انجمن علمی فیزیک و نجوم دانشگاه صنعتی امیرکبیر

فیزیک‌نامه📖 — تکامل دیدگاه ما نسبت به نور🌌

قسمت1️⃣ — نور در فلسفه و یونان باستان!🏛️
در آغاز تمدن‌های باستانی، نور پدیده‌ای مرموز و آسمانی تلقی می‌شد. در اسطوره‌های مصر و بین‌النهرین، نور بیشتر معنای الهی داشت تا علمی. اما در یونان باستان، این نگاه برای نخستین بار به سمت پرسش‌های منطقی و طبیعی سوق داده شد. فیلسوفان طبیعت‌گرا مانند امپدوکلس و دموکریتوس سعی کردند با استفاده از اصول فلسفه طبیعت، نظریه‌هایی برای چگونگی دیدن و انتشار نور ارائه کنند.
امپدوکلس معتقد بود که نور از چشم انسان منتشر می‌شود و با اجسام برخورد می‌کند. این دیدگاه که به “نظریه نشر نور از چشم” مشهور شد، پایه‌ی تفکر نادرستی بود که قرن‌ها بعد هم ادامه یافت. افلاطون نیز همین دیدگاه را پذیرفت و در رساله‌ی «تیمائوس» گفت که چشم پرتویی نوری از خود ساطع می‌کند که با نور خورشید ترکیب شده و دید ممکن می‌شود.

امپدوکلس، فیلسوف و دانشمند پیش‌سقراطی یونان، نخستین کسی بود که نظریه‌ای درباره نور ارائه داد که تا حدی مبنای تفکرات بعدی شد. او باور داشت که نور از چشم انسان منتشر می‌شود و با اجسام برخورد کرده، به چشم بازمی‌گردد؛ یعنی چشم پرتوهایی می‌فرستد که توانایی «دیدن» را ایجاد می‌کنند. این ایده، گرچه امروزه نادرست است، اما در زمان خود تلاشی برای توجیه چگونگی دیدن بود و تأثیر زیادی بر فلسفه‌های بعدی گذاشت. امپدوکلس همچنین نخستین بار مفهوم چهار عنصر (آتش، هوا، آب، خاک) را مطرح کرد که نور را مرتبط با این عناصر می‌دانست.

در مقابل، ارسطو نگاهی متفاوت داشت. او پدیده‌ی دیدن را ناشی از انتقال چیزی از شیء به چشم می‌دانست، هرچند مکانیزم دقیقی برای آن ارائه نکرد. نگاه ارسطویی به طبیعت، مبتنی بر مفاهیم “شکل” و “جوهر” بود و کمتر بر آزمایش یا اندازه‌گیری تکیه داشت. با این حال، او نخستین کسی بود که بین نور و رنگ تمایز قائل شد.

ارسطو، شاگرد افلاطون و یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان و دانشمندان یونان باستان، دیدگاهی متفاوت درباره نور داشت. او معتقد بود که نور پدیده‌ای وابسته به محیط و ماده است و چشم فقط گیرنده‌ی نور است؛ یعنی نور از اشیا به چشم منتقل می‌شود، نه برعکس. ارسطو همچنین اولین کسی بود که نور را با رنگ‌ها مرتبط کرد و به تأثیر نور در شکل‌گیری رنگ‌ها توجه نشان داد. اگرچه نظریات او فاقد آزمایش و پایه تجربی بود، اما تا قرون وسطی و بعدها تأثیرگذار باقی ماند و مبنای بسیاری از نظریه‌های علمی آن زمان شد.

در میان فلاسفه، دموکریتوس (پایه‌گذار اتمیسم) نیز دیدگاه مهمی داشت. او گفت نور حاصل حرکت ذرات ریز نامرئی‌ است که از اجسام جدا می‌شوند و وارد چشم می‌گردند. اگرچه نظریه‌اش ناپخته بود، اما مفهوم “ذره‌ای بودن نور” بعدها در فیزیک مدرن جان تازه‌ای گرفت. نگاه او آغاز گرایش به جنبه‌های فیزیکی و نه‌فقط فلسفی پدیده نور بود.

دموکریتوس فیلسوفی پیش‌سقراطی از شهر آبدرا در یونان باستان بود که به‌همراه استادش لئوسیپوس، بنیان‌گذار نظریه‌ی اتمی جهان به‌شمار می‌رود. او معتقد بود که همه‌چیز از ذرات ریز، تجزیه‌ناپذیر و همیشگی به‌نام «اتم» ساخته شده است که در فضایی تهی (خلأ) در حرکت‌اند. این دیدگاه، که کاملاً مادی و طبیعی‌گرا بود، با نگاه کیفی و غایت‌گرایانه‌ی ارسطو و افلاطون در تضاد قرار داشت. دموکریتوس حتی پدیده‌هایی چون ادراک، رنگ، بو و طعم را حاصل ترکیب‌ها و حرکات اتم‌ها می‌دانست و به‌نوعی پیش‌زمینه‌ای برای فیزیک کلاسیک و حتی علم مدرن فراهم کرد. گرچه در زمان خود چندان مورد توجه قرار نگرفت، اندیشه‌های او قرن‌ها بعد الهام‌بخش فیزیک‌دانان عصر جدید مانند دالتون، لاوازیه و حتی انیشتین شد.

در مجموع، تلاش‌های فیلسوفان یونان باستان بیشتر به تأملات ذهنی محدود می‌شد، اما پایه‌های فکری نظریات بزرگ آینده را بنیان نهادند—پایه‌هایی که بعدها توسط تمدن اسلامی، رنسانس علمی، و فیزیک‌دانان تجربی گسترش یافت.

چشم به‌عنوان فرستنده نور👀 — یک سوء‌تفاهم ماندگار…
برای بسیاری از اندیشمندان باستان، چشم نه گیرنده بلکه فرستنده‌ی نور بود. این تصور، ریشه در تجربه‌ی روزمره داشت: وقتی چشم‌ها را باز می‌کنیم، ناگهان می‌بینیم؛ و در تاریکی، با وجود اشیاء، هیچ‌چیز به نظر نمی‌رسد. اما تا قرن‌ها بعد، حتی برخی فلاسفه قرون وسطی نیز بر این باور باقی ماندند. این نظریه که نور از چشم به بیرون ساطع می‌شود و با برخورد به اشیاء دید حاصل می‌شود، امروز نادرست به‌نظر می‌رسد؛ اما در زمان خود، تلاشی صادقانه برای توضیح یک پدیده پیچیده با ابزار محدود بود. فقط با پیشرفت در مطالعه‌ی آناتومی چشم، نظریه‌های شکست نور، و تحلیل تجربی مسیر پرتوها بود که این سوء‌تفاهم برای همیشه کنار گذاشته شد.

یاد گرفتیم که‼️
انتشارات DC ایده‌ی اشعه‌های Heat Vision شخصیت Superman رو از امپلدوکس دزدیده!

منتظر قسمت‌های بعدی باشید. :)👋

#فیزیک‌نامه@PSA_AUT

🗿15

www.tgoop.com/PSA_AUT/2723

1.05K viewsدانیال, Jul 29 at 16:40

فیزیک‌نامه📖 — تکامل دیدگاه ما نسبت به نور🌌

قسمت1️⃣ — نور در فلسفه و یونان باستان!🏛️
در آغاز تمدن‌های باستانی، نور پدیده‌ای مرموز و آسمانی تلقی می‌شد. در اسطوره‌های مصر و بین‌النهرین، نور بیشتر معنای الهی داشت تا علمی. اما در یونان باستان، این نگاه برای نخستین بار به سمت پرسش‌های منطقی و طبیعی سوق داده شد. فیلسوفان طبیعت‌گرا مانند امپدوکلس و دموکریتوس سعی کردند با استفاده از اصول فلسفه طبیعت، نظریه‌هایی برای چگونگی دیدن و انتشار نور ارائه کنند.
امپدوکلس معتقد بود که نور از چشم انسان منتشر می‌شود و با اجسام برخورد می‌کند. این دیدگاه که به “نظریه نشر نور از چشم” مشهور شد، پایه‌ی تفکر نادرستی بود که قرن‌ها بعد هم ادامه یافت. افلاطون نیز همین دیدگاه را پذیرفت و در رساله‌ی «تیمائوس» گفت که چشم پرتویی نوری از خود ساطع می‌کند که با نور خورشید ترکیب شده و دید ممکن می‌شود.

امپدوکلس، فیلسوف و دانشمند پیش‌سقراطی یونان، نخستین کسی بود که نظریه‌ای درباره نور ارائه داد که تا حدی مبنای تفکرات بعدی شد. او باور داشت که نور از چشم انسان منتشر می‌شود و با اجسام برخورد کرده، به چشم بازمی‌گردد؛ یعنی چشم پرتوهایی می‌فرستد که توانایی «دیدن» را ایجاد می‌کنند. این ایده، گرچه امروزه نادرست است، اما در زمان خود تلاشی برای توجیه چگونگی دیدن بود و تأثیر زیادی بر فلسفه‌های بعدی گذاشت. امپدوکلس همچنین نخستین بار مفهوم چهار عنصر (آتش، هوا، آب، خاک) را مطرح کرد که نور را مرتبط با این عناصر می‌دانست.

ارسطو، شاگرد افلاطون و یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان و دانشمندان یونان باستان، دیدگاهی متفاوت درباره نور داشت. او معتقد بود که نور پدیده‌ای وابسته به محیط و ماده است و چشم فقط گیرنده‌ی نور است؛ یعنی نور از اشیا به چشم منتقل می‌شود، نه برعکس. ارسطو همچنین اولین کسی بود که نور را با رنگ‌ها مرتبط کرد و به تأثیر نور در شکل‌گیری رنگ‌ها توجه نشان داد. اگرچه نظریات او فاقد آزمایش و پایه تجربی بود، اما تا قرون وسطی و بعدها تأثیرگذار باقی ماند و مبنای بسیاری از نظریه‌های علمی آن زمان شد.

دموکریتوس فیلسوفی پیش‌سقراطی از شهر آبدرا در یونان باستان بود که به‌همراه استادش لئوسیپوس، بنیان‌گذار نظریه‌ی اتمی جهان به‌شمار می‌رود. او معتقد بود که همه‌چیز از ذرات ریز، تجزیه‌ناپذیر و همیشگی به‌نام «اتم» ساخته شده است که در فضایی تهی (خلأ) در حرکت‌اند. این دیدگاه، که کاملاً مادی و طبیعی‌گرا بود، با نگاه کیفی و غایت‌گرایانه‌ی ارسطو و افلاطون در تضاد قرار داشت. دموکریتوس حتی پدیده‌هایی چون ادراک، رنگ، بو و طعم را حاصل ترکیب‌ها و حرکات اتم‌ها می‌دانست و به‌نوعی پیش‌زمینه‌ای برای فیزیک کلاسیک و حتی علم مدرن فراهم کرد. گرچه در زمان خود چندان مورد توجه قرار نگرفت، اندیشه‌های او قرن‌ها بعد الهام‌بخش فیزیک‌دانان عصر جدید مانند دالتون، لاوازیه و حتی انیشتین شد.

BY انجمن علمی فیزیک و نجوم دانشگاه صنعتی امیرکبیر