مكتوب

پیداست «به جای دستها» را فولادوند افزوده است تا معنی روشن‌تر باشد؛ اما بدون این افزوده، معنا زیباتر و خیال‌انگیزتر است. تصور کنید کسی در میان آتش افتاده و شعله‌ها به سویش یورش آورده است و صورتش را جلو می‌آورد تا در امان بماند! چنین صورتگریی در ادبیات تا ندارد. در ترجمه خرمشاهی به آیه از زاویه‌ دیگری نگریسته شده و وجه معنایی باطنی یافته است: «آیا کسی که روز قیامت از بدترین عذاب جان به در برد [مانند کسی است که از آن در امان نیست؟]، و به ستمکاران [مشرک‌] گفته شود [نتیجه‌] کاری را که کرده بودید، بچشید.»
گویی ترجمه خرمشاهی با توجه به وجهی از نظریه تفسیری علامه طباطبایی تنظیم شده است. علامه هر دو وجه را برای تفسیر اشخاص موضوع آیه بیان کرده‌اند. مؤمنان در زندگی این جهانی به گونه‌ای حیات خود را سامان می‌دهند که در روز بازپسین چهره‌شان از عذاب سخت در امان بماند. و نیز گناهکارانی که در قیامت با عذاب سخت رویاروی شده‌اند، می‌خواهند رخسار خود را سپر عذاب سخت کنند.
علامه طباطبایی در المیزان با دقت بسیار در تفسیر هر دو برداشت از آیه نوشته‌اند: «استفهام در این آیه انکاری و خبر (من) در کلام نیامده و نفرموده: "کسی که روی خود را از عذاب به قیامت نگاه می‌دارد،" چه کرده و یا چه می‌کند، و تقدیرش این است: "آیا کسی که روی خود را از عذاب بد قیامت نگه می‌دارد، مانند کسی است که از آن ایمن است؟" و کلمه "یوم القیامه" متعلق است به کلمه "یتقی" و معنایش این است: آیا کسی که تلاش می‌کند روی خود را از عذاب بد قیامت نگه دارد، چون با دست نمی‌تواند، زیرا دستهایش را به گردنش بسته‌اند، مانند کسی است که اصلا ناخوشایندی به او نمی‌رسد؟) این معنایی است که دیگران برای آیه کرده‌اند. بعضی هم گفته‌اند: "جمله یتقی بوجهه به آن معنایی که کرده‌اند درست نیست؛ زیرا وجه(روی) از چیزهایی نیست که آدمی با آن مکروهی را از خود دور کند، بلکه مراد آن است که کلیه اعضا و یا فقط صورت خود را در دنیا از عذاب قیامت حفظ کند. و قید یوم القیامه قید عذاب است. نه قید حفظ کردن، درنتیجه منظور عکس سابق است برای اینکه در وجه قبلی جملة افمن یتقّی وصف دوزخیان بود و در این وجه وصف اهل نجات است و معنایش این است: «آیا کسی که در دنیا به وسیله تقوا خود را از عذاب روز قیامت حفظ می‌کند، مثل کسی است که بر کفر خود اصرار می‌کند؟» 
نکته‌ای که از دید علامه طباطبایی پنهان نمانده، این است که چنین تفسیری که آیه را متوجه مؤمنان می‌داند و نه گناهکاران، «خالی از تکلف نیست.»
در ترجمه تفسیر بسیار دلکش سورآبادی آمده است: «هر که او را در دار دنیا محنتی به روی رسد، دست را سپر روی کند. در دوزخ، دوزخی را دست به غُل کنند تا سوء آتش به روی او برمی‌آید و می‌سوزد تا اگر خواهد که بازدارد آتش را از خویشتن، به روی باید بازداشت.»۵
افزون بر سیاق آیات که آیه را متوجه گناهکاران و روز قیامت می‌داند، دو قرینه بسیار مهم دیگر درباره وجه در قرآن مجید وجود دارد که برداشت متکی بر ظاهر آیه در قیامت را تأیید می‌کند.
ادامه دارد
پی نوشت‌ها:
۱. الألبانی، السلسلۀ الصحیحه، حدیث شماره ۲۵۲۷: «المملوکُ أخوک، فإذا صنَع لک طعامًا فأجلِسه معک، فإن أبَی فأطعِمه، و لا تَضرِبوا وجوهَه».
۲. الوافی، ج۲۰، ص۸۳۲؛ وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۴۸۳؛ بحار الأنوار، ج۶۱، ص۲۱۲
۳. الوافی، ج۲۰، ص۸۳۰؛ تفسیر البرهان، ج۳، ص۵۳۷. در منابع اهل سنت این روایت از ابوسعید خدری از پیامبر کرم(ص) نقل شده است: «لا تضرِبوا وجوهَ الدَّوابِّ فإنَّ کلَّ شیءٍ یُسبِّحُ بحمدِه». الهیثمی ، مجمع الزوائد، ج۸، ص۱۰۸
https://dorar.net/hadith/search?q
=لا تضربوا الوجوه&page=۲
۴. نیل دونالدوالش، گفتگو با خدا، ترجمه توراندخت تمدن، تهران، انتشارات دایره، ۱۳۹۹، ج۱، ص۸
۵. ابوبکر عتیق نیشابوری، تفسیر سورآبادی، تصحیح سعیدی سیرجانی، تهران، فرهنگ نشر نو، ۱۳۸۱. ج۳، ص۲۱۶۰
 https://www.tgoop.com/maktuob

dorar.net

الموسوعة الحديثية

أضخم موسوعة للأحاديث النبوية لمعرفة الحديث الصحيح والضعيف الذي لا يصح والحديث القدسي والموقوف من خلال أحكام العلماء عليها وفيها شروح الأحاديث الصحيحة بإشراف الشيخ علوي السقاف

❤5

www.tgoop.com/maktuob/4043

1.25K viewsSep 12 at 21:14

پیداست «به جای دستها» را فولادوند افزوده است تا معنی روشن‌تر باشد؛ اما بدون این افزوده، معنا زیباتر و خیال‌انگیزتر است. تصور کنید کسی در میان آتش افتاده و شعله‌ها به سویش یورش آورده است و صورتش را جلو می‌آورد تا در امان بماند! چنین صورتگریی در ادبیات تا ندارد. در ترجمه خرمشاهی به آیه از زاویه‌ دیگری نگریسته شده و وجه معنایی باطنی یافته است: «آیا کسی که روز قیامت از بدترین عذاب جان به در برد [مانند کسی است که از آن در امان نیست؟]، و به ستمکاران [مشرک‌] گفته شود [نتیجه‌] کاری را که کرده بودید، بچشید.»
گویی ترجمه خرمشاهی با توجه به وجهی از نظریه تفسیری علامه طباطبایی تنظیم شده است. علامه هر دو وجه را برای تفسیر اشخاص موضوع آیه بیان کرده‌اند. مؤمنان در زندگی این جهانی به گونه‌ای حیات خود را سامان می‌دهند که در روز بازپسین چهره‌شان از عذاب سخت در امان بماند. و نیز گناهکارانی که در قیامت با عذاب سخت رویاروی شده‌اند، می‌خواهند رخسار خود را سپر عذاب سخت کنند.
علامه طباطبایی در المیزان با دقت بسیار در تفسیر هر دو برداشت از آیه نوشته‌اند: «استفهام در این آیه انکاری و خبر (من) در کلام نیامده و نفرموده: "کسی که روی خود را از عذاب به قیامت نگاه می‌دارد،" چه کرده و یا چه می‌کند، و تقدیرش این است: "آیا کسی که روی خود را از عذاب بد قیامت نگه می‌دارد، مانند کسی است که از آن ایمن است؟" و کلمه "یوم القیامه" متعلق است به کلمه "یتقی" و معنایش این است: آیا کسی که تلاش می‌کند روی خود را از عذاب بد قیامت نگه دارد، چون با دست نمی‌تواند، زیرا دستهایش را به گردنش بسته‌اند، مانند کسی است که اصلا ناخوشایندی به او نمی‌رسد؟) این معنایی است که دیگران برای آیه کرده‌اند. بعضی هم گفته‌اند: "جمله یتقی بوجهه به آن معنایی که کرده‌اند درست نیست؛ زیرا وجه(روی) از چیزهایی نیست که آدمی با آن مکروهی را از خود دور کند، بلکه مراد آن است که کلیه اعضا و یا فقط صورت خود را در دنیا از عذاب قیامت حفظ کند. و قید یوم القیامه قید عذاب است. نه قید حفظ کردن، درنتیجه منظور عکس سابق است برای اینکه در وجه قبلی جملة افمن یتقّی وصف دوزخیان بود و در این وجه وصف اهل نجات است و معنایش این است: «آیا کسی که در دنیا به وسیله تقوا خود را از عذاب روز قیامت حفظ می‌کند، مثل کسی است که بر کفر خود اصرار می‌کند؟» 
نکته‌ای که از دید علامه طباطبایی پنهان نمانده، این است که چنین تفسیری که آیه را متوجه مؤمنان می‌داند و نه گناهکاران، «خالی از تکلف نیست.»
در ترجمه تفسیر بسیار دلکش سورآبادی آمده است: «هر که او را در دار دنیا محنتی به روی رسد، دست را سپر روی کند. در دوزخ، دوزخی را دست به غُل کنند تا سوء آتش به روی او برمی‌آید و می‌سوزد تا اگر خواهد که بازدارد آتش را از خویشتن، به روی باید بازداشت.»۵
افزون بر سیاق آیات که آیه را متوجه گناهکاران و روز قیامت می‌داند، دو قرینه بسیار مهم دیگر درباره وجه در قرآن مجید وجود دارد که برداشت متکی بر ظاهر آیه در قیامت را تأیید می‌کند.
ادامه دارد
پی نوشت‌ها:
۱. الألبانی، السلسلۀ الصحیحه، حدیث شماره ۲۵۲۷: «المملوکُ أخوک، فإذا صنَع لک طعامًا فأجلِسه معک، فإن أبَی فأطعِمه، و لا تَضرِبوا وجوهَه».
۲. الوافی، ج۲۰، ص۸۳۲؛ وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۴۸۳؛ بحار الأنوار، ج۶۱، ص۲۱۲
۳. الوافی، ج۲۰، ص۸۳۰؛ تفسیر البرهان، ج۳، ص۵۳۷. در منابع اهل سنت این روایت از ابوسعید خدری از پیامبر کرم(ص) نقل شده است: «لا تضرِبوا وجوهَ الدَّوابِّ فإنَّ کلَّ شیءٍ یُسبِّحُ بحمدِه». الهیثمی ، مجمع الزوائد، ج۸، ص۱۰۸
https://dorar.net/hadith/search?q
=لا تضربوا الوجوه&page=۲
۴. نیل دونالدوالش، گفتگو با خدا، ترجمه توراندخت تمدن، تهران، انتشارات دایره، ۱۳۹۹، ج۱، ص۸
۵. ابوبکر عتیق نیشابوری، تفسیر سورآبادی، تصحیح سعیدی سیرجانی، تهران، فرهنگ نشر نو، ۱۳۸۱. ج۳، ص۲۱۶۰
 https://www.tgoop.com/maktuob

BY مكتوب