tgoop.com/FAQ6133/629
Last Update:
انواع سوگند
سوگند بر سه نوع است
1- سوگند لغو
2- سوگند غموس.
3- سوگند منعقده.
سوگند لغو و حکم آن:
سوگند لغو، سوگندي است که بدون قصد و نيت باشد؛ مانند کسي که مي‌گويد : به خدا بايد بخوريد يا بنوشيد و غيره، که قصد سوگند ندارد.
اين سوگند منعقد نمي‌شود و موجب بازخواست هم نمي‌گردد :
خداوند متعال مي‌فرمايد :
)لاَيُؤَاخِذُکُمُ اللهُ بِاللَّغوِ فِي أيمَانِکُم، وَلَکِن يُؤَاخِذُکُم بِمَا کَسَبَت قُلُوبُکُم( (بقره : 225)
«خداوند شما رابه خاطر سوگندهايي که بدون توجه ياد مي‌کنيد مؤاخذه نخواهد کرد ولي شما را در برابرآنچه دلهايتان کسب کرده (واز روي اراده و اختيار بوده) مؤاخذه مي‌کند».
و مي‌فرمايد :
)لاَيُؤَاخِذُکُمُ اللهُ بِاللَّغوِ فِي أيمَانِکُم، وَلَکِن يُؤَاخِذُکُم بِمَا عَقَّدتُمُ الأيمَان( (مائده : 89)
«خداوند شما را به خار سوگندهاي بيهوده و بي‌اراده بازخواست نمي‌کند ولي شما را در برابر سوگندهايي که از روي قصد واراده خورده‌ايد مؤاخذه مي‌کند».
از عايشه(رض) روايت است : آيه )لاَيُؤَاخِذُکُمُ اللهُ بِاللَّغوِ( درباره سوگندهايي مانند «نه والله» و «بله والله» نازل شده است».[1]
سوگند غموس و حکم آن:
سوگند غموس سوگندي دروغين است که با آن حقوق پايمال مي‌شود، يا سوگندي است که با آن قصد فسق وخيانت کنند و به غموس (فروبرنده) نامگذاري شده چون باعث فرورفتن صاحبش در گناه و سپس در آتش مي‌شود.
اين سوگند از بزرگترين گناهان کبيره است و هيچ کفاره‌اي ندارد؛ چون خداوند متعال مي‌فرمايد : )وَلَکِن يُؤَاخِذُکُم بِمَا عَقَّدتُمُ الأيمَان( «ولي شما را در برابر سوگندهايي که از روي قصد و اراده خورده‌ايد مؤاخذه مي‌کند».
اين سوگند منعقد نمي‌شود؛ چون سوگند منعقده سوگندي است که امکان دادن کفاره در آن وجود داشته باشد. و در سوگند غموس وفا به سوگند اصلاً امکان ندارد و بر کار خود ياد نمي‌شود :
خداوند متعال مي‌فرمايد :
) وَلاَ تَتَّخِذُوا أيمَانَکُم دَخَلاً بَينَکُم فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعدَ ثُبُوتِهَا وَ تَذُوقُوا السُّوءَ بِمَا صَدَدتُم عَن سَبِيلِ اللهِ وَلَکُم عَذَابٌ عَظِيمٌ ( (نحل : 94)
«سوگندهايتان رادر ميان خود وسيله نيرنگ و فساد نسازيد (و مردمان را به قسمهاي دروغ گول نزنيد و از راه راست بدر نکنيد اگر سوگند و قسم ياد کنيد و بدان وفا نکنيد اين امر) سبب مي‌شود که گامهاي ثابت، از جاي بلغزد و به سبب جلوگيري از راه خدا دچار بلا و بدي شويد و در آخرت عذاب بزرگي داشته باشيد».
طبري(ره) گويد :
«معني آيه )وَلاَ تَتَّخِذُوا أيمَانَکُم دَخَلاً بَينَکُم اين است که : سوگندهاي خود را وسيلة فريب و خيانت در وفاي به پيمانهاي خود با کساني که پيمان بسته‌ايد، قرار ندهيد، تا آنان بدينوسيله به شما اطمينان کنند در حالي که شما در دل قصد خيانت داريد».[2] أه.
از عبدالله بن عمرو روايت است که پيامبرr فرمود : (الکبائر : الإشراک بالله، و عقوق الوالدين، و قتل النفس، واليمين الغموس)[3] «گناهان کبيره عبارتند از : (شريک قرار دادن براي خدا، اذيت کردن والدين، کشتن کسي (به ناحق) و سوگند غموس».
از ابوهريره روايت است که پيامبرr فرمود : (خمس ليس لهن کفارة : الشرک بالله عزوجل، و قتل النفس بغير حق، أو نهب مؤمن، أو الفرار من الزحف، أو يمين صابرة يقتطع بها مالا بغير حق)[4] «پنج گناه کفاره ندارد : شريک قرار دادن براي خداي عزوجل، کشتن کسي به ناحق، غارت کردن (مال) مؤمن، فرار از ميدان جنگ و سوگند غموسي که با آن مالي به ناحق گرفته شود».
سوگند منعقده و حکم آن:
سوگند منعقده سوگندي است که شخص براي تأکيد انجام يا ترک کاري آن را با قصد ياد مي‌کند، و بر آن مصمم است.
اگر به سوگندش وفا کرد گناهي بر او نيست، ولي اگر وفا نکرد، بايد کفاره بدهد، به دليل فرموده خداوند متعال :
) وَلَکِن يُؤَاخِذُکُم بِمَا کَسَبَت قُلُوبُکُم ( (بقره : 225)
«ولي شما را در برابرآنچه دلهايتان کسب کرده (واز روي اراده و اختيار بوده) مؤاخذه مي‌کند».
و مي‌فرمايد :
) وَلَکِنْ يُؤَاخِذُکُمْ بِمَا عَقَّدْتُمْ الأَيْمَانَ ( (مائده : 89)
«ولي شما را در برابر سوگندهايي که از روي قصد و اراده خورده‌ايد مؤاخذه مي‌کند».
--------------------------------------------------------------------------------
[1]) صحيح : [ص. د 2789]، خ (6663/547/11).
[2]) تفسير الطبري (166/14).
[3]) صحيح : [ص. ج 4601]، خ (6675/555/11)، نس (89/7)، ت (5010/303/4).
[4]) حسن : [ص. ج 3247]، أ (220/68/14).
BY ✨مختصر فقه ✨
Share with your friend now:
tgoop.com/FAQ6133/629