tgoop.com/maktuob/3939
Last Update:
این آیات بیان واقعه آفرینش است. سخنی از استعاره و تشبیه و یا صورتگری نیست. البته نفس واقعه همانند تابلو نقاشی است که تمام هستی را در بر میگیرد و تبیین میکند. در جای خود بایست داستان آفرینش را در قرآن مجید با کتاب مقدس و نیز افسانههای آفرینش در ادیان و فرهنگها مختلف با یکدگر سنجید.
ب) ظلمات به عنوان مجازات برای مردم مصر. این موضوع در سِفر خروج بیان شده است: «خداوند به موسی گفت دست خود را به سوی آسمان برافراز تا تاریکی بر زمین مصر پدید آید، تاریکیی که بتوان احساس کرد. پس موسی دست خود را به سوی آسمان برافراشت و تاریکی غلیظ تا سه روز در تمامی مصر پدید آمد و یکدیگر را نمیدیدند و تا سه روز کسی از جای خود برنخاست.» (باب دهم، آیات ۲۱ ـ ۲۳).
زیباست، اما صورتگری نیست. بیان یک رخداد است. چنین تاریکی غلیظ و سفت و چسبندهای را ساراماگو در رمان بینظیر «کوری» ترسیم کرده است.۳ من هم تجربه حسی چنین تاریکیی را در «زندان خیام» که ارتش اسرائیل در جنوب لبنان در دوران اشغال لبنان و تشکیل دولت وابسته در جنوب تدارک دیده بود، دارم و دیدهام: از لایههای مختلف تاریکی عبور میکنید. ناگاه درِ سنگین آهنی که انگار دروازه قلعه است، با صدای مهیبی بسته میشود. فقط صدای در را میشنوید. پشت سرتان بسته میشود؛ تاریکی غلیظ به روایت کتاب مقدس و ظلمات «بَعضها فَوق بعض» به روایت قرآن مجید. مرحوم آیتالله مهدوی کنی در بازدید از همین زندان تاریک خیام، سکته کردند! من سکته نکردم، شاید به دلیل اینکه جوانتر بودم. بر اساس گزارشهای سازمان عفو بینالملل، برخی زندانیان محبس تاریکی در زندان خیام نابینا شدند، حافظه خود را از دست دادند، روانی شدند، قدرت تکلمشان را برای همیشه از دست دادند و بقیه عمر را مثل سایه گذراندند!
ج) ظلمات به عنوان استعاره برای مرگ: در کتاب ایوب شاهد تشبیه و صورتگری تاریکی به روایت حضرت ایوب(ع) هستیم. او از مرگ و تاریکی گور سخن میگوید و مرگ و تاریکی را آمیخته با یکدیگر تصویر میکند: «قبل از آنکه بروم به جایی که از آن برنخواهم گشت. و به زمین ظلمت و سایة موت. به زمین تاریکی غلیظ مثل ظلمات. زمین سایة موت و بیترتیب که روشنایی آن مانند ظلمات است!» (باب دهم، آیات ۲۱ ـ ۲۲).
زیباست و البته سرشار از درد. روشنایی مانند ظلمات است، بینظیر است.
د) در مزامیر داوود ( مزمور ۷۴، آیه ۲۰) نسبتی بین ظلمات جهان و ظلم تبیین شده است. وقتی ستم فراگیر میشود، ظلمات نیز همه جا را فرا میگیرد. در زبان عربی و در فرهنگ قرآنی تناسب واژه ظلم و ظلمات با توجه به ریشه واژه و لغتشناسی لطف دیگری دارد.
در باب ۱۰۷ مزامیر با بیانی شاعرانه و با تکرار همان مضمونی که در کتاب ایوب اشاره شد، نسبت بین تاریکی و مرگ را میبینیم و از نسبت بیان اسارت و تاریکی سخن گفته شده است: «و ایشان را از تاریکی و سایه موت بیرون آورد» (آیات ۱۰ ـ ۱۴). اسارت با غل و زنجیر همراه بود و گویی غل و زنجیر از جنس تاریکی است.
هـ) در کتاب اِشَعیای نبی سخن از ظلماتی است که بایست از آن گذشت. ظلمات در این آیات شبیه همان ظلماتی است که انسان کمالجوی افسانهها در جستجوی آب حیات از آن عبور میکند. در این آیات سالکان که از ظلمات میگذرند، به چشمة روشنایی میرسند: «قومی که در تاریکی سالک میبودند، نور عظیمی خواهند دید و بر ساکنان زمین، سایه موت نور ساطع خواهد شد.» (باب نهم، آیه ۲).
ادامه دارد
پینوشتها:
۱. All scripture is inspired of God and beneficial. USA, Watch Tower. ۱۹۹۰. P۹۱-۹۴
۲. Ibid, p۱۲
۳. خوزه ساراماگو، کوری، ترجمه مینو مشیری، تهران، نشر نو، ۱۳۷۸، ص۲۵۳ // ۴. علی سرور، الخیام: شهادات حیۀ عن الإرهاب الصهیونی، بیروت، منشورات تجمع معتقلی أنصار، ۱۹۸۸.
BY مكتوب
Share with your friend now:
tgoop.com/maktuob/3939
