یادداشت

صنعت گردشگری یا بازار پیمانکاری؟


محمد زینالی اُناری

در خبرها آمده بود که در جریان راهسازی به امکانات گردشگری کوه سبلان اعتراضاتی صورت گرفته است. معترضان معتقدند که طرح راهسازی به سبلان فاقد پیوست زیست محیطی است. طرفداران جاده سازی پیست اسکی معتقدند که این جزو حقوق ورزشی آن ها و رونق گردشگری استان است. به هر صورت، ما امروز نیاز به داوری درخصوص این موضوع داریم نه تهمت زنی و تقلیل مسئله به قهوه خوردن طرفداران محیط زیست یا سیگار کشیدن طرفداران جاده کشی.

مشکلات مربوط به توسعه ی گردشگری در منطقه ی سبلان ابتدا یک مشکل زیست محیطی به نظر می رسد. اما کمی دقت بیشتر می بینیم سیاست هایی که به محیط زیست ضربه می زند، صرفاً سیاست های عمرانی نیستند بلکه ناشی از یک مشکل اساسی در کشور هستند. برنامه های توسعه از سال 1320 حول و حوش برنامه نویسی های توسعه ی عمرانی می گردند و به همین دلیل بازار بزرگی از مهندسان و پیمانکاران را با هزینه ها و حق العمل های بالا شکل داده اند که تحمل هیچ گونه بیکاری و کسادی را نمی پذیرد.

بخش بزرگی از اقتصاد ایران متکی به گردش مالی پیمانکاران و شرکت های مهندسی ای است که قشر زیادی را درگیر خود کرده اند و عدم توجه به موقع موجب شده است کار تا بیکاری گسترده ی تحصیل کرده های عمرانی هم برسد. طبیعی است که گردش کار گسترده نمیتواند به یکباره فروکاسته شود. خصوصاً این که ما با قشرهای کم برخوردار طرف نیستیم بلکه با گروهی مواجه هستیم که قدرت اجتماعی و اقتصادی بالایی را در کشور کسب کرده اند و در خصوص بازار کار خود چانه زنی های مکرر انجام می دهند و سهم بیشتری در چارت اداری کشور دارند.

این گردش مالی برای توجیه خود از در توسعه وارد می شود، در حالی که صرفاً یک گردش مالی است و بازار تولید کننده ی آسفالت و شن و نخودی است و کارگاه هایی که از رکود بازار خود در عذاب اند. لذا فشار شدیدی روی مدیران دولتی و نمایندگان است تا این گردش کار را شتاب بخشند و رونق دهند. به خصوص این که ورود آن ها به مراحل سیاستگذاری باعث شده است که همچنان بر طبل توسعه ی عمرانی که باعث و بانی بسیاری ازمشکلات اجتماعی ایران شده است، بدمند.

دادن طرح های توسعه ی شهری بدون در نظر گرفتن ظرفیت شهرها برای ازدیاد جمعیت و مساحت، ساختن شهرک های کارگرنشین بدون در نظر گرفتن کاربری های عمومی و هضم این ضرورت ها در زندگی خصوصی مردم و مشکلات متعددی که تولید می کند، بالای شهرسازی مداوم از مناطق مختلف شهری و مکیدن ارزش افزوده های شهری و گردآوردن آن در بازارهای مسکن تا حد دپوی مسکن در دست انبوه داران مسکن، رونق ساخت و ساز نوستالژیک به اسم ویلا در روستاها و تخریب فضاهای طبیعی و همچنین رشد و گسترش ساخت و سازهای بی رویه به صورت بازار، پاساژ و مال که شهرها را به صورت شهرهای «دیزنی لندی» در آورده که به جای مکان های آرام سکونت به بافت های دوقطبی شهرهای تجارتی تبدیل کرده است، از نمونه های طرح های عمرانی ای است که قصدش صرفا گرداندن چرخ فعالیت های عمرانی در کشور است تا جلوی بیکاری و گرسنگی پیمانکاران، مصالح فروشان و شرکت های عمرانی را بگیرد.

در این صورت می توان رشد و گسترش ساخت و ساز در اردبیل که تا یقه ی قله ی سبلان نیز رفته و قصد رونق بازار ساخت و ساز از منطقه ی شهری به حومه های ویلایی با عنوان گردشگری سلامت و گردشگری ورزشی تبدیل کرده است را ناشی از منطق توسعه ی بازار پیمانکاری طرحهای عمرانی دانست و نه چیزی بیش از آن. در حالی که مباحث مربوط به گردشگری مباحثی اقتصادی هستند و برای راه اندازی آنها نه صرفاً منطق توسعه ی عمرانی که نیاز به برنامه ریزی اقتصادی و داشتن تفاهم اساسی با جامعه ی محلی و فعالان مدنی و حتی جلب مشارکت آنان ضروری است. این در حالی است که ساده ترین مفهوم قانونی همچون پیوست های اجتماعی و زیست محیطی که از اساسی ترین مفاهیم اقتصادی این دوره و زمانه است را منتشر نکرده و به اقناع جامعه و فعالان مدنی نپرداخته اند چه این که مدعی اتکای بر کاریزمای سرمایه گذاران بوده و تا کنون توجیه اقتصادی سرمایه گذار صنعت گردشگری را نیز به عموم مردم اعلام نکرده و تصدیق و همراهی آن ها را بر نیانگیخته اند.

@ardabilnote

www.tgoop.com/ardabilnote/289

441 viewsedited  Sep 13, 2020 at 18:27

صنعت گردشگری یا بازار پیمانکاری؟


محمد زینالی اُناری

در خبرها آمده بود که در جریان راهسازی به امکانات گردشگری کوه سبلان اعتراضاتی صورت گرفته است. معترضان معتقدند که طرح راهسازی به سبلان فاقد پیوست زیست محیطی است. طرفداران جاده سازی پیست اسکی معتقدند که این جزو حقوق ورزشی آن ها و رونق گردشگری استان است. به هر صورت، ما امروز نیاز به داوری درخصوص این موضوع داریم نه تهمت زنی و تقلیل مسئله به قهوه خوردن طرفداران محیط زیست یا سیگار کشیدن طرفداران جاده کشی.

مشکلات مربوط به توسعه ی گردشگری در منطقه ی سبلان ابتدا یک مشکل زیست محیطی به نظر می رسد. اما کمی دقت بیشتر می بینیم سیاست هایی که به محیط زیست ضربه می زند، صرفاً سیاست های عمرانی نیستند بلکه ناشی از یک مشکل اساسی در کشور هستند. برنامه های توسعه از سال 1320 حول و حوش برنامه نویسی های توسعه ی عمرانی می گردند و به همین دلیل بازار بزرگی از مهندسان و پیمانکاران را با هزینه ها و حق العمل های بالا شکل داده اند که تحمل هیچ گونه بیکاری و کسادی را نمی پذیرد.

بخش بزرگی از اقتصاد ایران متکی به گردش مالی پیمانکاران و شرکت های مهندسی ای است که قشر زیادی را درگیر خود کرده اند و عدم توجه به موقع موجب شده است کار تا بیکاری گسترده ی تحصیل کرده های عمرانی هم برسد. طبیعی است که گردش کار گسترده نمیتواند به یکباره فروکاسته شود. خصوصاً این که ما با قشرهای کم برخوردار طرف نیستیم بلکه با گروهی مواجه هستیم که قدرت اجتماعی و اقتصادی بالایی را در کشور کسب کرده اند و در خصوص بازار کار خود چانه زنی های مکرر انجام می دهند و سهم بیشتری در چارت اداری کشور دارند.

این گردش مالی برای توجیه خود از در توسعه وارد می شود، در حالی که صرفاً یک گردش مالی است و بازار تولید کننده ی آسفالت و شن و نخودی است و کارگاه هایی که از رکود بازار خود در عذاب اند. لذا فشار شدیدی روی مدیران دولتی و نمایندگان است تا این گردش کار را شتاب بخشند و رونق دهند. به خصوص این که ورود آن ها به مراحل سیاستگذاری باعث شده است که همچنان بر طبل توسعه ی عمرانی که باعث و بانی بسیاری ازمشکلات اجتماعی ایران شده است، بدمند.

دادن طرح های توسعه ی شهری بدون در نظر گرفتن ظرفیت شهرها برای ازدیاد جمعیت و مساحت، ساختن شهرک های کارگرنشین بدون در نظر گرفتن کاربری های عمومی و هضم این ضرورت ها در زندگی خصوصی مردم و مشکلات متعددی که تولید می کند، بالای شهرسازی مداوم از مناطق مختلف شهری و مکیدن ارزش افزوده های شهری و گردآوردن آن در بازارهای مسکن تا حد دپوی مسکن در دست انبوه داران مسکن، رونق ساخت و ساز نوستالژیک به اسم ویلا در روستاها و تخریب فضاهای طبیعی و همچنین رشد و گسترش ساخت و سازهای بی رویه به صورت بازار، پاساژ و مال که شهرها را به صورت شهرهای «دیزنی لندی» در آورده که به جای مکان های آرام سکونت به بافت های دوقطبی شهرهای تجارتی تبدیل کرده است، از نمونه های طرح های عمرانی ای است که قصدش صرفا گرداندن چرخ فعالیت های عمرانی در کشور است تا جلوی بیکاری و گرسنگی پیمانکاران، مصالح فروشان و شرکت های عمرانی را بگیرد.

در این صورت می توان رشد و گسترش ساخت و ساز در اردبیل که تا یقه ی قله ی سبلان نیز رفته و قصد رونق بازار ساخت و ساز از منطقه ی شهری به حومه های ویلایی با عنوان گردشگری سلامت و گردشگری ورزشی تبدیل کرده است را ناشی از منطق توسعه ی بازار پیمانکاری طرحهای عمرانی دانست و نه چیزی بیش از آن. در حالی که مباحث مربوط به گردشگری مباحثی اقتصادی هستند و برای راه اندازی آنها نه صرفاً منطق توسعه ی عمرانی که نیاز به برنامه ریزی اقتصادی و داشتن تفاهم اساسی با جامعه ی محلی و فعالان مدنی و حتی جلب مشارکت آنان ضروری است. این در حالی است که ساده ترین مفهوم قانونی همچون پیوست های اجتماعی و زیست محیطی که از اساسی ترین مفاهیم اقتصادی این دوره و زمانه است را منتشر نکرده و به اقناع جامعه و فعالان مدنی نپرداخته اند چه این که مدعی اتکای بر کاریزمای سرمایه گذاران بوده و تا کنون توجیه اقتصادی سرمایه گذار صنعت گردشگری را نیز به عموم مردم اعلام نکرده و تصدیق و همراهی آن ها را بر نیانگیخته اند.

@ardabilnote

BY یادداشت