران.

📕 مجموعه خطی 10180 ،مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

در دیده‌ی روزگار، نَم بایستی
یا با غمِ من صبر به‌هم بایستی

یا مایه‌ی غم چو عمر، کم بایستی
یا عمــر به اندازه‌ی غم بایستی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

امانـت‌دار نـتـوان گفت خاکِ عالَمِ دون را
که یک‌جا خورد این صاحب‌دیانت، مالِ قارون را

در این دورانِ نامردان، چنان پامال شد دانش
که در خُم دخترِ رَز، جانشین باشد فلاطون را!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: مخلص کاشی، میرزا محمد مخلص کاشانی (متوفای 1150ق)، متخلص به مخلص، از شعرای اواخر قرن یازدهم و نیمه اول قرن دوازدهم هجری و پیرو سبک هندی است.

📕 نسخۀ خطی تذکره همیشه بهار، محفوظ در دانشگاه منچستر با شمارۀ ( Persian MS 323 ).

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 اندر خاموشی...

#نسخه_خوانی

اگر خواهی گه کارَت در نظرها صورتی گیرد
به رنگِ خامـۀ نقّـاش، مشـقِ بی‌صـدائی کن

ایضا از بزرگان گفته‌اند:

با حکیمی سخنوری می­گفت
که نداری زبان؛ همه گوشی!

هم ز حکمت بگوی چیزی. گفت:
حکمتی نیست بِهْ ز خاموشی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا سعد الدین محمد مشهدی متخلص به "راقم" از شاعران و وزرای دورۀ صفوی در قرن 11 و 12 هـ.ق.

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی..

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

وصلت از کردگار می‌خواهم
هر شبی با دلیّ و صد زاری

در فراق تو هر شبی تا روز
منم و آبِ چشـم و بـیـداری

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شعر از: خواجه غِیاثُ الدّین محمّد رَشیدی از وزیران معروف ایلخانان مغول در ایران در قرن 8 هـ.ق و فرزند خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی.

📕 جنگ خطی 487 کتابخانه لالا اسماعیل، ترکیه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 عالم از نالۀ عشّاق، مبادا خالی! (حافظ)

#نسخه_خوانی

جهـان ز روح‌فزائی نمی‌شـود خالی
به‌جاست شیشه و ساغر، اگر مسیحا رفت

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میر محمد امین شهرستانی اصفهانی، متخلص به «روح الامین» و مشهور به «میرجمله»، از شاعران و دولتمردان سده یازدهم هجری قمری.

📕 نسخۀ خطی معدن الجواهر، محفوظ در کتابخانه ملی.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 خصومت الاحبّاء اصعب من عداوة الاعداء

#نسخه_خوانی

دشمن ار دشمنی کند فَنِ اوست
کار صعب است دشمنی از دوست

بد بُوَد از کسی جـفـاکاری
که از او چشم دوستی داری

هست بیگانگی از او مشکل
که شکیبا نباشد از وی دل

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: مكتبى شيرازى، متخلص به مکتبی، از خمسه سرایان معروف در اواخر قرن نهم و نيمه اول قرن دهم هجرى قمرى. این چند بیت از مثنوی لیلی و مجنون اوست که آن را به تقلید از نظامی گنجوی در ۲۱۶۰ بیت سرود.

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

آورده‌اند که ریش ظهیر فاریابی به‌غایت سرخ بود. روزی قزل ارسلان او را گفت:
- برای ریش سرخ خود چیزی در بدیهه بگو که خاتمۀ آن متضمّن حُسنِ طلبی باشد.

ظهیر، علی الفور [یعنی فورا] این ابیات گفت:

واعظی بر فراز منبر گفت
که چه [چو] پیدا شود سرایِ نهفت

ریش‌های سیاه، روزِ امید
باشد اندر پناهِ ریش‌های سفید

باز ریش سفید را ز گناه
بخشد ایزد به ریش‌های سیاه

ترکی سرخ‌ریش حاضر بود
دست در ریش زد چو این بشنود

گفت ما خود در این شمار نه‌ایم؟!
در دو گیتی به هیچ کار نه‌ایم؟!

بنده آن سرخ‌ریش مظلوم است
که ز انعامِ شاه، محروم است

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک مجموعه خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

در کوی امیـد، مـنـزلی باید و نیست
وز کشتهٔ عشق، حاصلی باید و نیست

گـفـتی که به صبر، کار تو نیک شود
با صبر، تو دانی که دلی باید و نیست

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: عین القضات همدانی.

📕 یک مجموعۀ خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 حَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا... (رسول اکرم (ص)
پيش از آن كه مورد حسابرسى قرار گيريد، خود به حساب نفستان برسيد

#نسخه_خوانی

هو

داناترین مردم آن کس است که یکی از نزدیکانِ خود را بر افعالِ خود موکّل نماید تا هر روز او را از خطا و ثوابی که از او صادر گردد آگاه کند و او را بر استعمال اعمال قبیح و ارتکاب اطوار حَسَنه آگاه گردانَد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک نسخۀ خطی محفوظ در کتابخانۀ ملّی فرانسه.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

گر جهودی قراضه‌ای دارد
خواجۀ مالدارِ فرزانه است!

آن‌که دین دارد و ندارد مال
گر همه بوعلی است، دیوانه است!

وله

خواجگان در زمان معزولی
همه شبلیّ و بایزید شوند

باز چون بر سر عمل آیند
همه با شمر و با یزید شوند

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: در این نسخه در ادامۀ اشعار خواجه سیف الدین محمود رجائی اصفهانی (وفات 962 ق) آمده. اما در تذکره‌هایی مانند مجمع الفصحاء و ریاض العارفین این شعر به شیخ نجم الدین کبری ( قرن 6 و 7 ق) منسوب است.

📕 نسخۀ خطی زبدة المنتخبین، محفوظ در دانشگاه میشیگان.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

میرزا جعفر منشی

عالَم همه پُر ز معنیِ بِکرِ من است
تسبیح مَلَک زمزمه‌ی ذکر من است

از بهر چه اندیـشـه‌ی بـیـهوده کـنـم؟
در فکر من است آنکه در فکر من است

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: میرزا جعفر منشی، از شعرای قزوینی قرن 11 ق.

📕 یک مجموعه خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

💠 عَبّاسِ دوس، یا دَبس، نام گدایی مشهور در فرهنگ عرب که آوازۀ طمع‌کاری و سماجت او به داستانها و مثلهای فارسی نیز راه یافته است.

#نسخه_خوانی

درویشی نزد عباس آمد که:
- مرا در گدائی تعلیمی ده که چون به آن عمل کنم، از فقر و فاقه خلاص شوم.
[عباس دوس] گفت:
- [شکل] پنجه [دست] از کاغذ بساز بر سینۀ خود بچسبان و چهل روز تن‌برهنه در آفتاب سیر کن تا بدنت (بجز آن قسمت که کاغذ چسبیده] از تابِ آفتاب، سیاه گردد؛ و بعد از آن، به دِهِ جمعی ابلهان درآی و در مسجد ایشان سه شب احیا کن و در شب چهارم، وقت سَحَر، فریاد کن که:
«خضر علیه‌السلام را دیدم و او مرا نظر کرد و دست مبارک خود بر سینۀ من نهاد.»
چون مردم نزد تو آیند و آن نشانۀ پنجه بر سینۀ تو بینند، مرید شوند و خدمت‌ها کنند.

آن مرد آن حیله بجا آوَرْد و مردمِ یک دِهْ را مرید خود کرد و مقصود او به حصول پیوست و از جفای فقر و فاقه بازرَست.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

📕 یک جنگ خطی مجلس

@manuscript_ir

〰️🍃🌺

#نسخه_خوانی

ای خداوندی کز اکرام تو جاه آورده‌ام
زانکه تو دستم گرفتی، پایگاه آورده‌ام

زانکه حیّ لایموتیّ و نداری شبه و مِثل
وصفِ ذات پاک تو بی‌اشتباه آورده‌ام

لااله آورده‌ام، اثباتِ الّاالله و من
عشق الّاالله و صدقِ لااله آورده‌ام

همچو نور از نار و روز از شب، دلیلِ هستِ توست
این سپیدی را که در مویِ سیاه آورده‌ام

چار چیز آورده‌ام یا رب! که در گنجِ تو نیست
نیستیّ و حاجت و عجز و گناه آورده‌ام

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

🔸 شاعر: شمس‌الدین تاج‌الشعرا محمد بن علی سمرقندی، معروف به سوزنی سمرقندی (قرن 6 هـق).

📕 یک مجموعه خطی مجلس.

@manuscript_ir

〰️🍃🌺