tgoop.com/exitvoiceloyalty/2254
Last Update:
پیشگفتار مترجم
فرهنگ به مثابه توسعه
انتشارات پارسه
سال 1378 در دورۀ کارشناسی اقتصاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز درسی داشتیم با عنوان «نظام‌های اقتصادی»؛ با «حسین مرزبان». در یکی از جلسات درس، تفاوت‌های دو نوع از نظام‌های اقتصادی تشریح شد. بحث بالا گرفت و کشید به ژنتیک و تأثیرش بر موفقیت اقتصادی جوامع. آنجا جمله‌ای شنیدم که هرگز از ذهنم پاک نشد: «ژنتیک ایرانی با توسعه سازگاری ندارد». پس از آن، در دورۀ کارشناسی ارشد اقتصاد در درس اقتصاد اسلامی کتاب اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری را خواندیم؛ با «علی صادقی تهرانی». ماکس وبر در این کتاب بسیار اثرگذار و خواندنی می‌گوید علت موفقیت سرمایه‌داری چیزی نیست مگر اخلاق پروتستانی که با روح سودسازی و تخریب خلاق و سرمایه‌سازی و اخلاق تجاری و کسب‌وکار، سازگاری بی‌اندازه‌ای دارد. همان سال 1382 بود که کتاب نهادها و تغییرات نهادی داگلاس نورثرا خواندم. خلاصه‌اش یک جمله بود: «نهادها عامل اصلی توسعه هستند.»
در این میان یکی از مباحثی که مرتب می‌شنیدم دارای چنین مضمونی بود: «فرهنگ ایرانی با توسعه و پیشرفت همخوانی ندارد.» جمله‌ای که همۀ ما آن را به طریقی می‌شنویم و برای توجیه بسیاری از شکست‌های اقتصادی و اجتماعی، بر این بی‌فرهنگی تأکید می‌شود. کتاب چرا کشورها شکست می‌خورند؟ دارون عجم‌اوغلو و جیمز رابینسون را که ترجمه می‌کردیم، در همان آغاز مبحثی جدلی مطرح شده بود:
بررسی توسعه با چند فرضیه جغرافیا، ژنتیک، فرهنگ و نهادها. از نظر عجم‌اغلو و رابینسون که قویاً تحت تأثیر داگلاس نورث هستند - نه جغرافیا، نه فرهنگ، نه ژنتیک عامل توسعه نیستند؛ عامل فرهنگ یک چیز است: نهادها و نهادها و نهادها.
از رهگذر این تناقض‌های متعدد و بحث‌انگیز و به مدد مباحثات مختلف، همیشه باور داشتم که فرهنگ برای توسعه اهمیت خاصی دارد. اما تشریح این موضوع به شیوه‌ای که در این کتاب تحلیل شده همان چیزی است که دست‌وپا شکسته به آن فکر می‌کردم، اما توانایی اینکه با چنین سازگاری و نظام‌مندی بیانش کنم و شرحش بدهم را نداشتم. جالب اینکه نویسنده در فصل اول، مباحث فوق را با جزئیات بیشتر و بعضاً با اشاره به همین منابع و مأخذ مطرح می‌کند.
به‌هرحال، این کتاب به یکی از مناقشات به‌شدت جدل‌انگیز در میان ایرانیان می‌پردازد: فرهنگ چقدر برای توسعه، پیشرفت، بهبود کیفیت زندگی و دستیابی به رفاه اقتصادی و اجتماعی اهمیت دارد. نویسنده به شکلی بسیار مختصر و مفید، و در عین حال به تفصیل، اهمیت فرهنگ را در مقایسه با سایر عوامل توسعه مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و بحث‌اش را در چارچوب باورهای اخلاقی و اهمیت آموزش کودکان پیش می‌برد. خواندن این کتاب برای مخالفان و موافقان اهمیت فرهنگ در زندگانی و پیشرفت و توسعۀ ما مفید است.
سال 1398 وقتی این کتاب کوچک را دیدم، با ولع خواندمش. بعد شروع کردم به دست‌نویس کردن ترجمه. متن، عبارات خاص کم ندارد و به همین منظور چندباری با نویسنده گفتگو کردم و کوشیدم در مواردی دقیقاً منظورش را بفهمم و به خوانندگان منتقل کنم. ترجمة کتاب بدون راهنمایی گرفتن از دوستان و متخصصان سخت است: از علی صباغی، زهرا تدین و دیبا داوودی ممنونم که برای رفع ایرادهای ترجمه کمک‌ام کردند. به هر ترتیب، اگر نقصی در این کار دیدید، مسئولیت‌اش با من است.
@exitvoiceloyalty
BY خروج و اعتراض و وفاداری
Share with your friend now:
tgoop.com/exitvoiceloyalty/2254