tgoop.com/alitayefi1/4758
Last Update:
نقدی بر فیلم غریزه مادری!!
علی طایفی
فیلم جدید غریزه مادری در پی تصویر کشیدن دو دوست در نقش دو مادر بنام‌های آلیس و سلین است که هرکدام دارای فرزند پسری بوده و هر دو خانه‌دار هستند. داستان از عشق و عاطفه این مادر تا حس تنفر و خشونت‌ورزی این دو مادر و سرانجام پیروزی مادر در جبهه شر علیه جبهه خیر تمام می‌شود. قصدم در اینجا برنمایی داستان فیلم نیست که جذابیت خود را برای کسی که آنرا ندیده است می‌کاهد. لذا تحلیل حاضر برای مخاطبی است که این فیلم را دیده است. در این تحلیل به برخی از نکات مضمونی فیلم از منظر اجتماعی می‌پردازم.
یک. بنظر من مفهوم غریزه اگرچه امر و عبارت چندان علمی نیست، ولی در مورد نقش مادری بعنوان پدیده اجتماعی چندان رسا و بیانگر تحلیل واقعیت مادری و زمینه‌ها و دستاوردهای آن نیست. از این منظر می‌توان گفت که پدیده مادری، بعنوان یک برساخته اجتماعی چنان در فضای ذهنی یک زن و حتی مرد نقش می‌بندد که او را از انسانی فارغ از جنسیت و کارکردهای جنسیتی‌اش‌در روابط اجتماعی دور ساخته و او‌را به نقش و هویتی فرومی‌کاهد که از صرف انسان مستقل فاصله می‌گیرد. در این معنا زنی که مادر بمفهوم موجودی بارور، پر عاطفه، و زاینده نیست، زنی اجاق‌کور، ناکارآمد و بی‌ثمر است.
دو. هویت اجتماعی زن و هویت دوم زنانگی بنام مادری، چنان در شخصیت‌سازی، شکل‌دهی جایگاه زن در بستر مناسبات اجتماعی و در نهایت کارآمدی او بعنوان یک زن نقش‌آفرینی می‌کند که سرانجام با کوچکترین تهدیدی در این هویت‌یابی، از مادر تیپ ایدآل با مشخصه‌های فردی پر از عشق و عاطفه به فرزند، هیولایی می‌سازد که نه تنها انسان بزرگسال در نقش پدر و مادر را قربانی خود می‌سازد بلکه در خیال و فکر فرزند و کودک‌کشی نیز سقوط می‌کند. او، در این فیلم، سلین تا مرز جنون پیش رفته و به قاتلی‌سریالی مبدل می‌گردد.
سه. تفکیک جنسیتی در درون فیلم اگرچه چندان در‌کانون سناریوی نویسنده و کارگردان حضور ندارد ولی گویای نقش الگوهای مادری است که توسط مردان، بعنوان نماینده اعمال سلطه مردسالارانه در خانواده سنتی بخصوص امریکایی و همچنین ایرانی، زمینه تحقق می‌یابد. در این فیلم نیز اگرچه دو زن در کانون درگیری‌های دوگانه خیر و شر یا فرشته و دیو قرار گرفته‌اند ولی آگاهانه یا ناآگاهانه نقش مردان همسر در این دو موقعیت نادیده گرفته شده است. بطوریکه ناباوری همسران مرد به زنان همسر خود در نقش مادر، چنان بر عملکرد، رویکرد و نقش و کارکرد این دو مادر اثر می‌گذارد که نخست مفهوم مادری، سپس زن و زنانگی و در نهایت خود زنان و مردان و کودکان قربانی این طرز تلقی و ایستار مردسالارانه می‌شوند.
چهار. نفرت و عشق در این فیلم نیز دوگانه‌ای پر از ناسازه و تضاد است که گریبان هرکسی در هر موقعیت، نقش و جایگاه اجتماعی را می‌تواند بگیرد و در این فیلم دو زن در نقش دو مادر را درگیر کرده است. دو مادری که همزمان با عشق مادری، ناگهان به نفرت بویژه خشم علیه کودک تبدیل می‌شود. اگرچه مرزهای میان عشق و نفرت بسیار ظریف و نازک است ولی اسطوره مادری تحت تاثیر عوامل اجتماعی و فردی به اسطوره فرزندخواری، انتقام، حسادت، تنفر و قتل منجر می‌شود.
بنظرم فیلم دارای نارسایی‌های زیادی از نظر همبافت و روالمندی در سناریو دارد ولی مهم‌ترین ضعف فیلم از نظر محتوایی، فروکاستن نقش زن به مادری، غریزی و فردی انگاشتن آن، غفلت آگاهانه از نقش مرد در این فیلم درام و خشن و در نهایت اسیر شدن در دوگانه نفرت و عشق و یکسویه کردن آن در نقش مادری است. اگرچه در دنیای واقعی نیز شاهد قتل فرزند و خشونت مادران علیه فرزندان خود در جهان اجتماعی اطراف خود هستیم ولی بدون نقد زمینه‌های اجتماعی این پدیده، تصویر واقعیت نارس و ناکارآمد است.
https://www.tgoop.com/Zane_Ruz_Channel/21029
سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://www.tgoop.com/alitayefi1
BY علی طایفی (سنجشگری مسايل اجتماعی ايران)
Share with your friend now:
tgoop.com/alitayefi1/4758