خانه فرهنگ گیلان

▫️به گزارش گروه شعر فارسی خانه‌ی فرهنگ گیلان؛ نقد و بررسی مجموعه شعر «گل‌ها قبرستان ندارند.» اثر ستار جانعلی‌پور عصر یکشنبه چهاردهم اردیبهشت یک هزار و چهارصد و چهار همراه با جمعی از هنرمندان و هنردوستان در هوای بهاری خانه‌ی فرهنگ گیلان برگزار شد. در ابتدا، مزدک پنجه‌ای ، دبیر نشست به معرفی شاعر پرداخت و بیان داشت که نگاه شاعر تغییر پیدا کرده و حرفه‌ای‌تر شده است. «شکل تخیل و تصاویر برجسته شده‌اند و جهان تجربه‌شده‌ی خود را روایت کرده است و رفتاری فیلسوفانه پی گرفته است.» پنجه‌ای سپس از جانعلی‌پور دعوت کرد تا به قرائت چند شعر از کتاب بپردازد.
در ادامه پنجه‌ای از نخستین منتقد، آرمان میرزانژاد دعوت به عمل آورد تا به بیان نظرات خود در رابطه با این کتاب بپردازد. این منتقد در ابتدا به تفسیر عنوان کتاب پرداخت و بیان داشت که تضادی میان زیبایی گل و نابودی قبرستان وجود دارد. «ما در این کتاب با نگاه مدرنی چون بینامتنیت روبه‌رو هستیم که شعر را به فراز می‌برد. رنگ بنفش ابهامی چندلایه و زیبا در شعری دارد که عنوان مجموعه هم است. نه فقط رنگ فیزیکی، بلکه حالت عاطفی و نمادین دارد. بنابراین جنبه‌ی ابهام دارد.»
سپس میرزانژاد افزود که شاعر فاصله‌ی میان زبان شاعرانه و زبان روزمره را برداشته است: عباراتی مانند کت لی، فرود اضطراری نور و...
میرزانژاد افزود: مخاطب با عدم قطعیت در این اشعار جانعلی‌پور روبه‌رو هست که از رویکردهای پست‌مدرن است. روایت خطی شکسته شده است. البته فقط در مواجهه با تکنیک‌ها است که می‌توانیم بگوییم شاعر از کدام مکتب اثر پذیرفته است.» سپس این منتقد بیان داشت که سطرها اغلب به هم متصل نیستند و آگاهانه به سمت چندمعنایی رفته است و شاعر از معنای شفاف فاصله گرفته است و به ابهام گرویده است. «شاعر خودزدایی می‌کند و به همین دلیل با تکثر صداها روبه‌رو می‌شویم. باری از اندوه و بغض همدلانه نسبت به شخصیت‌های کتاب وجود دارد؛ شخصیت‌های به حاشیه رانده‌ شده. از آه‌وناله اما خبری نیست. شاعر با زبان شاعرانه، ایده‌ی انتزاعی هایدگر را به چالش می‌کشد و خانه را جایی می‌داند که افکار باید در آن شکل بگیرند.»
در ادامه پنجه‌ای از دومین منتقد نسترن بشردوست، شاعر دعوت کرد. بشردوست در ابتدا به شیوه‌ی انتخاب عناوین اشعار پرداخت و بیان داشت یکی از روش‌ها برداشت درونی شاعر است و روش دیگر تمرکز بیشتر شاعر بر یک کلمه و روش آخر، شماره بندی. «همانطور که تأثیرات شرایط و زمانه بر محتوای اشعار وجود دارد، در عناوین هم با این موضوع روبه‌رو هستیم.» سپس این منتقد بیان داشت که جانعلی‌پور با وسواس عناوین کتاب را انتخاب کرده است. «به طور مثال دو شعر از این کتاب عنوان سؤالی دارد. وقتی با عنوانی پرسشی روبه‌رو می‌شویم، سعی می‌کنیم پاسخش را در متن جست‌وجو کنیم. هم می‌توانیم خط فکری شاعر را از طریق نامگذاری اشعارش دریابیم و هم می‌توانیم کارکردش را در شعر کنکاش کنیم. خواننده را ترغیب می‌کند که پاسخی را برای آن بیابد.»
شاعر توصیف وضعیت می‌کند و جهانبینی دارد. شاعر خواننده را در متن به چالش می‌کشد و اثر دچار وزن شده است؛ بنابراین جدا از اینکه نمی‌توانیم از کنار نامگذاری‌ها ساده بگذریم، به‌عنوان یک مؤلف هم باید در انتخاب عناوین محتاط باشیم. «خود عنوان شعریت دارد؛ جهانبینی دارد؛ طعنه‌ای حتی در آن پنهان می‌شود.» در این کتاب با چندین عنوان اسمی روبه‌رو هستیم.
در ادامه پنجه‌ای از آخرین منتقد این نشست، اسماعیل مهرانفرِ شاعر، دعوت به عمل آورد تا به بیان نقد و نظرات خود در رابطه با این کتاب بپردازد. مهرانفر نوشته‌ی خود را که جُستار نام داشت برای حاضران قرائت کرد و در پایان علیرضا پنجه‌ای، شاعر و منتقد به بیان سخنانی پرداخت. این شاعر بیان داشت که در ابتدای خواندن هر کتابی، یافتن شاه‌کلید مهم است. شاه‌کلید این کتاب، به سخره گرفتن جهان هستی است و ورود به جهانی فانتزی. وی یکی از آسیب‌های نقد امروز را نقدهای محفلی و جزیره‌ای دانست و معتقد بود که شاعران باید از نقدهای صریح استقبال کنند، چرا که صرفاً در مواجهه با این نوع نقد است که امکان اصلاح و رشد پدید می‌آید. علی‌رضا پنجه‌ای افزود: ادبیات ما بسیار غنی است و بهتر است شاعران معاصر سراغ سرچشمه‌ها بروند. حافظ، سعدی، مولانا، کتاب‌های مقدس منابع سرچشمه‌ی ما هستند. بی‌توجهی به این منابع سبب شده ما با فقدان جهان‌بینی در کار شاعران مواجه باشیم.
شاعر مجموعه شعر «سک‌سک‌های عاشقانه» گفت: نوآوری خوب است. اما باید کلیدهایی بدهیم؛ چون شعر هستی اجتماعی دارد، نه هستی درونی. وگرنه مخاطب سردرگم خواهد شد.»
در پایان جلسه ستار جانعلی‌پور هم به بیان سخنانی در رابطه با شعرهای کتاب، نگاهش به شعر و نظراتی که مطرح شده بود، پرداخت.
@kfgil
🔻🔻🔻

تصاویر

804 views09:10