tgoop.com/davat1394/17880
Last Update:
از مهمترین ویژگیهای رهنما، تأکیدش بر مفهوم «بازآفرینی» بود؛ بازآفرینی میراث فرهنگی و ادبی ایران که در آثارش همواره در حرکت و تحول بود و به هیچوجه به شکل ایستا و محافظهکارانه به آن نگاه نمیکرد. این رویکرد در اشعارش به خوبی دیده میشود؛ جایی که رهنما، به رغم تأثیرات آشکار از شاهنامه و دیگر متون کلاسیک، از تکرار مستقیم پرهیز میکرد و آنها را در قالب استعارهها و تصاویر سوررئال به زبان امروز برمیگرداند.
در «سیاوش در تختجمشید»، اثر شاخص سینمایی او، با تلفیقی پیچیده از تصویر، اسطوره و تاریخ مواجهایم. این فیلم نه تنها بازسازی صرف یک قصه کهن نیست، بلکه پرسشهایی بنیادی درباره تعلق فرهنگی، تاریخنگاری و معنای اسطوره در جهان مدرن طرح میکند. رهنما به گونهای عمل میکند که مخاطب نه تنها در مقام تماشاگر، بلکه به عنوان یک پرسشگر درباره تعلقات فرهنگی و هویتی خود قرار میگیرد. نکته قابل توجه، بهرهگیری او از نمادهای بصری خاص و تمرکز بر فضا و سکوت است که به فیلم بعدیاش در پروژهی شکستخورده «فیلم بدون بازیگر انسانی» پیوند میخورد؛ پروژهای که اگر اجرا میشد میتوانست انقلابی در سینمای تجربی ایران به شمار آید.
همچنین، دستنوشتهها و یادداشتهای منتشر نشده رهنما، تصویری تازه از دغدغههای او ارائه میدهد؛ دغدغههایی فراتر از ساخت فیلم یا سرودن شعر. او دغدغهی زبانی داشت که به وسیله آن بتواند مفاهیم کهن را به گونهای تازه و موثر به مخاطب معاصر منتقل کند. این دغدغه، در کارهایش به شکل واضحی دیده میشود؛ چنانکه رهنما به ترجمه شعر فارسی به زبانهای اروپایی به چشم بازآفرینی نگاه میکرد، نه ترجمه صرف.
در شعر، رهنما به هیچ روی تابع قالبهای خشک و رسمی نبود. او زبان را به مثابه یک فضای تجربی میدید که در آن هم میتوان پیچیدگیهای اسطورهای را حفظ کرد و هم نوآوریهای زبانی را به کار بست. ترکیب لحن حماسی با استعارههای مدرن و گاه سوررئال در اشعارش، نه تنها انعکاس موقعیت خاص او میان سنت و مدرنیته است، بلکه راهی نو برای مخاطب امروز در فهم شعر کلاسیک باز میکند. از این منظر، میتوان رهنما را جزو پیشگامان «شعر میانفرمی» دانست که پیش از جریانهای شناخته شده، به دنبال بازتعریف مرزهای زبان و معنا بود.
این ویژگی چندوجهی و میانفرمی رهنما، او را در تاریخ هنر و ادبیات ایران به نمونهای کمنظیر تبدیل کرده است؛ هنرمندی که در سالمرگش نباید تنها به عنوان یک چهره تاریخی یاد شود، بلکه باید به عنوان یک نگاه و مسیر بازخوانی فرهنگی که هنوز ظرفیتهای زیادی برای کشف دارد، مورد توجه قرار گیرد.
امروز که جهان با پیچیدگیهای هویت فرهنگی، پرسشهای جدید و چالشهای بازنمایی مواجه است، بازگشت به میراث رهنما و نگرش او به فرهنگ و هنر، میتواند الهامبخش بازاندیشیهای نوین و خلاقانه باشد؛ بازاندیشیهایی که میراث را نه به عنوان باری سنگین بر دوش، بلکه به عنوان دریچهای زنده و پوینده برای خلق آیندهای نو بکار گیرد.
https://www.tgoop.com/davat1394/17880
https://www.tgoop.com/davat1394/17880
BY دوات پایگاه خبری_تحلیلی فرهنگی،هنری و ادبی Davat News-Analytical Base Cultural, Artistic, and Literary
Share with your friend now:
tgoop.com/davat1394/17880