▫️داریوش شایگان و زبان فارسی

من در خانه زبان‌های گرجی، روسی (دایه‌ام روس بود) ترکی عثمانی، که مادرم با پدرم به آن زبان سخن می‌گفت، و ترکی آذری، که پدرم با آن به مادرم جواب می‌داد، را می‌شنیدم. دو زبان ترکی و فارسی را این‌چنین آموختم. زیرا پدرم با من به فارسی سخن می‌گفت. اما اهمیت فارسی دلیل دیگری داشت. فارسی زبان «امپراتوری» و زبان فرهنگ بود. من همواره دانسته‌ام که در این مجموعه قوم‌ها و زبان‌های گوناگون، هویت من به زبان فارسی گره خورده است. پدرم نوعی پرستش شبه‌مذهبی نسبت به این زبان داشت که آن را به من نیز منتقل کرد. این مرد آذربایجانی، نسبت به رسالت زبان فارسی در ایجاد تمرکز، که پایهٔ وحدت کشور بود، سخت هشیار بود. زیرا که ایران -چه بخواهیم و چه نخواهیم- همواره امپراتوری‌ای متشکل از قوم‌ها و زبان‌های مختلف بوده است که به واسطهٔ فرهنگ فاخر زبان فارسی به یکدیگر پیوند خورده‌اند.

🗣 #داریوش_شایگان، #کتاب زیر آسمان‌های جهان، گفتگو با #رامین_جهانبگلو، ترجمهٔ نازی عظیما، فرزان روز، ص ۲.

🗓 سالروز درگذشت داریوش شایگان
(۴ بهمن ۱۳۱۳ – ۲ فروردین ۱۳۹۷)
#ایران_رنگارنگ_فرهنگی #وحدت_در_کثرت
#پارسی_میراث_همه_ایرانیان
@Jaryaann

💠 نوروز جشن پایندگی ایران

نوروز با رمز و راز تنیده شده است. از میان همۀ آنچه دربارۀ نوروز خوانده‌ام نکتۀ تابندۀ زیر رخسارۀ نمادین این عید باستانی را نیک‌تر نشان می‌دهد:

بنا بر یک اسطورۀ باستانی، در طول سال، دوازده‌تن از یاران اهریمن در کار جویدن و بُریدن و برانداختن دوازده ستونی هستند که جهان را نگاه می‌دارند. در روزهای پیش از نوروز، وقتی که ستون‌ها در شُرُف افتادن هستند، یاران اهریمن به شادی این که کار نابودی جهان پایان یافته‌است، برای رقص و پایکوبی به زمین می‌آیند و چون بازمی‌گردند، می‌بینند که همۀ ستون‌ها مرمّت یافته‌اند؛ نمادی دیگر از ستیز میانِ یاران اورمزد و یاران اهریمن و سرانجام پیروزی نیکی بر بدی در آغازِ سال نو و در نوروز

(ژاله آموزگار، زبان، فرهنگ، اسطوره، ص۲۵۰).

عجب سخن زیبای الهام‌بخشی! انگار این اسطورۀ کهن می‌گوید سرشت و سرنوشت ایران این است که دشمنانش که یاران اهریمن‌اند، همیشۀ روزگار، با کوششی خستگی‌ناپذیر، ستون‌های بقا و اقتدار او را بجوند و ببُرند اما جخت وقتی دست‌افشانی می‌کنند که کار ایران تمام شده، درست زمانی که به‌ظاهر ایران باید فروبریزد و بمیرد، ناگهان می‌بینند که ایزدان مقدّس، یاران اورمزد، این جنود و لشکریانی که دیده نمی‌شوند، می‌آیند و ستون‌های بقا و اقتدار ایران را مرمّت می‌کنند.

به این‌معنا نوروز جشن پایندگی ایران است در هنگامۀ بی‌فریادی که مرگ ایران قطعی است؛ جشن پیروزی امید است در زمانی که نومیدی سیطره یافته است. مژدۀ نوروز این است که کار ایران به مو می‌رسد اما این مو گسسته نخواهد شد. هر نوروز روح امید در کالبد ایران ‌دمیده می‌شود تا بنیان‌های حیات ملّی ترمیم و تقویت شود. تا ایّام ایران به میمنت کوشش و بردباری و یکدلیِ ملّت ایران، فرّخ و خجسته گردد.

چه نیک‌بخت مردمی هستیم که جشن ملّی‌مان چنین پرمعناست. چنین روح‌بخش و هم‌افزاست. تا نوروز هست دیو و دروج و خشک‌سالی و تنگ‌دستی و بیماری نمی‌تواند امید و شادی و مهربانی مردم ما را بمیراند.

✍🏼 #میلاد_عظیمی
🔗 نور سیاه
#نوروز #ژاله_آموزگار #پاس_ایران #تداوم_فرهنگی
@Jaryaann

💠 نوروز؛ رشته اتصال ایده و واقعیت ایران

▫️#نوروز بزرگ‌ترین جشن مشترک حوزه تمدنی ایران، از سویی ساکنان این سرزمین را به‌هم پیوند می‌دهد و از سوی دیگر هم چون زنجیری، تاریخ باستانی ایران را به تاریخ میانه و جدید این کهن‌دیار متصل کرده‌است. حتی در دوره‌ای که با فروپاشی پادشاهی #ساسانی، #ایرانشهر بخشی از قلمروی خلافت اسلامی شد؛ این دم مسیحایی نوروز بود که در کنار عوامل دیگری چون ادب پارسی و اندیشمندان دلسوز، #ایده_ایران را زنده نگه داشت و به #تداوم_فرهنگی و تاریخی ایران کمک کرد.

▫️مقصودعلی صادقی، تاریخ‌پژوه و استاد #تاریخ دانشگاه تربیت ‌مدرس در گفت‌وگو با سیدحمید متقی به دنبال پاسخ به این پرسش‌هاست.
🔗 اکوایران
@Jaryaann

❗️سیاست‌های قوم‌گرایانه و پیامدهای آن

اتفاقات ناخوشایند ۲ فروردین‌ماه ۱۴۰۴ در #ارومیه به‌درستی موجب نگرانی بخش بزرگی از هموطنان‌مان شد. اتفا‌ق‌هایی که در پی فراخوان رئیس شورای شهر ارومیه در اعتراض به مراسم نوروزی ۲۸ اسفندماه هموطنان کُردزبان در ارومیه در قالب تظاهرات خیابانی رخ داد تا برای نخستین‌بار جشن نوروز که به‌صورت تاریخی در ایران آیینی برای دوستی و همبستگی ملی‌ست به محل نزاع و کشمکش تبدیل شود.

#احسان_هوشمند، کارشناس مسائل قومی در ایران در همین رابطه در مصاحبه با شرق از خطرهای ترویج #قوم‌گرایی می‌گوید.

👈🏼 خواندن مصاحبه
🔗 شرق
@Jaryaann

💠 #علی_دهباشی از راز ماندگاری ایران با وجود تاخت و تازهای ویرانگر به این سرزمین در طول تاریخ می‌گوید.
ضبط‌شده در بهمن ماه ۱۴۰۳ خورشیدی
🔗 آرشیو گروه انتشارات ققنوس
#ادب_پارسی #مهر #خویشکاری #ایران‌دوستی #شاهنامه
@Jaryaann

🔸پادپخش #دینگو به ریشه‌های واژهٔ #نوروز و این جشن در کشورهای گوناگون می‌پردازد؛ نگاهی به نوروز در طول تاریخ از دوران باستان تا امروز همراه با موسیقی‌های نوروزی گوناگون
🎙تهیه و اجرا: مانی پارسا با همکاری شهریار صیامی

دینگو را می‌توانید در همه پادگیرها ‌گوش کنید.
🔗 منبع
@Jaryaann

▪️ماندن
کارگردان: #مانی_حقیقی
تصویربردار: #کاوه_گلستان
تدوین‌گر: #بهمن_کیارستمی
زمان: ۴۴ دقیقه

فیلم مستند «ماندن» اولین فیلمی است که ساختم. فیلم‌برداری آن چند روز بعد از پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۱۳۷۶ با همکاری کاوه گلستان انجام شد. نوارهای فیلم در کشوی میز کارم دست‌نخورده باقی ماندند تا چهار سال بعد که به پیشنهاد بهمن کیارستمی تدوین شدند. من در دوران موشک‌باران تهران، در روزهای پایانی جنگ، خارج از ایران بودم و این را فقدان بزرگی در تجربه‌ی زندگی‌ام می‌دانستم. فکر کردم با تعدادی نقاش برجسته‌ی ایرانی که تصمیم گرفته بودند آن مدت در تهران بمانند گفتگو‌ کنم تا شاید از خلال حرف‌های‌شان به درک بهتری از آن تجربه‌ی شدید و منحصر به فرد برسم. نتیجه‌اش شد این فیلم که بعد از حدود ۳۰ سال برای اولین بار در اختیار عموم‌ قرار می‌گیرد، به یاد پروانه اعتمادی.

✍🏼 مانی حقیقی

👈🏼 دیدن «ماندن»

🔗 منبع
#مستند #پروانه_اعتمادی #هنر_ایرانی
@Jaryaann

🔘 پروانه
دربارۀ #پروانه_اعتمادی
‏ساختۀ #بهمن_کیارستمی

‏بهمن کیارستمی در این #مستند که بر مبنای پژوهش علی بختیاری و پس از چهار سال پیگیری برای کسب رضایت پروانه اعتمادی توانسته بسازد، کوشیده گوشه‌ای از اندیشه و بینش این نقاش را به هنر، زندگی و تاریخ معاصر ایران نشان دهد.
🔗 منبع ویدئو | منبع توضیحات
@Jaryaann

🌱 نوروز و جانِ نو
چند نکته در آغاز سال
🎙#محمدجواد_اعتمادی
۰۴/۰۱/۰۳
🔗 حضور مولانا
#نوروز #مولانا
@Jaryaann

▫️#نوروز؛ جشنی که مغول‌ها را رام کرد!
آیا نوروز می‌تواند فرهنگ‌ها را تغییر دهد؟

دکتر #نعمت‌الله_فاضلی در گفت‌وگویی با عنوان «چرا نوروز زنده است؟» با مهر گردون
👈🏼 دیدن گفت و گوی كامل
@Jaryaann

🟢 سرو، نماد مقاومت و پایداری در فرهنگ ایرانی

سرو، با قامتی راست و مقاوم، از کهن‌ترین درختان ایران است. این درخت در بسیاری از افسانه‌ها و داستان‌های کهن ایرانی جایگاهی ویژه دارد و به مثابه ستونی استوار در برابر گذر زمان و نمادی از امید و ایستادگی است.

بخشی از گفت‌وگوی جواد قارایی با کانال یوتیوب چُراز با عنوان «چالش‌ها و راه‌های توسعه صنعت گردشگری».
🔗 چُراز
#سرو #ایده_ایران #گردشگری
@Jaryaann

🎊 ریشه‌شناسی واژۀ جشن
🎉 #جشن_ایرانی و دسته‌بندی‌های آن
🍃 #نوروز، #هفت‌سین، #حاجی‌فیروز و #میر_نوروزی
🌳#سیزده‌به‌در
🧓🏻چرا می‌گویند ۱۲۰ سال عمر کنی؟
🔥#چهارشنبه‌سوری

🎤 #عفت_امانی
پژوهشگر ارشد گروه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
🎥 پیوند ویدئو در وبگاه آپارات
🔗 چشم و چراغ
@Jaryaann

عمو نوروز منتشر شد!

آواز: #شهرام_ناظری
#موسیقی: #تهمورس_پورناظری
شعر: #پوریا_سوری
کارگردان: میلاد رحیمی آبکنار
🔗 منبع
@Jaryaann

🌱 سیزده پیمانِ سیزده بدر!

۱. پیمان می‌بندیم به نحوی رانندگی کنیم که منجر به مرگ هیچ جانداری نشود (بیشینه سرعت در هنگام عبور از جاده‌های همجوار با مناطق حفاظت شده ۴۰ کیلومتر در ساعت است)؛

۲. پیمان می‌بندیم به جای افروختن آتش با چوب یا خرید ذغال، از کپسول‌های سفری گازی کوچک قابل شارژ استفاده کنیم؛

۳. پیمان می‌بندیم جز ردپا چیزی در طبیعت باقی ننهیم؛

۴. پیمان می‌بندیم از هر نوع آلودگی صوتی، مواد منفجره و ترقه پرهیز کنیم، زیرا گوش حیوانات چندین برابر گوش انسان به صدا واکنش نشان داده و حساس است؛

۵. پیمان می‌بندیم هرگز با خودرو از فاصله صدمتری به محیط‌های ساحلی و تالابی نزدیک‌تر نشویم.

۶. پیمان می‌بندیم از همیشه صبورتر، پذیراتر و بخشنده‌تر بوده و هرگز شروع‌کننده هیچ نزاعی در طبیعت نخواهیم بود.

۷. پیمان می‌بندیم از ظروف یکبار مصرف و پلاستیکی استفاده نکرده و مروج سبک زندگی نزدیک به طبیعت باشیم.

۸. پیمان می‌بندیم سبزه‌های هفت سین را در خیابان‌ها و طبیعت رها نکرده، آنها را با راهنمایی سمن‌ها به شهرداری‌ها، واحدهای دامداری و پرورش اسب تحویل دهیم تا یا کمپوست شود و یا خوراک دام.

۹. پیمان می‌بندیم ماهی‌های سرخ هفت سین را فقط در استخرها و حوضچه‌های بسته رها کرده و آنها را وارد رودخانه‌ها و تالاب‌ها نکنیم.

۱۰. پیمان می‌بندیم اگر زباله‌ای را در طبیعت رهاشده دیدیم یا اگر آتش نیمه خاموشی را یافتیم، نگوییم به ما مربوط نیست!

۱۱. پیمان می‌بندیم نه فقط ته سیگار در طبیعت رها نکنیم، بلکه ته سیگارهای رهاشده را هم جمع‌آوری کنیم.

۱۲. پیمان می‌بندیم شماره خودروهایی که سرنشینان آنها دور از چشم پلیس زباله از شیشه اتومبیل‌شان به بیرون پرتاب می‌کنند را یادداشت کرده و به نزدیکترین مامور پلیس گزارش دهیم (جریمه پرتاب زباله از خودرو، ۳۵ هزارتومان است که امیدوارم افزایش یابد).

۱۳. و سرانجام پیمان می‌بندیم هیچ گیاه وحشی را نکنده و از طبیعت جدا نسازیم، وارد حریم مزارع کشاورزی نشده، خودرو خود را در کنار رودخانه‌ها و تالاب‌ها نشوییم، در مصرف آب صرفه‌جویی کرده و مواد شوینده را در محیط‌های آبی و طبیعت رها نسازیم.

✍🏻 #محمد_درویش
#سیزده_پیمان_سیزده_بدر
#سیزده‌به‌در #پاس_زندگی
🔗 منبع
@Jaryaann

▫️حال در آخرین لحظات از ایام نوروز، شاید به یک معنا بهترین زمان برای تبریک و یادآوری نوروز باشد. چرا که دقیقاً در همین لحظات است که اکثر ما با بیرون آمدن از حال و هوای نوروزی به چرخۀ پرآسیب،‌ تکراری و ملا‌ل‌آور زندگی بازمی‌گردیم و ایدۀ نوروز از یاد می‌رود.

در تمام دنیا سال عوض می‌شود. اما در کشورهای اندکی سال با فرا رسیدن بهار عوض می‌شود و تنها در برخی کشورهای حوزه ایران فرهنگی و نوروزستان است که سال، درست در اعتدال بهاری و لحظه‌ای که روز و شب با هم برابر شده‌اند، عوض می‌شود.

اما این تنها مزیت نوروز نسبت به دیگر آیین‌های سال نو در جهان نیست. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نوروز، تأکید بر نو شدن درونی‌ همراه با نوزایی طبیعت و رسیدن به تعادل ذهن همگام با اعتدال بهاری است؛ نوعی پیوند جهان درون با جهان بیرون:
همان‌گونه که شمس تبریز می‌گوید:
«ایام مبارک باد از شما. مبارک شمایید! ایام می‌آید تا به شما مبارک شود.»

و ما در نیایش لحظه تحویل سال، خواهان تغییر حال خود به بهترین حال‌هاییم.

همان‌گونه که در شاهنامه تأکید زیادی بر زدودن کینه از دل در نوروز و بهار می‌شود.
سر سال نو هرمز فروردین
برآسوده از رنج، تن، دل زکین
و از زبان کیخسرو:
ز دلها همه کینه بیرون کنید
به مهر اندر این کشور افسون کنید
بکوشید و خوبی به کار آورید
چو دیدید سرما بهار آورید

کینه یعنی ماندن در گذشته همراه با بغض، دشمنی و غرض، یعنی درست در نقطه مقابل نوروز. کمتر چیزی مانند غرض، حجاب دیده می‌شود:
چون غرض آمد هنر پوشیده شد
صد حجاب از دل به سوی دیده شد
و حجاب در پیش دیده، پرده، غبار و مانعی‌ست میان «مشاهده‌‌کننده» و «مشاهده‌شونده» و ندیدن کیفیات و تغییرات مشاهده‌شونده و چسبیدن به تصویر ذهنی خود از آن و حاصل این است که:
هر نفس نو می‌شود دنیا و ما
بی‌خبر از نو شدن اندر بقا

کینه یعنی سوگیری‌ خصمانه و نوروز و بهار یعنی کینه‌زدایی چون بدون آن نمی‌توان نو شد و نمی‌توان به تعادل ذهن رسید و نمی‌توان نو دید و نو شدن را فهمید.

نوروز نام بسیار بامعنایی‌ست. در عین حال که اشاره به زمان مشخصی دارد اما در واقع یک نام عام است. چرا که هر روز زندگی ما روز نویی‌‌ست. یا در واقع باید روز نویی باشد. اما ما در چرخۀ پرملال زندگی این حقیقت را فراموش می‌کنیم. هنگامی‌که در شادباش نوروز می‌گوییم: «هر روزتان نوروز» در واقع اشاره به همین حقیقت بدیهی ولی فراموش‌شده دارد. در واقع نوروز نوعی یادآوری این حقیقت است که اگرچه باید از گذشته آموخت و باید خطاهای گذشته را جبران کرد و داد را ستاند و اجازۀ تکرار آسیب‌ها و ظلم‌های گذشته را نداد (در واقع تعادل را حفظ کرد و از آن سوی بام نیفتاد و چشم بر گذشته نبست) اما نباید با بغض در گذشته ماند و رو به جلو نرفت و با کین‌توزی نسبت به دیگر افراد به خود آسیب رساند و زندگی را به کام خود چون زهر کرد.

با آرزوی زدودن کینه‌ها از دل و غبارها از دیده، کنار زدن پرده‌های عادات کهنه و فهم نو بودن هر روز و هر لحظه.
زندگی کوتاه است و زمستان، نزدیک، با آرزوی آن‌که در سال پیش رو خود نو شویم و «بهار آوریم».
سال نو مبارک!

✍🏼 #کاوه_گرایلی
🔗 منبع
#مقالات_جریان #نوروز
در «جریان» باشید.
@Jaryaann

▪️سخنان #بهرام_بیضایی دربارهٔ #احسان_یارشاطر (بنیانگذار دانشنامه ایرانیکا):
«و این سرزمین نمانده است مگر به این جنبش‌های یک‌تنه در هر عصری، و گردآوردن جنبش‌های یک‌تنه.
ما مردم زمانه می‌توانیم فتیله چراغی را که روشنی می‌بخشد بالا بکشیم تا روشنی‌اش همه را برسد، و یا آن‌قدر پایین بکشیم که پاک بیفسرد و خاموش شود.
و راستی خوشا آنان که تا واپسین دم روشنی بخشیده‌اند. یارشاطر، سپاس همت تو، که از تو باز این چراغ روشن شد.»

🔺شهریور سال ۹۷، دانشگاه استنفورد آمریکا
#خویشکاری
#تو_یکی_نهی_هزاری_تو_چراغ_خود_برافروز
@Jaryaann

شوک شدیدی که اولین‌بار از شنیدن این آهنگ در سالن کنسرت به من دست داد، هنوز با من است. به زحمت از بین کلمات خواننده این ترجیع‌بند را شکار کردم: سانسون کی مالا په.
پس از جستجو متوجه شدم ترجیع‌بند شعری است از میرابای، شاعره‌ی هندی، که برای کرشنه، خدای هندو گفته و در آن هر نفسی که برمی‌آید به دانه‌ی تسبیحی تشبیه شده که در ستایش این خدا فرومی‌افتد.

البته صحت انتساب اشعار میرابای مانند ابوسعید ابوالخیر چندان مشخص نیست. ظاهراً بیشتر اشعار منسوب به او را علاقمندانش در طی قرون پس از مرگ او گفته و به او نسبت داده‌اند. چیزی که در دوران ما، با این عطش عجیب به انگ‌سازی شخصی (Personal Branding) و برای آدم‌هایی که حتی سر محتوای مهمل صفحات شخصی خود در شبکه‌های اجتماعی دعوا می‌کنند و غیرتی می‌شوند غیرقابل‌هضم است.

#نصرت_فتح‌علی_خان، خواننده‌ی افسانه‌ای #قوالی، این #موسیقی افسونگر و خلسه‌آور را بر اساس این شعر سروده و فرصت دیگری به من داده برای تشکر از پدرم که در سال‌های کودکی مرا با موسیقی او آشنا کرد.

نمونه درخشان دیگری از موسیقی پنجاب را اینجا بشنوید.

✍🏼 #سپاس_ریوندی
#در_حضرت_امر_حسی
🔗 آذر بُرزین‌مهر
@Jaryaann