خانه فرهنگ گیلان

🔹️ احیای جهان‌های نامحتمل و ناممکن در اسطوره

▫️به گزارش گروه شعر فارسی خانه‌ی فرهنگ گیلان؛ نقد و بررسی سُک‌‌سُک‌های عاشقانه مجموعه‌ای چامک‌ها و چامه‌های علی‌رضا پنجه‌یی عصر یکشنبه دوازده اَمرداد یک هزار و چهارصد و چهار در هوای گرم و تابستانی خانه‌ی فرهنگ گیلان همراه با تنی چند از علاقه‌مندان و هنرمندان برگزار شد. در ابتدا اعظم اسعدی، دبیر نشست، ضمن خیر مقدم به حاضران، به معرفی علی‌رضا پنجه‌یی و مجموعه آثار وی پرداخت و سپس با توجه به تأخیر دکتر مظفر رویایی منتقد میهمان، از  دکتر رضا چراغی  مدرس دانشگاه گیلان برای سخنرانی دعوت کرد،. چراغی در ابتدای سخنان خود گفت: ایشان شاعری تمام‌‌وقت است. یعنی در این چهل[و اندی] سال به کار شعر پرداخته است. «بعضی از اشعار حالت هجومی و پرتابی دارند. یعنی از ساحت یک تجربه‌ی عادی روزمره، ما را به ساحت تجربه‌ای غریب و ناآشنا پرتاب می‌کنند. فضایی رعب‌انگیز و لحنی آخرالزمانی به خود می‌گیرند که شاعر آگاهی معمول و متعارف را رها می‌کند. یعنی سوژه تجربه‌ی عمومی، انباشت ‌شده، پایدار و قراردادی را پس می‌زند و با تجربه‌ی زنده، آنی و خودانگیخته به سوی واقعیت می‌رود.» چراغی در ادامه  افزود اگر شعر از تجربه‌‌ی عادی روزمره باشد، شعر با حالت توصیفی شروع می‌شود.  وی سپس به قرائت چند شعر از پنجه‌یی پرداخت.
در ادامه این منتقد افزود که هنر به هیچ‌وجه آینه‌ی تمام‌نمای واقعیت نیست؛ بلکه وظیفه‌اش دفرمه کردن و دگرگون کردن واقعیت اجتماعی است و هنر شعر مدرن، به تعویق انداختن واقعیت است. سپس به موضوع بازی و آیرونی پرداختند. «این بازی‌های زبانی گاهی حالت فرمالیستی صرف دارند و بعضی‌اوقات کارکرد ذاتی و وجودی. بازی اصولاً در ذات خودش آزادی دارد، سیال و سبک است؛ یعنی با بازی می‌توان، واقعیت استعلایی را به زیر آورد.»  چراغی به موضوع اسطوره، احیای امر غایب، پدیدارشناسی مکان و بدنمندی پرداخت و اینکه چگونه پنجه‌ای با بدن، هستی خود را تجربه می‌کند. «اسطوره، ما را به ذخیره‌ی انرژی جمعی بر می‌گرداند. احیای جهان‌های نامحتمل و ناممکن در اسطوره وجود دارد و حتی کارکرد سرکوبگر هم در آن می‌بینیم. حتی با کمک برخورد آیرونیک با اسطوره و آفرینش آن، جهان کوچک‌مان را به جهان‌های بزرگتر پرتاب می‌کنیم که حدومرزی ندارد.»
این منتقد افزود: بعضی از شاعران ما، به صورت دانشنامه‌ای با اسطوره برخورد می‌کنند، مانند استاد شفیعی کدکنی. یعنی اسطوره را از آن خود نمی‌کنند، در حالی ‌که پنجه‌یی موقعیت‌های انضمامی را با موقعیت‌های اسطوره‌ای ترکیب می‌کند و از این ترکیب، جهانِ معنای خودش را می‌سازند. وی به قرائت چند نمونه از این مجموعه به عنوان شاهد مثال پرداخت.
در ادامه اعظم اسعدی از منتقد میهمان، دکتر مظفر رویایی، استاد دانشگاه دعوت کرد.
رویایی در ابتدای سخنان خود بیان داشت که پنجه‌یی شاعری چندوجهی است و شعری از ایشان قرائت کرد. «همان‌طور که پنجه‌یی نشان داده است، اهالی آفرینش، مدیران بهتری در عرصه‌ی مدیریت فرهنگی هستند. به همین دلیل ابداعات در شعر پنجه‌ای زیاد است.»
رویایی پیرامون کارکرد خانه‌ی فرهنگ گیلان و نقش علی‌رضا پنجه‌ای و کارگاهایش در این خانه بسیار شنیده‌ام؛  و شاهد شاعران خوبی در خطه‌ی گیلان هستیم که متأثر از این کارگاه‌ها رشد کرده و بالنده شده‌اند. رویایی در ادامه گفت: این مجموعه شعر شامل تعدادی اشعار کوتاه و بلند است. تعدادی اشعار بی‌نام و تعدادی با نام؛ تعدادی چامک و تعدادی چامه. «این کتاب برخاسته است از محیط، سنت‌ها و واژه‌هایی است که میان مردم برقرار است. او تکه‌های گوناگون از عشق را دوست دارد؛ او نمی‌خواهد با عشق‌ها مراوده‌ی کامل داشته باشد یا شاید هم نمی‌تواند. شاعر حکم پرنده‌ای را دارد که از نُک زدن به چینه‌ی غذایی خویش، گاه سیر نمی‌شود و از سُک‌سُک کردن در آشیانه برای طلعت بخشیدن به طینت‌های غریزی‌اش سود می‌جوید.»
رویایی افزود که پنجه‌یی مانند بسیاری از شاعران دیگر، کتاب‌های عاشقانه‌ی بسیاری نوشته است. و پیرامون ساده‌نویسی هم گفت با تئوری و نظریه‌پردازی نمی‌توان اهلِ خلق و آفرینش شد.
وی ادامه داد: ساده‌نویسی در ایستگاه شعریت کجا قرار دارد؟ «ساده‌نویسی از نقص نثر در می‌آید. شاعری که نثر زیبا نداشته باشد، ممکن است ساده‌نویسی کند. وقتی می‌خواهیم واژه‌ای را که اول انتخاب کرده‌ایم تغییر دهیم، در اینجا صنعت اتفاق می‌افتد. اما تا تخیل پیش ما است، همه کار می‌توانیم با آن انجام دهیم. زبانیت و تخیل در یک شاعر حرفه‌ای با هم اتفاق می‌افتد.» در انتها این منتقد طبقه‌بندی‌ای را برای حاضران خواند که از کتاب سُک‌‌سُک‌های عاشقانه اقتباس شده بود.

www.tgoop.com/kfgil/5021

531 viewsAug 9 at 15:39

🔹️ احیای جهان‌های نامحتمل و ناممکن در اسطوره

▫️به گزارش گروه شعر فارسی خانه‌ی فرهنگ گیلان؛ نقد و بررسی سُک‌‌سُک‌های عاشقانه مجموعه‌ای چامک‌ها و چامه‌های علی‌رضا پنجه‌یی عصر یکشنبه دوازده اَمرداد یک هزار و چهارصد و چهار در هوای گرم و تابستانی خانه‌ی فرهنگ گیلان همراه با تنی چند از علاقه‌مندان و هنرمندان برگزار شد. در ابتدا اعظم اسعدی، دبیر نشست، ضمن خیر مقدم به حاضران، به معرفی علی‌رضا پنجه‌یی و مجموعه آثار وی پرداخت و سپس با توجه به تأخیر دکتر مظفر رویایی منتقد میهمان، از  دکتر رضا چراغی  مدرس دانشگاه گیلان برای سخنرانی دعوت کرد،. چراغی در ابتدای سخنان خود گفت: ایشان شاعری تمام‌‌وقت است. یعنی در این چهل[و اندی] سال به کار شعر پرداخته است. «بعضی از اشعار حالت هجومی و پرتابی دارند. یعنی از ساحت یک تجربه‌ی عادی روزمره، ما را به ساحت تجربه‌ای غریب و ناآشنا پرتاب می‌کنند. فضایی رعب‌انگیز و لحنی آخرالزمانی به خود می‌گیرند که شاعر آگاهی معمول و متعارف را رها می‌کند. یعنی سوژه تجربه‌ی عمومی، انباشت ‌شده، پایدار و قراردادی را پس می‌زند و با تجربه‌ی زنده، آنی و خودانگیخته به سوی واقعیت می‌رود.» چراغی در ادامه  افزود اگر شعر از تجربه‌‌ی عادی روزمره باشد، شعر با حالت توصیفی شروع می‌شود.  وی سپس به قرائت چند شعر از پنجه‌یی پرداخت.
در ادامه این منتقد افزود که هنر به هیچ‌وجه آینه‌ی تمام‌نمای واقعیت نیست؛ بلکه وظیفه‌اش دفرمه کردن و دگرگون کردن واقعیت اجتماعی است و هنر شعر مدرن، به تعویق انداختن واقعیت است. سپس به موضوع بازی و آیرونی پرداختند. «این بازی‌های زبانی گاهی حالت فرمالیستی صرف دارند و بعضی‌اوقات کارکرد ذاتی و وجودی. بازی اصولاً در ذات خودش آزادی دارد، سیال و سبک است؛ یعنی با بازی می‌توان، واقعیت استعلایی را به زیر آورد.»  چراغی به موضوع اسطوره، احیای امر غایب، پدیدارشناسی مکان و بدنمندی پرداخت و اینکه چگونه پنجه‌ای با بدن، هستی خود را تجربه می‌کند. «اسطوره، ما را به ذخیره‌ی انرژی جمعی بر می‌گرداند. احیای جهان‌های نامحتمل و ناممکن در اسطوره وجود دارد و حتی کارکرد سرکوبگر هم در آن می‌بینیم. حتی با کمک برخورد آیرونیک با اسطوره و آفرینش آن، جهان کوچک‌مان را به جهان‌های بزرگتر پرتاب می‌کنیم که حدومرزی ندارد.»
این منتقد افزود: بعضی از شاعران ما، به صورت دانشنامه‌ای با اسطوره برخورد می‌کنند، مانند استاد شفیعی کدکنی. یعنی اسطوره را از آن خود نمی‌کنند، در حالی ‌که پنجه‌یی موقعیت‌های انضمامی را با موقعیت‌های اسطوره‌ای ترکیب می‌کند و از این ترکیب، جهانِ معنای خودش را می‌سازند. وی به قرائت چند نمونه از این مجموعه به عنوان شاهد مثال پرداخت.
در ادامه اعظم اسعدی از منتقد میهمان، دکتر مظفر رویایی، استاد دانشگاه دعوت کرد.
رویایی در ابتدای سخنان خود بیان داشت که پنجه‌یی شاعری چندوجهی است و شعری از ایشان قرائت کرد. «همان‌طور که پنجه‌یی نشان داده است، اهالی آفرینش، مدیران بهتری در عرصه‌ی مدیریت فرهنگی هستند. به همین دلیل ابداعات در شعر پنجه‌ای زیاد است.»
رویایی پیرامون کارکرد خانه‌ی فرهنگ گیلان و نقش علی‌رضا پنجه‌ای و کارگاهایش در این خانه بسیار شنیده‌ام؛  و شاهد شاعران خوبی در خطه‌ی گیلان هستیم که متأثر از این کارگاه‌ها رشد کرده و بالنده شده‌اند. رویایی در ادامه گفت: این مجموعه شعر شامل تعدادی اشعار کوتاه و بلند است. تعدادی اشعار بی‌نام و تعدادی با نام؛ تعدادی چامک و تعدادی چامه. «این کتاب برخاسته است از محیط، سنت‌ها و واژه‌هایی است که میان مردم برقرار است. او تکه‌های گوناگون از عشق را دوست دارد؛ او نمی‌خواهد با عشق‌ها مراوده‌ی کامل داشته باشد یا شاید هم نمی‌تواند. شاعر حکم پرنده‌ای را دارد که از نُک زدن به چینه‌ی غذایی خویش، گاه سیر نمی‌شود و از سُک‌سُک کردن در آشیانه برای طلعت بخشیدن به طینت‌های غریزی‌اش سود می‌جوید.»
رویایی افزود که پنجه‌یی مانند بسیاری از شاعران دیگر، کتاب‌های عاشقانه‌ی بسیاری نوشته است. و پیرامون ساده‌نویسی هم گفت با تئوری و نظریه‌پردازی نمی‌توان اهلِ خلق و آفرینش شد.
وی ادامه داد: ساده‌نویسی در ایستگاه شعریت کجا قرار دارد؟ «ساده‌نویسی از نقص نثر در می‌آید. شاعری که نثر زیبا نداشته باشد، ممکن است ساده‌نویسی کند. وقتی می‌خواهیم واژه‌ای را که اول انتخاب کرده‌ایم تغییر دهیم، در اینجا صنعت اتفاق می‌افتد. اما تا تخیل پیش ما است، همه کار می‌توانیم با آن انجام دهیم. زبانیت و تخیل در یک شاعر حرفه‌ای با هم اتفاق می‌افتد.» در انتها این منتقد طبقه‌بندی‌ای را برای حاضران خواند که از کتاب سُک‌‌سُک‌های عاشقانه اقتباس شده بود.

BY خانه فرهنگ گیلان