tgoop.com/MorphoSyntax/408
Last Update:
☰
📝 ویرایش | حالت‌نمای مفعولی کجاست؟!
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
◄ *این بازیکن جوان سرانجام توانست مزد زحماتش در مسابقه بگیرد.
◄ *ادارهٔ کل آموزش و پرورش میزان هدیهٔ استانداری به معلمان اعلام کرد.
ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ ـ ـــ
✏️ هر دو جملهٔ بالا به‌دلیل فقدان رای مفعولی نادستوری‌اند. اگر ویراستار این جملات باشید، حالت‌نمای «را» را در کجا می‌گذارید؟ احتمالاً بدون توجه به بافت یا مراجعه به خود نویسنده، نمی‌توانیم با قطعیت تشخیص دهیم که جای مناسب «را» در چنین جمله‌هایی کجاست، زیرا تغییر جایگاه حالت‌نمای مفعولی به تغییر معنا می‌انجامد:
🖊 جملهٔ یکم:
◄ (الف). این بازیکن جوان سرانجام توانست مزد زحماتش را در مسابقه بگیرد.
(~ به دلیل زحماتش در تمرینات، دو گل در مسابقه به حریف زد)
◄ (ب). این بازیکن جوان سرانجام توانست مزد زحماتش در مسابقه را بگیرد.
(~ به دلیل زحماتش در مسابقه، به بازیکن ثابت تیم تبدیل شد)
🖊 جملهٔ دوم:
◄ (الف). ادارهٔ کل آموزش و پرورش میزان هدیهٔ استانداری را به معلمان اعلام کرد.
(~ به خود معلمان، نه دیگران، میزان هدیهٔ استانداری را اعلام کرد)
◄ (ب). ادارهٔ کل آموزش و پرورش میزان هدیهٔ استانداری به معلمان را اعلام کرد.
(~ به رسانه‌ها یا دیگران میزان هدیهٔ استانداری را اعلام کرد)
✏️ گروه‌های حرف اضافهٔ «در مسابقه/ به معلمان» در ساخت‌های «الف» وابستهٔ فعل‌اند (در مسابقه بگیرد/ به معلمان اعلام کرد)، اما در ساخت‌های «ب» همین سازه‌ها بخشی از گروه اسمی به‌شمار می‌روند (مزد زحماتش در مسابقه/ میزان هدیهٔ استانداری به معلمان).
✏️ در چنین نمونه‌هایی، تغییر جایگاه «را» به پیش یا پس از گروه حرف اضافه، به تولید ساختار نحوی متفاوتی می‌انجامد و بر معنای گزاره اثر می‌گذارد. در جملهٔ نادستوری زیر جایگاه رای مفعولی کجاست؟ پیش از گروه حرف اضافهٔ «از برنامهٔ دیروز رادیو» یا پس از آن؟
◄ *اغلب فعالان سیاسی این انتقاد شدید نمایندهٔ شهر جابلقا از برنامهٔ دیروز رادیو شنیدند.
@MorphoSyntax
BY MorphoSyntax
Share with your friend now:
tgoop.com/MorphoSyntax/408