نگاهی به جنگ جهانی دوم و اشغال ایران از سوی متفقین

🗣 استاد #جلال‌الدین_پورکافی
🗣 استاد #مهدی_مدرسی_سریزدی


نشست انجمن شاهنامه فردوسی یزد و خردسرای فردوسی یزد
هنگام : شنبه هشتم شهریور ۱۴۰۴
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد


🆔 @shahname_yazd


🔭 «خردسرای فردوسی یزد» برآن است تا در این ماه، مجموعه‌ای از آگاهی‌ها در باره رویدادهای شهریور ۱۳۲۰ را از آبشخورهای گوناگون و در قالبهای گوناگون ارایه نماید.
هرچند بسیار دشوار است ولی تلاش شده تا مطالب دور از هر سوی‌گیری سیاسی و با پرهیز از داوری گزیده و ارائه شوند. داوری با یاران.

به یاری یزدان.


☑️ در جریان جنگ جهانی دوم، ایران اعلام بی‌طرفی کرده بود، اما موقعیت ژئوپلیتیکی و راه‌آهن سراسری ایران برای متفقین بسیار مهم بود.

☑️ سوم شهریور ۱۳۲۰ شوروی از شمال و بریتانیا از جنوب و غرب به ایران حمله کردند. بهانهٔ رسمی آنان حضور کارشناسان آلمانی در ایران بود.

☑️ دیدگاه‌های آگاهان -با هر سوی‌گیری!- یاری‌گر خواهد بود.
تنها قید، احترام متقابل و پرهیز از توهین و برچسب‌زدن است.


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

‌#نوای_ماندگار🎼

🎶مرد تنهای شب
زنده‌یاد #حبیب_محبیان


تـرانه‌ : زنده‌یاد #سعید_قائم‌مقامی
آهنگ : زنده‌یاد #حبیب محبیان


بی فکر فردا ؛با خود و تنها؛
عابر این شبها منم!
من مرد تنهای شبم
مهر خموشی بر لبم
من مرد تنهای شبم
صد قصه مانده بر لبم!


شب آرام


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

📝سوم #شهریور_۱۳۲۰، یورش اهریمنان به ایران

🕊 برگرفته از : ماهنامه خواندنی ؛ شماره ۸۸، سال چهاردهم ؛شهریور و مهر ۱۳۹۴ ؛ ص ۱۶ تا ۱۷



به دنبال تجاوز ارتشهای بریتانیا و شوروی به خاک کشور، ستاد ارتش با انتشار اعلامیه‌ی شماره یک، مردم را در جریان یورش قرار داد.
ساعت سه و نیم بعدازظهر، #علی_منصور نخست‌وزیر، مجلس شورای ملی را در جریان یورش نظامی انگلیس و روس قرار داد.

...تنها چندسال از پایه‌گذاری ارتش ایران می‌گذشت. توان آن، در حد حفظ آرامش داخلی و درگیریهای احتمالی منطقه‌ای بود، نه جنگ علیه دو قدرت بزرگ روز.
ارتش ایران که در دهه ۱۳۰۰ از ادغام نیروهای «قزاق» و «ژاندارم» و برخی عناصر «پلیس جنوب»، تشکیل شده بود، از سال ۱۳۱۰ خورشیدی به بعد، از معدودی افسر که در دانشگاه‌های نظامی فرانسه دانش آموخته بودند، بهره‌مند گردید. نیروی زمینی ارتش ایران، فاقد یگانهای موتوری و یگانهای مکانیزه و زرهی در مفهوم روز بود.

در ۱۳۱۹، نیروی زمینی دارای شانزده لشگر و یک تیپ مستقل مکانیزه بود. تیپ مستقل مکانیزه در تهران مستقر بود و تعدادی از لشگرها، در حقیقت بر روی کاغذ وجود داشتند و دارای توان لازم رزمی در حد یک لشگر نبودند :

نیروی دریایی ایران، از دو ناو ۹۵۰ تنی به نامهای ببر و پلنگ و چهار ناوچه‌ی ۳۲۰ تنی و تعدادی ناو تدارکاتی و پشتیبانی تشکیل میشد. ناوها و ناوچههای مزبور در ایتالیا ساخته شده بودند و در سال ۱۳۱۱، وسیله‌ی افسران و دانشجویانی که در ایتالیا آموزش دیده بودند، به ایران آورده شدند . نیروی هوایی ایران، از تعدادی هواپیمای دو باله تشکیل میشد. این هواپیماها، ساخت انگلستان بودند و برای تعمیرات هواپیمای مزبور و ساخت بخشی از بدنه‌ی آنها، کارخانه‌ای از انگلستان خریداری شد که در سال ۱۳۲۶ در فرودگاه دوشان‌تپه (تهران)‏، راه‌اندازی شد.

مجموع پرسنل نیروهای مسلح ایران، کمابیش نودهزار نفر برآورده می‌شد. بدین سان، با توجه به این واقعیت‌ها، ارتش ایران توان رویارویی هم زمان با دو قدرت بزرگ آن روز را نداشت ...

چند روز از تعرض نظامی بریتانیا و شوروی علیه ایران نگذشته بود که #سرلشگر_نخجوان وزیر جنگ، بدون این که به رضاشاه اطلاع دهد، شورای عالی جنگ را تشکیل داد. این شورا که #سرلشگر_ضرغامی (رییس ستاد)، #سرلشگر_ریاضی و #سرلشگر_یزدان‌پناه در آن حضور داشتند، دستور ترک مخاصمه را صادر و لشگرهای ۱ و ۲ مستقر در تهران را مرخص نمود.

#رضاشاه، به محض آگاهی از این مساله، آنها را به کاخ سعدآباد احضار و ضمن خلع درجه، دستور زندانی کردن آنان را به جرم خیانت به کشور، صادر نمود. در ضمن، وی سپهبد امیراحمدی را مامور جمع‌آوری سربازان و مقاومت و حفظ شهر تهران برابر بیگانگان کرد. #سپهد‌_امیراحمدی حکومت نظامی اعلام و با تلاش فراوان، توانست عده‌ای از افسران و سربازان را جمع آوری و نظم و آرامش را در تهران برقرار نماید.

اما، فاجعه بسیار ژرف بود. دستهای خیانتکاری که در گرماگرم جنگ، دستور ترک مخاصمه و مرخص کردن سربازان را صادر کرد، از ماه‌ها پیش در لجستیک نیروها اخلال کرده و در نتیجه، مهمات مربوط به توپخانه و ادوات جنگی با ناهمآهنگی ارسال می‌شدند. به طوری که در همان روز نخست، بسیاری از یگانهای توپخانه، امکان آتش نداشتند پیش از اعلام ترک مخاصمه، یگانهای ارتش به خوبی برابر متجاوزان می‌جنگیدند، به طوری که در چند نقطه، آنان را متوقف کرده و خسارت و تلفات قابل توجهی نیز به نیروهای مهاجم وارد کرده بودند. در این میان باید از پایداری و دلیری فرماندهان و یگانهای زیر نام برد: #سرلشگر_شاه‌بختی (فرمانده لشگر خوزستان)، #سرلشگر_حسن_مقدم_مراغه‌ای (فرمانده لشگر کردستان و کرمانشاه)، #سرلشگر_قدر (فرمانده لشگر رشت)، #سرهنگ_معتضدی (کفیل فرماندهی لشگر گرگان) و...

پس از ترک مقاومت، ارتش انگلیس تاسیسات نفت کرمانشاه را تصرف کرد و به سوی تهران به حرکت درآمد. از سوی دیگر، ارتش سرخ نیز با بهره‌گیری از ترک مقاومت از سوی ا رتش ایران، خود را به حومه‌ی قزوین رسانید و در آن جا به نیروهای بریتانیا که از کرمانشاه می‌آمدند، پیوست.

به دنبال اشغال ایران از سوی اهریمنان روس و انگلیس، آمریکاییها نیز به صف اشغالگران پیوستند. آنها در پنج‌سال اشغال ایران، فقر و تنگدستی، قحطی و تیره‌روزی و بیماری را بر مردم ایران تحمیل کردند. منابع کشور را غارت کردند، تاسیسات زیر بنایی و تاسیسات صنعتی کشور را مورد بهره‌کشی قرار دادند.

روس‌ها در پی تجزیه آذربایجان و مهاباد و انگلیس‌ها در پی تجزیه فارس و خوزستان برآمدند که در این راه ناکام ماندند .

ملت ایران، نباید جنایت دو قدرت اهریمنی انگلیس و روس را که در دو جنگ جهانی اول و دوم خاک ایران را مورد تجاوز و اشغال قرار داد، فراموش کنند.

همچنین ملت ایران نباید نقش آمریکا را در یاری به روسیان و انگلیسیان برای اشغال ایران و سپس اشغالگری آنها را فراموش کند.
🔰🔰🔰🔰🔰


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

@shafiei_kadkani

ـــــــــــــــــــــــ
وطن واقعی من
[با یاد یارِ شاطرِ فرهنگِ ایران]


▪️وطن ما، به یک معنی، سرزمینی‌ست پر از صحراهای فراخ و کوه‌های بلند و رودها و دریاچه‌هایی که در درازای زمان بارها زیر پای مهاجمان مختلف کوفته شده و باز به ‌پا خاسته. ولی ما وطن دیگری هم داریم که در ذهنمان جای دارد. وطنی که #رودکی در آن چنگ می‌نواخت و #فردوسی از خِرَد و دلاوری‌های قهرمانان سخن می‌گفت، و #خیام سرگردانی انسان را بازمی‌نمایاند و #ابوسعید و #نظامی و #سعدی و #مولوی و #حافظ، با استادی حیرت‌انگیز، از ظرایف روان انسان، بیش از همه عشق، سخن می‌گفتند. این وطن را می‌توان از گزند حوادث در امان داشت. وطن من این وطن است.

مرحوم استاد دکتر احسان یارشاطر
[بنیان‌گذار و سرویراستار دانشنامهٔ ایرانیکا، بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پروژهٔ بین‌المللی ایران‌شناختی، بنیان‌گذار مرکز مطالعات ایران‌شناسی، و استاد بازنشستهٔ مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک]

۱۲ فروردین ۱۲۹۹ همدان
۱۰ شهریور ۱۳۹۷ کالیفرنیا

#احسان_یارشاطر؛ روانش شاد و نام و یادش گرامی باد
🥀


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

👨‍🦳نخستین دیدار زال با روداوه

🗣 گزارش #سیروس_حامی

نشست هفتگی انجمن شاهنامه فردوسی یزد و خردسرای فردوسی یزد
هنگام : شنبه هشتم شهریور ۱۴۰۴
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد


🆔 @shahname_yazd

🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

چامه‌خوانی سرور #محمدرضا_دژآباد


نشست هفتگی انجمن شاهنامه فردوسی یزد و خردسرای فردوسی یزد
هنگام : شنبه هشتم شهریور ۱۴۰۴
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد


🆔 @shahname_yazd

🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

رویدادهای #شهریور_۱۳۲۰


گفتار هشتم : میراث ماندگار  مردان بزرگ ایران زمین...

بمناسبت سالروز شهادت «امیر دریادار #غلامعلی_بایندُر» بنیان‌گذار نیروی دریایی مدرن ایران...

این فیلم تاریخی  درباره بنیان‌گذار نیروی دریایی مدرن ایران، شهید دریادار  غلامعلی بایندُر است.

او از شجاع‌ترین فرماندهان ایرانی‌ بود  که جان خود را برای دفاع از کشور در دوره جنگ جهانی دوم  از دست داد.

او بنیان‌گذار نیرویی بود که توسط یارانش توسعه پیدا کرد و ایران را تبدیل به ژاندارم و قدرت برتر نظامی در خلیج‌فارس ساخت.

امیر دریادار غلامعلی بایَندُر (زادهٔ ۲۳ آذر ۱۲۷۷ – شهادت  ۳ شهریور ۱۳۲۰)

شهید بایندر  به مدت ۵ سال فرمانده این نیرو از مهر ۱۳۱۵ تا شهریور ۱۳۲۰ بود.

وی در جریان درگیری‌های میان نیروی دریایی   ایران  با متجاوزان  انگلیسی  در جنگ جهانی دوم در خرمشهر در تاریخ ۳ شهریور ۱۳۲۰  به شهادت رسید....


#تاریخ_معاصرایران


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

#نوای_ماندگار🎼

🎶دشت بی‌پایان
بازخوانی: گروه #هونیاک

اجرای اصلی : زنده‌یاد بانو #الهه


آهنگ : #بوریس_فومین
ترانـه : زنده‌یاد #کریم_فکور


در دشت بی پایان و خاموشی
من تک درخت خشک و زردم
از خاطر عالم فراموشی
من یادگار باغ دردم
نفرین بر سرگذشتم
که از آن پژمرده گشتم
هر برگ من افسانه‌ای دارد
غمها و شادی‌ها
هردم به یاد آرد
اشک شبها بر دامانم بارد
دیدارم شادی آرد
رنگی از غم ندارد
خوش باشد این دنیای خاموشم
شد قطره‌ی باران آویزه گوشم
از دل با شادی خیزد خروشم


شب آرام


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

🔻‏کنسرت رایگان خیابانی ‎#همایون_شجریان جمعه ۱۴ شهریور ساعت ۱۰ شب در میدان آزادی با ارکستر سیاوش با حضور سی نوازنده در فضای باز میدان آزادی برگزار خواهد شد.



▫️همایون شجریان: سال‌ها آرزوی برگزاری کنسرت خیابانی را داشتم

▫️با این‌که تصور دقیقی از میزان جمعیت نداریم اما هیچ منعی برای حضور افراد وجود ندارد اما تمهیدات لازم اندیشیده شده و امیدواریم شب خوبی برای مردم باشد.

▫️این کنسرت با قطعه «دیار عاشقان آغاز» می‌شود و پایان‌بخش آن تصنیف «مرغ سحر» خواهد بود.



#تحلیل_زمانه
🌍 @TahlilZamane

رویدادهای #شهریور_۱۳۲۰

📝 پشیمانی #رضاشاه از ساخت راه‎آهن و افسوس او تا پایان زندگی برای منهدم نکردن #پل_ورسک!


راه آهن سازوکار بسیار کارآمد در ترابری از نخستین سویه‌ها و نمادهای توسعه هر کشور است. فکر تأسیس خط ­آهن برای اولین بار در دوره ناصرالدین شاه پدید آمد. وی در سفر­های خود به اروپا راه­آهن و مزایای آن شناخت و در پی دادن امتیازاتی به انگلیس برای تأسیس خط آهن در ایران برآمد که شاید مهمترین آن امتیاز #رویتر باشد که امتیاز ساختن هرگونه راه­آهن از دریای مازندران تا خلیج فارس به رویتر واگذار شد. اما با الغای قرارداد، این امکان به طور کلی منتفی گردید.
روسیه رقیب سیاسی انگلیس چنین امتیازی را مغایر با منافع سیاسی خود دیده و با آن مخالفت می‌کرد. این موضوع به قدری برای روسیه حائز اهمیت بود که طی قراردادهایی و در ازای پرداخت وام از ایران تضمین می­گرفت که بدون اجازه این کشور اقدام به تأسیس راه­آهن نکند!
درواقع می­توان گفت، رقابت سیاسی روسیه و انگلیس تحت عنوان «بازی بزرگ» و بیم و هراس آن­ها از یکدیگر عامل بسیار مهمی در تعویق احداث راه­آهن در ایران دوره قاجار بود.
با فروکش کردن این رقابت­ها در دوره رضاشاه، شرایط برای تحقق این آرزو مهیا شد و تلاش رضاشاه برای تأسیس اولین خط آهن سراسری کشور به بار نشست.
البته تأسیس این ره آهن بیش از آنکه مطابق با نیازهای اقتصادی کشور باشد، در راستای سیاست­های مدرنیزاسیون رضاشاه بوده و در عمل بیش از آنکه به توسعه و حمل و نقل کشورر کمک نماید، در جنگ جهانی دوم به خدمت متفقین بویژه انگلیس درآمد.

رضاشاه که در سال ۱۳۰۴ به قدرت رسید، سودای توسعه ایران را در سر می‌پروراند. در این راه به شدت نیازمند همکاری قدرتهای خارجی بود. از همین روی برای رسیدن به رویای خود پس از به قدرت رسیدن به آلمانها نزدیک شد. آلمانها نیز که از این نزدیکی اهداف خود را دنبال می‌کردند از این مواضع رضاشاه استقبال و زمینه همکاریهای کلان دو کشور در ابعاد مختلف را فراهم نمودند.

بدین‌ترتیب دوران نوینی از روابط ایران و آلمان آغاز که با حمله متفقین و اشغال ایران این مرحله به پایان خود نزدیک شد. دوره‌ای که در آن رهبران دو کشور به هر مناسبت پیامهایی برای یکدیگر می‌فرستادند. پیامهایی که اهداف سیاسی خاصی را در نظر داشت. از آن میان می‌توان به پیام تبریک آدولف هیتلر به مناسبت افتتاح خط راه آهن شمال به جنوب اشاره کرد: «به مناسبت اختتام خط آهن شمال به جنوب ایران که یکی از شاهکارهای بزرگ مهندسی و برای ایران فوق‌العاده مفید است، بهترین تبریکات قلبی خود را تقدیم می‌دارد.» [۱]

البته این مسیر ریلی در نهایت منافع متفقین را در جنگ تامین کرد.

#هیتلر -که از قصد متفقین برای اشغال ایران آگاه شده بود!- در پیامی در امرداد ۱۳۲۰ از رضاشاه می‌خواهد -با قید : دستورجنگی- که پل‌ها و تونلهای احداث‌شده بر مسیر راه‌آهن سراسری را منفجر و غیر قابل استفاده کند تا به دست نیروهای متفقین نیفتد!
رضاشاه از این خواست هیتلر سرمی‌پیچد و پاسخ می‌دهد که : «خطری ایران را تهدید نمی‌کند! ما بی‌طرف هستیم و متفقین نمی‌توانند برخلاف منشور ملل متحد ما را مورد حمله قرار دهند!» [۲]

رضاشاه -به گواه یادداشتهایش!- هشدار آلمان‌ها مبنی بر قصد متفقین به اشغال ایران را باور نداشت و در پاسخ گفته بود: «اگر چنین بود، مأموران سرحدی ما مطلع می‌شدند!»! آلمانها در پاسخ گفتند : «مأموران شما معتاد به افیونند و در خواب غفلت!!» رضا شاه می‌نویسد : «گرچه خود را از این حرف ناراحت نشان دادم، اما از شهامت و راستگویی اعضای سفارت آلمان خوشم آمد. این حرف درست است! بیست سال است می‌خواهم این مملکت را درست کنم، نمی‌شود! یکی از بدبختی‌ها همین افیون است...» [۳]

#تاج‌الملوک -همسر رضاشاه و مادر محمدرضاشاه- می‌گوید : «رضاشاه دو سه روز بعد از اشعال ایران به من گفت : "تاجی‌جان، ما خبط بزرگی کردیم که #پل_ورسک را منهدم نساختیم. ما باید از همان اواسط مردادماه که زمزمه حمله به ایران را شنیده‌بودیم، اقدام به نابودساختن راه‌آهن می‌کردیم!"»[۴] و ادامه می‌دهد :

«رضا تا پایان عمرش همیشه غصه می‌خورد که چرا #پل_ورسک را خراب نکرده و راه متفقین را نبسته است!» [۵]


پ.ن.
[۱] عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تاریخ روابط خارجی ایران، تهران، انتشارات البرز، ۱۳۷۳، ص ۱۴۳.

[۲و۳و۴و۵] خاطرات ملکه پهلوی - ص ۲۸۹ ؛ ۲۹۰ و ۳۰۵ و ۳۰۶


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

توهین به فردوسی - چرا و چه باید!؟

🗣 سرور #مهدی_مدرسی_سریزدی

انجمن شاهنامه فردوسی یزد
و خردسرای فردوسی یزد

هنگام : شنبه هشتم شهریور ۱۴۰۴
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد



🆔 @shahname_yazd

🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

ای تخت سرفراز که سر سوده ای به ناز
بر سینه‌ی ستبر و شکیبای کوهسار

ای جشنگاه مهر که تا آسمان به پاست
شاهین بخت و فر همای تو پایدار......

نماهنگ تخت جمشید
سرایش و خوانش: #هما_ارژنگی


🆔 @shahname_yazd

رویدادهای #شهریور_۱۳۲۰


گفتار نهم :
#هیتلر چه نقشه‌ای برای ایران داشت؟
رابطه هیتلر و #رضاشاه_پهلوی

گفتاری از #علی_فیضی
آبشخور : تاریخ دراما

#رضاشاه و #آدولف_هیتلر در پیوندهای اقتصادی و سیاسیشان هریک چه در سر داشتند؟


منبع اصلی : کتاب «سیاست خارجی ایران و آلمان در دوره رضاشاه» نوشته #آرمین_خطیب_شهیدی


https://youtu.be/MCgad3SKLas


🔭 «خردسرای فردوسی یزد» برآن است تا در این ماه، مجموعه‌ای از آگاهی‌ها در باره رویدادهای شهریور ۱۳۲۰ را از آبشخورهای گوناگون و در قالبهای گوناگون ارایه نماید.
هرچند بسیار دشوار است ولی تلاش شده تا مطالب دور از هر سوی‌گیری سیاسی و با پرهیز از داوری گزیده و ارائه شوند. داوری با یاران.

به یاری یزدان.

🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd


✅ شهریور ۱۳۲۰؛ ایران شاهد رویدادهای سرنوشت‌ساز بود که با اشغال ایران از سوی #متفقین آغاز شد و به سقوط #رضاشاه و تبعید او انجامید.

☑️ در جریان جنگ جهانی دوم، ایران اعلام بی‌طرفی کرده بود، اما موقعیت ژئوپلیتیکی و راه‌آهن سراسری ایران برای متفقین بسیار مهم بود.

☑️ سوم شهریور ۱۳۲۰ شوروی از شمال و بریتانیا از جنوب و غرب به ایران حمله کردند. بهانهٔ رسمی آنان حضور کارشناسان آلمانی در ایران بود.

☑️ ارتش ایران با وجود مقاومتهای پراکند و جانفشانی شماری از مدافعان میهن‌پرست کشور، ظرف چند روز فروپاشید.

☑️ #رضاشاه که مورد بی‌اعتمادی متفقین بود، زیر فشار آنان در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ از سلطنت کناره‌گیری کرد و با دیپلماسی کارساز زنده‌یاد #محمدعلی_فروغی پسرش #محمدرضا_پهلوی به جای او به سلطنت رسید.

☑️ این اشغال، آغاز دوره‌ای تازه در تاریخ ایران بود که با حضور مستقیم متفقین و تضعیف دولت مرکزی، کشور وارد دوره‌ای از بی‌ثباتی سیاسی و روی کار آمدن دولت‌های مستعجل ، بحران‌های اقتصادی و اجتماعی و افزایش فعالیت احزاب و نیروهای سیاسی و درگیریها خشونت‌بار و ترورهای کور شد.

☑️ دیدگاه‌های آگاهان -با هر سوی‌گیری!- یاری‌گر خواهد بود.
تنها قید، احترام متقابل و پرهیز از توهین و برچسب‌زدن است.


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

چامه‌خوانی مهربان #احمد_مضطرزاده

انجمن شاهنامه فردوسی یزد
و خردسرای فردوسی یزد

هنگام : شنبه هشتم شهریور ۱۴۰۴
جایگاه : دانشگاه امام جواد یزد


🆔 @shahname_yazd

🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

#نوای_ماندگار🎼

🎶 همگناه
#علیرضا_قربانی

آهنگ : #علیرضا_افکاری
ترانـه : #حسین_غیاثی
رقص: بانو #کارولین_خدادیان


یک دو راهی‌ست که از گریه به دریا برسم
به تو تنها برسم یا به تو تنها برسم
خنده‌های تو مرا باز از این فاصله کشت
قهرنه، دوری تو قلب مرا بی‌گله کشت
موج موهای بلند تو مرا غرق نکرد
حسم از سردی این بی‌خبری فرق نکرد


شب آرام


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

#ناصرخسرو_قبادیانی: شاعری خردگرا و جهانگرد
زاده ۱۲ شهریور ۳۸۳ خورشیدی قبادیان بلخ
درگذشته سال ۴۶۷ خورشیدی یمگان بدخشان

منگر بدین ضعیف‌تنم زان‌که در سخن
زین چرخ پر ستاره فزون‌ست اثر مرا

ناصر خسرو قبادیانی، از برجسته‌ترین شاعران و اندیشمندان سده پنجم مهشیدی است که سفرهای گسترده و چامه‌های ژرف و فلسفی‌اش زبانزد است.

زندگی و سفرها
پس از آنکه به دلیل باورهای اسماعیلیش از بلخ رانده شد، سفری دراز به کشورهای اسلامی چون مصر، حجاز، شام و عراق آغاز کرد. سفرنامه ناصر خسرو از مهم‌ترین آثار ادبی و تاریخی ایران است.

از دیگر یادگارهای ناصرخسرو می‌توان جامع الحکمتین(در باره باورهای اسماعیلی) ، دیوان اشعار، زادالمسافرین(در بیان حکمت الهی به نثر روان) ، وجه دین(در کلام و باطن و عبادات و احکام شریعت) را نام برد.

تلفیق عقل و عشق ، انتقاد اجتماعی و سیاسی و
جهان‌بینی گسترده ، ویژگی‌هایی هستند که ناصر خسرو را از دیگر شاعران متمایز می‌کند:

ناصرخسرو دربارهٔ خود می‌گوید:

گه نرمم و گه درشت چون تیغ
پند است نهان و آشکارم
با جاهل و بی‌خرد درشتم
با عاقل نرم و بردبارم



🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

👁 رویدادهای #شهریور_۱۳۲۰

📝 تحولات آلمان و مناسبات آن با ایران در فاصله میان دو جنگ جهانی


چون تحولات آلمان پس از پایان جنگ جهانی اول اهمیت بنیادین در آغاز جنگ جهانی دوم و در پی آن اشغال ایران در #شهریور_۱۳۲۰ داشت، نگاهی گذرا داریم بر این تحولات!



دوران میان دو جنگ جهانی برای آلمان، پر از آشوب سیاسی، بحران اقتصادی و تحولات اجتماعی ژرف بود که به قدرت‌گیری نازی‌ها و فروپاشی دموکراسی انجامید.


✅سیاست و حکومت

با شکست در جنگ جهانی اول، امپراتوری آلمان سقوط کرد و جمهوری وایمار جایگزین آن شد. این جمهوری دموکراتیک از همان آغاز با چالش‌های بزرگی روبرو بود. شورش‌های کمونیستی و گروه‌های راست افراطی، دولت را به شدت بی‌ثبات کردند و زمینه را برای ظهور چهره‌هایی مانند آدولف هیتلر فراهم ساختند.:

🔘 #پیمان_ورسای: این پیمان صلح، بار سنگین مسئولیت جنگ و غرامت‌های کمرشکن را بر دوش آلمان گذاشت که مایه خشم و تحقیر ملی شد.

🔘 #بی‌ثباتی_سیاسی: سیستم انتخاباتی جمهوری وایمار منجر به تشکیل دولت‌های ائتلافی ضعیف و ناپایدار شد. گروه‌های افراطی از چپ و راست، مانند کمونیست‌ها و نازی‌ها، به طور مداوم برای براندازی دولت تلاش می‌کردند.


✅ اقتصاد

اقتصاد آلمان در این دوره، ابتدا با یک فاجعه و سپس با یک بهبود موقت روبرو شد:

🔘 ابر تورم (۱۹۲۱-۱۹۲۳): برای پرداخت غرامت‌ها، دولت بی‌رویه پول چاپ کرد که به یک ابر تورم فلج‌کننده منجر شد. ارزش پول ملی (مارک) به سرعت از بین رفت و مردم برای خرید مایحتاج روزمره، گاری‌های پر از پول حمل می‌کردند.

🔘 دوران بهبود نسبی (۱۹۲۴-۱۹۲۹): با تلاش #یالمار_شاخت، رئیس بانک مرکزی، و کمک‌های مالی آمریکا از طریق #برنامه_داوز (کاهش موقت مبلغ غرامت‌ها و ارائه وام‌های بزرگ از سوی آمریکا به آلمان)، تورم کنترل شد و اقتصاد برای چند سال به ثبات نسبی رسید.

🔘 رکود بزرگ (پس از ۱۹۲۹): با آغاز رکود بزرگ جهانی، وام‌های آمریکا به آلمان قطع شد. این امر اقتصاد شکننده آلمان را دوباره به بحران کشید، بیکاری به شدت افزایش یافت و زمینه برای قدرت‌گیری نازی‌ها فراهم شد.


✅ جامعه

جامعه آلمان در این دوره، دچار تغییرات و شکاف‌های عمیقی شد:

🔘 سرخوردگی و خشم: مردم از شکست در جنگ و شرایط سخت پیمان ورسای به شدت سرخورده بودند. این سرخوردگی به "افسانه خنجر از پشت" دامن زد که بر اساس آن، سیاستمداران جمهوری وایمار با امضای پیمان صلح، به ارتش آلمان خیانت کرده بودند.

🔘 قطبی شدن جامعه: جامعه آلمان به شدت قطبی شد. از یک سو، گروه‌های چپ‌گرا و از سوی دیگر، گروه‌های راست‌گرای افراطی، با یکدیگر درگیری‌های خشونت‌آمیزی داشتند.

🔘 ظهور ناسیونالیسم: با افزایش فقر و بی‌ثباتی، مردم به سمت ایدئولوژی‌های افراطی و ناسیونالیستی روی آوردند که وعده پایان دادن به تحقیر ملی و بازگرداندن عظمت آلمان را می‌دادند. این فضا به آدولف هیتلر و حزب نازی اجازه داد تا با تبلیغات مؤثر، به قدرت برسند.



✅ خلاصه:

آلمان بین دو جنگ جهانی از شکست و تحقیر ورسای، به یک دوره ثبات کوتاه، سپس بحران اقتصادی و سرانجام ظهور #نازیسم و بازگشت به قدرت نظامی‌گری رسید.
در مجموع، جنگ جهانی اول برای آلمان به یک فاجعه ملی تبدیل شد که نه تنها اقتصاد و سیاست آن را فلج کرد، بلکه با ایجاد سرخوردگی و خشم عمومی، بذر جنگ جهانی دوم را نیز کاشت.



✅ مناسبات ایران و آلمان در فاصله دو جنگ جهانی

در فاصله دو جنگ جهانی، با هدف کاهش وابستگی ایران به بریتانیا و شوروی و مدرن‌سازی صنعتی ایران دوره‌ای از همکاری گسترده و رو به رشد میان ایران و آلمان شکل گرفت. بویژه #رضاشاه -که طبیعتا از وقوع جنگ جهانی دوم در آینده و پی‌آمدهای آن برای ایران، با وجود اعلام بی‌طرفی نمی‌توانست آگاه باشد!- برای رهایی از سلطه اقتصادی و سیاسی بریتانیا و شوروی، به دنبال پیوند با قدرت‌های اروپایی دیگر مانند آلمان بود. آلمان در آن زمان، رقیب اصلی بریتانیا در منطقه نبود و می‌توانست شریک تجاری قابل اعتمادی برای ایران باشد. با افزایش نفوذ آلمان در ایران، بریتانیا که نفوذ سنتی در این کشور داشت، احساس خطر کرد. این وضعیت به سود آلمان بود و به آن‌ها در رقابت با بریتانیا کمک می‌کرد.
در ده سال پایانی سلطنت رضاشاه، گسترش روابط ایران و آلمان با نگرانی شدید بریتانیا و شوروی روبرو شد. از نگاه آن‌ها، ایران به سوی #محور_برلین می‌گرایید.
انگلیس و شوروی فشار دیپلماتیک و تبلیغاتی علیه ایران افزایش دادند. پرونده‌های فساد و اختلاس برخی کارشناسان آلمانی (همچون ماجرای دکتر #کورت_لیندن‌بلات در بانک ملی) نیز به روابط آسیب زد.
حضور چند سد تن مهندس و کارشناس آلمانی در ایران و بیم از نفوذ نازی‌ها، یکی از بهانه‌های -واهی- متفقین برای اشغال ایران در شهریور بیست بود که با تبعید رضاشاه، عملاً روابط اقتصادی ایران و آلمان قطع شد.


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

‍ 👁

دوازدهم شهریور زادروز زنده‌یاد استاد #بهمن_سرکاراتی
(۱۲ شهریور ۱۳۱۶ تبریز – ۲۹ خرداد ۱۳۹۲ تهران)
دانشمندی فرهیخته و پژوهشگری پرتلاش

#بهمن_سرکاراتی نامی آشنا در پهنه ایران‌شناسی و پژوهش‌های ادبی و تاریخی است. ایشان دانشمندی فرهیخته و پژوهشگری پرتلاش بودند که سهم بسزایی در شناخت بهتر ریشه‌های فرهنگی و تاریخی ایران داشتند.

زمینه‌های پژوهشی دکتر سرکاراتی:

👈 استوره‌: دکتر سرکاراتی مطالعات گسترده‌ای در زمینه استوره‌های ایرانی، بویژه استوره‌های شاهنامه فردوسی، انجام دادند.
👈 اوستا: ایشان یکی از پژوهشگران برجسته در حوزه اوستا و زبان اوستایی بودند و یادگارهای ارزشمندی در این زمینه از خود گذاشتند.
👈 زبانشناسی: دکتر سرکاراتی به زبانشناسی و ریشه‌های زبان فارسی دلبستگی داشتند و پژوهش‌های ارزشمندی در این زمینه انجام دادند.
👈 تاریخ ادبیات: ایشان در زمینه تاریخ ادبیات فارسی نیز پژوهش‌های گسترده‌ای انجام دادند و به بررسی آثار ادبی بزرگان ایران پرداختند.


ویژگی‌های برجسته دکتر سرکاراتی:

👈 چیرگی بر زبان‌های باستانی: ایشان به زبان‌های باستانی مانند اوستایی، پهلوی چیره بودند.
👈 نگاهی فراگیر و میان‌رشته‌ای: دکتر سرکاراتی در پژوهش‌های خود از یک نگاه فراگیر و میان‌رشته‌ای بهره می‌بردند و به پیوند میان استوره‌ها، تاریخ، زبان و ادبیات نگرش ویژه‌ داشتند.
👈 فرهنگ و تمدن ایران: ایشان به فرهنگ و تمدن ایران بسیار دلبسته بودند و تلاش می‌کردند تا ریشه‌های این فرهنگ را بشناسند و بشناسانند.


یادگارهای دکتر سرکاراتی:

👈 فرهنگ ریشه شناختی افعال زبان فارسی: یکی از آثار مهم دکتر سرکاراتی است که در آن به بررسی ریشه‌های افعال زبان فارسی پرداخته است.
👈 اوستا و هنر نو: در این کتاب، دکتر سرکاراتی به بررسی پیوند میان اوستا و هنرهای تجسمی پرداخته است.
👈 کارنامه شاهان در روایات سنّتی ایران: این کتاب برگردانی از یک اثر مهم در تاریخ ایران است.


درگذشت دکتر بهمن سرکاراتی:

دکتر بهمن سرکاراتی در سال ۱۳۹۲ درگذشت. فقدان ایشان ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه علمی و فرهنگی ایران بود.


چرا مطالعه آثار دکتر سرکاراتی مهم است؟

مطالعه آثار دکتر سرکاراتی برای علاقه‌مندان به تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران بسیار سودمند است. ایشان با پژوهش‌های گسترده و دقیق خود، به شناخت بهتر ریشه‌های فرهنگی و تاریخی ایران یاری شایانی داشته‌اند. آثار دکتر سرکاراتی می‌تواند برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به این حوزه‌ها آبشخوری پربار و قابل اعتماد باشد.

روانش شاد - یادش جاوید.


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd
📝

👁 رویدادهای #شهریور_۱۳۲۰

⁉️ چگونه آلمان پس از جنگ جهانی اول دوباره قدرت گرفت؟

ویدیو پیوست رویدادهای پس از جنگ جهانی اول در آلمان را که منجر به روی کار آمدن آدولف هیتلر و حزب نازی شدند بررسی می‌کند. چگونه آلمان شکست‌خورده و ضعیف پس از جنگ اول جهانی، دوباره قدرت خود را بازیافت؟
⁉️


🔭 «خردسرای فردوسی یزد» برآن است تا در این ماه، مجموعه‌ای از آگاهی‌ها در باره رویدادهای شهریور ۱۳۲۰ را از آبشخورهای گوناگون و در قالبهای گوناگون ارایه نماید.
هرچند بسیار دشوار است ولی تلاش شده تا مطالب دور از هر سوی‌گیری سیاسی و با پرهیز از داوری گزیده و ارائه شوند. داوری با یاران.

به یاری یزدان.


☑️ در جریان جنگ جهانی دوم، ایران اعلام بی‌طرفی کرده بود، اما موقعیت ژئوپلیتیکی و راه‌آهن سراسری ایران برای متفقین بسیار مهم بود.

☑️ سوم شهریور ۱۳۲۰ شوروی از شمال و بریتانیا از جنوب و غرب به ایران حمله کردند. بهانهٔ رسمی آنان حضور کارشناسان آلمانی در ایران بود.

☑️ دیدگاه‌های آگاهان -با هر سوی‌گیری!- یاری‌گر خواهد بود.
تنها قید، احترام متقابل و پرهیز از توهین و برچسب‌زدن است.


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd

#نوای_ماندگار🎼

🎶آتش کاروان
خواننده : زنده‌یاد #دلکش
به بهانه سالگرد درگذشت بانو دلکش (۳ اسفند ۱۳۰۳ بابل -- ۱۲ شهریور ۱۳۸۳ تهران)

آهنگ : زنده‌یاد #علی_تجویدی
ترانه‌سرا : زنده‌یاد #بیژن_ترقی


آتشین‌خو هستی‌سوزم
شعله‌جانی بزم‌افروزم
بی‌پناهی محفل‌آرا
بی‌نصیبی تیره‌روزم
من هم ای یاران تنها ماندم
آتشی بودم بر جا ماندم


شب آرام


🆔 @XeradsarayeFerdosiYazd