tgoop.com/Jaryaann/7324
Last Update:
🔵 آب، خشکسالی، و فراموشی تاریخی یک هشدار
شاید توضیح واضحات باشد اما در گستره تاریخ ایران، آب نه‌فقط یک عنصر طبیعی بلکه یک موضوع هستی‌شناختی و فرهنگی بوده است. از دوران باستان تا امروز، آب در مرکز باورها و ایزدستان ایرانی بوده، و بزرگ‌بانویی به نام آناهیتا از خدایان اساطیری و آیینی ایران باستان، آن را نمایندگی کرده است. آب از پیش از اسلام تا کنون با نیایش، اسطوره، قصه و تاریخ ایران پیوند خورده است به‌گونه‌ای که شاید بتوان تاریخ ایران را تاریخ آب دانست. داریوش بزرگ، در کتیبه جاودان خود از خداوند سه چیز برای ایران می‌خواهد: دور داشتن دروغ، دشمن و خشکسالی از ایران‌زمین. در این سه‌گانه که نماد شر در جهان‌بینی ایرانی هستند خشکسالی کنار دروغ و دشمن قرار گرفته است؛ این بدان معناست که نیروی مخرب خشکسالی کمتر از انحطاط اخلاقی و تجاوز نظامی دشمن نیست. این سخن بسیار کهن، چکیده و فشرده دانایی و تجربه ایرانیان از قرن‌ها قبل است. تجربه‌ای زیسته است که به نظامی از دانایی و میراث فکری تبدیل شده است.
در ایران دوره اسلامی هم آب به‌مثابه یک نماد کلیدی و واقعیت تام زیستی، فرهنگی و تمدنی باقی می‌ماند. اوج نمادپردازی آب در مراسم سوگ عاشورا و تشنگی مردان و زنان مینوی در صحرای کربلا بازنموده می‌شود. محرم، آیینی است که هر سال در کوچه‌ها و خیابان‌ها با نوای "العطش" تکرار می‌شود، و جان مردم را با خاطره‌ای تلخ از محرومیت آب می‌نوازد. هستی‌شناسی محرم، بر مدار فقدان آب است؛ و جامعه، ناخودآگاه، با این محرومیت همذات‌پنداری می‌کند.
اما اکنون این پرسش پیش‌روی ماست:
چرا با وجود این‌همه هشدارهای تاریخی، اسطوره‌ای، و آیینی، چه از پیش و چه از پس از اسلام، مدیران جامعه ما هیچ فکر بنیادینی برای حل بحران آب در ایران نکرده‌اند؟ چگونه است که هم پیام داریوش کبیر را شنیدیم، هم سوگ عاشورا را از قرن‌ها قبل به یاد آوردیم، اما در عمل هیچ‌گاه مساله آب و تشنگی را جدی نگرفتیم؟ چرا صدای تاریخ را نشنیدیم؟! فراموشی فرهنگی یا بحران عقلانیت توسعه؟ در جامعه‌ای که حافظه تاریخی آن آیینی است اما عقلانیت توسعه در آن تضعیف شده و هشدارها شنیده نمی‌شوند، مساله آب فراموش می‌شود. از همین رو، نه سامانه‌ای ملی برای امنیت آبی شکل گرفته، نه الگویی بومی برای سازگاری با خشکسالی نهادینه شده است. اگر اسطوره و ایمان هر دو از آب گفته‌اند، پس راه‌حل نیز باید از دل پیوند فرهنگ، سیاست‌گذاری، و آگاهی عمومی استخراج شود. خشکسالی امروز، صرفاً یک پدیده اقلیمی نیست؛ حاصل بی‌توجهی مزمن به هشدارهای تمدنی در ایران است. نادیده انگاشتن نظام‌های دانایی و میراث خودآگاهانه فرهنگ در ایران است. زیست‌پذیری سرزمین ما با موضوع و مساله آب گره خورده است و در توسعه‌ای عقلانی در مرکز استراتژی‌ها و برنامه‌های کشور باید قرار گیرد.
✍🏼 #علیرضا_حسن‌زاده
🔗 انسان‌شناس ایرانی
#آب #توسعه_پایدار #ایده_ایران
@Jaryaann
BY جریانـ
Share with your friend now:
tgoop.com/Jaryaann/7324