tgoop.com/alitayefi1/4920
Last Update:
آزمون یک ایده از نهادزدایی تا جامعه‌زدایی ۴
علی طایفی
اخلاق‌زدایی از نهاد اخلاق. گرترود هیملفر در کتاب تضعیف جامعه می‌گوید گذشته یک کشور امری بیگانه است. بدین معنا که همه‌نهادها و حتی خود جامعه در طی زمان دستخوش نوعی درون‌زدایی و تهی‌سازی از اخلاق تا سیاست و از فرهنگ تا دین می‌کرد. این دگرگونی بویژه زمانی شدت بیشتری بخود می‌گیرد که نهاد اخلاق محوریت می‌یابد.
در تجربه تلخ حکومت اسلامی، اخلاق چنان فربه و سازمان‌یافته گردید که هر کنش و رفتاری از سوی شهروندان در سنجه اخلاق دینی و ایدیولوژیک مورد ارزشیابی و فیلترینگ قرار گرفت. در نظام مدعی اخلاق اسلامی در طی قریب نیم قرن، مهم‌ترین نهادی که بیشترین آسیب را از منظر درون و برون‌نهادی دید، نهاد اخلاق بود. جامعه ایران معاصر هرگز در چنین ورطه بی‌اخلاقی غرق نبوده است.
اگرچه اخلاق نیز‌مانند بسیاری از پدیده‌های اجتماعی دستخوش دگرگونی تاریخی و جغرافیایی است ولی فروپاشی نهاد اخلاق در جامعه رسمی که توسط نظام سیاسی دینی در ایران مدیریت می‌شود، نشانگر بی‌اخلاقی کارگزاران اخلاق و رهبران اخلاقی است که خود نخستین ناقضان بنیان اصول‌اخلاقی‌اند.
تحمیل ارزش‌ها و هنجارهای اخلاق اسلامی از روابط اجتماعی در خانواده، مراکز اشتغال، سازمان‌های مردمی، مدارس و دانشگاه‌ها و حتی خیابان و زیست شهری نمایانگر اخلاق نهادی و تبدیل نهاد اخلاق به ماشین سرکوب و اختناق، زمینه‌های مرگ اخلاق در جامعه را فراهم ساخت.
بخش بزرگی از مجازات و پاداش‌های اجتماعی از شلاق و حبس و اعدام تا پاداش‌های مالی و موقعیتی برای حامیان نظام اخلاقی مسلط و ترویج شده از سوی نهاد سیاست و دین نمایانگر اوج نهادسازی از سوی حاکمیت و نهادزدایی از سوی ضدساختار در ایران امروز است.
از قوانین واپسگرای گزینش عقیدتی تا حجاب اجباری و قانون مبتذل آن در روزهای اخیر در سال ۱۴۰۳ تا نافرمانی مدنی نسل جدید و بی‌توجهی به اخلاق مین‌ستریم یا مسلط در جامعه همه گواهی است بر تضادهای جدی و رویارویی دو موج عظیم تحول در جامعه و نهادهای درون آن.
فرایند نهادزدایی اخلاق تا بازسازی و جایگزین‌سازی تنظیمانت نوین اخلاقی در جامعه دارای شکاف‌های زمانی و فرهنگی است که سبب‌ساز بروز بحران‌های اخلاقی نیز می‌شود. بی‌سبب نیست که همزمان با اخلاق‌زدایی از نهاد اخلاق رسمی، شاهد نهادسازی اخلاق غیررسمی در جامعه و در عین‌حال فضای امبی‌ولنسی اخلاقی در خلا میان این دو گذار هستیم.
ادامه دارد
سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1
BY علی طایفی (سنجشگری مسايل اجتماعی ايران)
Share with your friend now:
tgoop.com/alitayefi1/4920