خانه فیزیک اصفهان

خانه فیزیک اصفهان

🌀امکان منطقی سفر در زمان قسمت چهارم: ✅✅پارادکس پدر بزرگ روشن است که ما درباره‌ی آینده بسیار کمتر از گذشته می‌دانیم، از این‌رو پارادکس‌هایی که در زمینه‌ی سفر در زمان مطرح می‌شود، درباره‌ی سفر به گذشته‌اند نه سفر به آینده. در اینجا یک نمونه از این پارادکس‌ها…

پاسخ پارادکس پدربزرگ👴🏻


❗️پارادکس یا تناقض‌نما از اینجا برمی‌خیزد که هردو مدعا درباره‌ی توانایی و ناتوانی خسرو به یک‌اندازه راست می‌نماید، درحالی‌که به نظر می‌رسد تنها یکی از این دو مدعا می‌تواند راست باشد.

برای حل پارادکس پدربزرگ، راه اول (و نادرست) این‌ است که بگوییم تنها یکی از این دو مدعا راست است؛ از میان این دو مدعا، البته، نمی‌توانیم مدعای دوم را دروغ بدانیم، زیرا پارادکس در چارچوب زمان طبیعی مطرح شده است و در این چارچوب، تغییر گذشته مستلزم جمع دو نقیض است. بنابراین ناچاریم بگوییم مدعای اول دروغ است و با این سخن، خواه ناخواه امکان فیزیکی سفر در زمان (دست‌کم به گذشته) را رد کرده‌ایم.

اما راه دوم (و درست) برای حل پارادکس پدربزرگ این است که بپذیریم هر دو مدعا می‌تواند راست باشد، ولی بر پایه‌های (یا حیثیت‌های) متفاوت با یکدیگر: مدعای اول می‌تواند راست باشد بر پایه‌ی‌ فیزیک و مدعای دوم هم می‌تواند راست باشد برپایه‌ی منطق. بدین ترتیب پارادکس یا تناقض ظاهری حل می‌گردد، زیرا تناقض هنگامی است که توانستن و نتوانستن اجرای یک کار بر پایه‌ی یکسان سنجیده شوند.

✅ نکته‌ای که باید به این راه حل بیفزاییم این است که دامنه‌ی منطق از دامنه‌ی فیزیک فراگیرتر است و مسافر زمان، هرقدر توانایی فیزیکی کاری را داشته باشد، اگر با قواعد منطق در تضاد قرار بگیرد، به هیچ‌روی در انجام آن کار موفق نیست. این بدین معناست که اختیارات مسافر زمان در جایی که بدان گام گذاشته است، بسیار محدودتر از زمان پیش از سفر است. این قضیه (کاهش اختیارات) به‌لحاظ هستی‌شناسی زمان اهمیت ندارد، ولی ممکن است به‌زودی مسافر زمان را سردرگم کند: او ظاهرا همه‌ی شرایط فیزیکی لازم برای تخریب را دارد: کاملا هشیار است، تیرانداز ماهری است، سلاح خوبی دارد (مسافر می‌تواند با آوردن انواع بمب، یا حتی آدم ماشینی نابودگر، بر فهرست وسایل مرگبار خود بیفزاید) و جز آن، ولی هربار که اقدام به تخریب می‌کند، پیشامدی نامطلوب (مثلا گیر کردن تفنگ، وزش ناگهانی باد، لرزش دست، و جز آن) ناکامش می‌گذارد. درحقیقت، تلاش او برای تغییر هر رویداد دیگری نیز ناکام می‌ماند (مثلا بریدن ریشه‌ی درختی کهن‌سال که می‌داند در مبدأ سفر همچنان زنده است). در این پیشامدها چیزی خلاف منطق مرسوم نیست، اما توالی آنها، چه بسا مسافر را به این تصور بیندازد که در سفر خود با قواعد منطقی دیگری سروکار دارد، حال آنکه این‌گونه نیست؛ برعکس، تسلط همین قواعد منطقی بر قوانین فیزیکی است که او را به این تصور کشانده است.

✍رهام انصاری مهر

#آنچه_در_خانه_میگذرد
#تماشاخانه_فیزیک
#لوپر

عضویت در کانال👇
☑️ @IsfahanPhysicsHouse

www.tgoop.com/IsfahanPhysicsHouse/2535

961 viewsJul 20, 2018 at 15:40

پاسخ پارادکس پدربزرگ👴🏻


❗️پارادکس یا تناقض‌نما از اینجا برمی‌خیزد که هردو مدعا درباره‌ی توانایی و ناتوانی خسرو به یک‌اندازه راست می‌نماید، درحالی‌که به نظر می‌رسد تنها یکی از این دو مدعا می‌تواند راست باشد.

برای حل پارادکس پدربزرگ، راه اول (و نادرست) این‌ است که بگوییم تنها یکی از این دو مدعا راست است؛ از میان این دو مدعا، البته، نمی‌توانیم مدعای دوم را دروغ بدانیم، زیرا پارادکس در چارچوب زمان طبیعی مطرح شده است و در این چارچوب، تغییر گذشته مستلزم جمع دو نقیض است. بنابراین ناچاریم بگوییم مدعای اول دروغ است و با این سخن، خواه ناخواه امکان فیزیکی سفر در زمان (دست‌کم به گذشته) را رد کرده‌ایم.

اما راه دوم (و درست) برای حل پارادکس پدربزرگ این است که بپذیریم هر دو مدعا می‌تواند راست باشد، ولی بر پایه‌های (یا حیثیت‌های) متفاوت با یکدیگر: مدعای اول می‌تواند راست باشد بر پایه‌ی‌ فیزیک و مدعای دوم هم می‌تواند راست باشد برپایه‌ی منطق. بدین ترتیب پارادکس یا تناقض ظاهری حل می‌گردد، زیرا تناقض هنگامی است که توانستن و نتوانستن اجرای یک کار بر پایه‌ی یکسان سنجیده شوند.

✅ نکته‌ای که باید به این راه حل بیفزاییم این است که دامنه‌ی منطق از دامنه‌ی فیزیک فراگیرتر است و مسافر زمان، هرقدر توانایی فیزیکی کاری را داشته باشد، اگر با قواعد منطق در تضاد قرار بگیرد، به هیچ‌روی در انجام آن کار موفق نیست. این بدین معناست که اختیارات مسافر زمان در جایی که بدان گام گذاشته است، بسیار محدودتر از زمان پیش از سفر است. این قضیه (کاهش اختیارات) به‌لحاظ هستی‌شناسی زمان اهمیت ندارد، ولی ممکن است به‌زودی مسافر زمان را سردرگم کند: او ظاهرا همه‌ی شرایط فیزیکی لازم برای تخریب را دارد: کاملا هشیار است، تیرانداز ماهری است، سلاح خوبی دارد (مسافر می‌تواند با آوردن انواع بمب، یا حتی آدم ماشینی نابودگر، بر فهرست وسایل مرگبار خود بیفزاید) و جز آن، ولی هربار که اقدام به تخریب می‌کند، پیشامدی نامطلوب (مثلا گیر کردن تفنگ، وزش ناگهانی باد، لرزش دست، و جز آن) ناکامش می‌گذارد. درحقیقت، تلاش او برای تغییر هر رویداد دیگری نیز ناکام می‌ماند (مثلا بریدن ریشه‌ی درختی کهن‌سال که می‌داند در مبدأ سفر همچنان زنده است). در این پیشامدها چیزی خلاف منطق مرسوم نیست، اما توالی آنها، چه بسا مسافر را به این تصور بیندازد که در سفر خود با قواعد منطقی دیگری سروکار دارد، حال آنکه این‌گونه نیست؛ برعکس، تسلط همین قواعد منطقی بر قوانین فیزیکی است که او را به این تصور کشانده است.

✍رهام انصاری مهر

#آنچه_در_خانه_میگذرد
#تماشاخانه_فیزیک
#لوپر

عضویت در کانال👇
☑️ @IsfahanPhysicsHouse

BY خانه فیزیک اصفهان