✨مختصر فقه ✨

اوقاتي که اداي نماز در آنها نهي شده است


از عقبه بن عامر رض روايت است : (ثلاث ساعات کان رسول اللهr ينهانا أن نصلي فيهن أو أن نقبر فيهن موتانا : حين تطلع الشمس بازغة حتي ترتفع، و حين يقوم قائم الظهيرة حتي تميل الشمس، و حين تضيف الشمس للغروب حتي تغرب)[1] «سه وقت است که پيامبرr ما را در نماز خواندن يا دفن کردن مرده‌هايمان در آن اوقات نهي کرده است، وقتي که تازه خورشيد طلوع مي‌کند تا آن که بلند شود، و وقتي که خورشيد در وسط آسمان قرار مي‌گيرد تا وقتي که مايل شود، و زماني که خورشيد در آستانه غروب باشد تا وقتي که غروب کند».

پيامبرص علت نهي از نماز در اين اوقات را در خطاب به عمروبن عبسه بيان کرده و فرموده است : (صل صلاة الصبح، ثم أقصر عن الصلاة حتي تطلع الشمس حتي ترتفع، فإنها تطلع حين تطلع بين قرني شيطان، و حينئذ يسجدلها الکفار، ثم صل فإن الصلاة مشهودة محضورة، حتي يستقل الظل بالرمح، ثم أقصر عن الصلاة، فإنه حينئذ تسجر جهنم، فإذا أقبل الفي فصل فإن الصلاة مشهودة محضورة حتي تصلي العصر، ثم أقصر عن الصلاة حتي تغرب الشمس، فإنها تغرب بين قرني شيطان و حينئذ يسجد لها الکفار)[2] «نماز صبح را بخوان سپس تا وقتي که خورشيد طلوع مي‌کند و بالا مي‌آيد نماز نخوان، چون خورشيد بين دو شاخ شيطان طلوع مي‌کند و کفار براي آن سجده مي‌برند؛ سپس نماز (ضحي) بخوان چون ملائکه شاهد و حاضر بر نماز هستند تا اينکه سايه نيزه به کمترين مقدار خود مي‌رسد؛ آنوقت از خواندن نماز خودداري کن؛ چون در اين وقت آتش جهنم شعله‌ورمي‌شود. سپس وقتي که سايه مايل شد نماز بخوان چون ملائکه شاهد و حاضر بر نماز هستند. تا آنکه نماز عصر را مي‌خواني، و بعد از آن، از نماز خواندن خودداري کن تا وقتي که خورشيد غروب کند؛ چون خورشيد بين دو شاخ شيطان غروب مي‌کند و در اين زمان کفار براي آن سجده مي‌برند».



نهي از خواندن نماز در اوقات ذکر شده شامل زمان و مکان زير نمي‌شود :

در روز جمعه، زمان استواء (هنگامي که خورشيد در وسط آسمان قرار مي‌گيرد):

چون پيامبر ص مي‌فرمايد : (لايغتسل رجل يوم الجمعة فيتطهر ما استطاع من طهر، ويدهن من دهن، أو يمس من طيب بيته، ثم يخر فلايفرق بين اثنين، ثم يصلي ماکتب له، ثم ينصت إذا تکلم الإمم، إلا غفرله، ما بينه و بين الجمعة الأخري)[3] «هر کسي که روز جمعه غسل کند و تا مي‌تواند خودش را پاک کند و سرش را با روغن چرب نمايد يا از بوي خوش خانه‌اش، خودش را خوشبو کند، سپس براي نماز جمعه خارج شود و بين دو نفر جدايي نياندازد (در مسجد از روي شانه‌ها وسر آنها عبور نکند) و آنچه را که برايش مقدر شده نماز بخواند و وقتي که امام شروع به خواندن خطبه کرد، سکوت کند، تمام گناهان (صغيره) او از اين جمعه تا جمعه ديگر بخشيده مي‌شوند».

در اينجا پيامبر ص نمازگزار را به خواندن آنچه برايش مقدر شده تشويق نموده و تا وقت خروج امام او را از نماز خواندن منع کرده است، و به همين علت جماعتي از سلف از جمله عمر بن خطابt و امام احمد نيز به تبعيت از او گفته‌اند: خروج امام (براي خواندن خطبه) مانع نماز است، و خطبه امام مانع صحبت کردن است، پس، خروج امام را مانع خواندن نماز دانسته‌اند نه قرار گرفتن خورشيد در وسط آسمان را (استواء).

مکان : مکه مکرمه – خداوند بر شرافت و بزرگي آن بيفزايد – که نماز خواندن در آن درهيچ يک از اوقات مذکور مکروه نيست، چون پيامبرr مي‌فرمايد : (يا بني عبدمناف، لا تمنعوا أحدا طاف بهذا البيت و صلي أية ساعة من ليل أو نهار)[4] «اي بني عبد مناف کسي را که در هيچ لحظه‌اي از شبانه‌روز از طواف اين خانه و نماز در آن منع نکنيد».

و نمازي که خواندن آن در اين اوقات نهي شده است، نماز نفلي است که سببي نداشته باشد. بنابراين در اين اوقات قضاي نمازهاي فوت شده‌ي فرض و سنت جايز است؛ چون پيامبرr مي‌فرمايد : (من نسي صلاة فليصل إذا ذکرها، لاکفارة لها إلا ذلک)[5]. «هر کس نمازي را فراموش کرد، همين که يادش آمد بايد آنرا بخواند، و کفاره‌اي جز اين ندارد». نماز بعد از وضو نيز درهر وقتي که باشد جايز است؛ به دليل حديث ابوهريره که پيامبرr هنگام نماز صبح به بلال فرمود : (يا بلال أخبرني بأرجي عمل عملته في الإسلام فإني سمعت دف نعليک في الجنة، قال : ما عملت عملا أرجي عندي، أني لم أتطهر طهورا في ساعته من ليل أو نهار إلا صليت بذلک الطهور ما کتب لي أن أصلي)[6] «اي بلال به من بگو اميدوارکننده‌ترين عملي که در اسلام انجام داده‌اي کدام است، زيرا من صداي کفشهايت را پيشاپيش خودم در بهشت شنيدم، بلال گفت : اميدوارکننده‌ترين کاري که من انجام داده‌ام اين بوده است که وضوئي در هيچ لحظه‌اي از شبانه‌روز نگرفتم مگر اينکه بعد از ان هر آنچه برايم مقدر شده بود، نماز خواندم».



در اين اوقات دو رکعت تحيه المسجد هم جايز است؛ چرا که پيامبرr فرموده است: (إذا دخل أحدکم المسجد فلايجلس حتي يصلي رکعتين)[7] «هرگاه يکي از شما وارد

www.tgoop.com/FAQ6133/93

111 viewsNov 15, 2023 at 05:47

اوقاتي که اداي نماز در آنها نهي شده است


از عقبه بن عامر رض روايت است : (ثلاث ساعات کان رسول اللهr ينهانا أن نصلي فيهن أو أن نقبر فيهن موتانا : حين تطلع الشمس بازغة حتي ترتفع، و حين يقوم قائم الظهيرة حتي تميل الشمس، و حين تضيف الشمس للغروب حتي تغرب)[1] «سه وقت است که پيامبرr ما را در نماز خواندن يا دفن کردن مرده‌هايمان در آن اوقات نهي کرده است، وقتي که تازه خورشيد طلوع مي‌کند تا آن که بلند شود، و وقتي که خورشيد در وسط آسمان قرار مي‌گيرد تا وقتي که مايل شود، و زماني که خورشيد در آستانه غروب باشد تا وقتي که غروب کند».

پيامبرص علت نهي از نماز در اين اوقات را در خطاب به عمروبن عبسه بيان کرده و فرموده است : (صل صلاة الصبح، ثم أقصر عن الصلاة حتي تطلع الشمس حتي ترتفع، فإنها تطلع حين تطلع بين قرني شيطان، و حينئذ يسجدلها الکفار، ثم صل فإن الصلاة مشهودة محضورة، حتي يستقل الظل بالرمح، ثم أقصر عن الصلاة، فإنه حينئذ تسجر جهنم، فإذا أقبل الفي فصل فإن الصلاة مشهودة محضورة حتي تصلي العصر، ثم أقصر عن الصلاة حتي تغرب الشمس، فإنها تغرب بين قرني شيطان و حينئذ يسجد لها الکفار)[2] «نماز صبح را بخوان سپس تا وقتي که خورشيد طلوع مي‌کند و بالا مي‌آيد نماز نخوان، چون خورشيد بين دو شاخ شيطان طلوع مي‌کند و کفار براي آن سجده مي‌برند؛ سپس نماز (ضحي) بخوان چون ملائکه شاهد و حاضر بر نماز هستند تا اينکه سايه نيزه به کمترين مقدار خود مي‌رسد؛ آنوقت از خواندن نماز خودداري کن؛ چون در اين وقت آتش جهنم شعله‌ورمي‌شود. سپس وقتي که سايه مايل شد نماز بخوان چون ملائکه شاهد و حاضر بر نماز هستند. تا آنکه نماز عصر را مي‌خواني، و بعد از آن، از نماز خواندن خودداري کن تا وقتي که خورشيد غروب کند؛ چون خورشيد بين دو شاخ شيطان غروب مي‌کند و در اين زمان کفار براي آن سجده مي‌برند».



نهي از خواندن نماز در اوقات ذکر شده شامل زمان و مکان زير نمي‌شود :

در روز جمعه، زمان استواء (هنگامي که خورشيد در وسط آسمان قرار مي‌گيرد):

چون پيامبر ص مي‌فرمايد : (لايغتسل رجل يوم الجمعة فيتطهر ما استطاع من طهر، ويدهن من دهن، أو يمس من طيب بيته، ثم يخر فلايفرق بين اثنين، ثم يصلي ماکتب له، ثم ينصت إذا تکلم الإمم، إلا غفرله، ما بينه و بين الجمعة الأخري)[3] «هر کسي که روز جمعه غسل کند و تا مي‌تواند خودش را پاک کند و سرش را با روغن چرب نمايد يا از بوي خوش خانه‌اش، خودش را خوشبو کند، سپس براي نماز جمعه خارج شود و بين دو نفر جدايي نياندازد (در مسجد از روي شانه‌ها وسر آنها عبور نکند) و آنچه را که برايش مقدر شده نماز بخواند و وقتي که امام شروع به خواندن خطبه کرد، سکوت کند، تمام گناهان (صغيره) او از اين جمعه تا جمعه ديگر بخشيده مي‌شوند».

در اينجا پيامبر ص نمازگزار را به خواندن آنچه برايش مقدر شده تشويق نموده و تا وقت خروج امام او را از نماز خواندن منع کرده است، و به همين علت جماعتي از سلف از جمله عمر بن خطابt و امام احمد نيز به تبعيت از او گفته‌اند: خروج امام (براي خواندن خطبه) مانع نماز است، و خطبه امام مانع صحبت کردن است، پس، خروج امام را مانع خواندن نماز دانسته‌اند نه قرار گرفتن خورشيد در وسط آسمان را (استواء).

مکان : مکه مکرمه – خداوند بر شرافت و بزرگي آن بيفزايد – که نماز خواندن در آن درهيچ يک از اوقات مذکور مکروه نيست، چون پيامبرr مي‌فرمايد : (يا بني عبدمناف، لا تمنعوا أحدا طاف بهذا البيت و صلي أية ساعة من ليل أو نهار)[4] «اي بني عبد مناف کسي را که در هيچ لحظه‌اي از شبانه‌روز از طواف اين خانه و نماز در آن منع نکنيد».

و نمازي که خواندن آن در اين اوقات نهي شده است، نماز نفلي است که سببي نداشته باشد. بنابراين در اين اوقات قضاي نمازهاي فوت شده‌ي فرض و سنت جايز است؛ چون پيامبرr مي‌فرمايد : (من نسي صلاة فليصل إذا ذکرها، لاکفارة لها إلا ذلک)[5]. «هر کس نمازي را فراموش کرد، همين که يادش آمد بايد آنرا بخواند، و کفاره‌اي جز اين ندارد». نماز بعد از وضو نيز درهر وقتي که باشد جايز است؛ به دليل حديث ابوهريره که پيامبرr هنگام نماز صبح به بلال فرمود : (يا بلال أخبرني بأرجي عمل عملته في الإسلام فإني سمعت دف نعليک في الجنة، قال : ما عملت عملا أرجي عندي، أني لم أتطهر طهورا في ساعته من ليل أو نهار إلا صليت بذلک الطهور ما کتب لي أن أصلي)[6] «اي بلال به من بگو اميدوارکننده‌ترين عملي که در اسلام انجام داده‌اي کدام است، زيرا من صداي کفشهايت را پيشاپيش خودم در بهشت شنيدم، بلال گفت : اميدوارکننده‌ترين کاري که من انجام داده‌ام اين بوده است که وضوئي در هيچ لحظه‌اي از شبانه‌روز نگرفتم مگر اينکه بعد از ان هر آنچه برايم مقدر شده بود، نماز خواندم».



در اين اوقات دو رکعت تحيه المسجد هم جايز است؛ چرا که پيامبرr فرموده است: (إذا دخل أحدکم المسجد فلايجلس حتي يصلي رکعتين)[7] «هرگاه يکي از شما وارد

BY ✨مختصر فقه ✨