✨مختصر فقه ✨

هرگاه مردي (متأهل) با دوشيزه‌اي ازدواج کرد، سنت است که هفت شب نزد او بماند و بعد از آن به نوبت نزد زنان ديگرش برود. ولي اگر زن بيوه‌اي را بعد از ازدواج با دختري باکره به نکاح خود درآورد سه شب نزد او بماند، و سپس به نوبت نزد آنها برود. ابوقلابه اين چنين از انس روايت کرده و گفته است : مي‌توانم بگويم انس اين حديث را به پيامبرr نسبت مي‌داد[1]. (يعني اين حديث مرفوع است).



بر مرد واجب است که با همسرش به خوبي معاشرت کند و او را در آنچه خداوند براي او حلال کرده همراهي کند بويژه وقتي که جوان باشد. در اين باره چندين حديث آمده از آن جمله :

پيامبرr فرمود : (خيرکم، خيرکم لأهله، و أنا خيرکم لأهلي)[2] «بهترين شما کسي است که با خانواده‌اش خوش‌رفتارتر باشد و من بهترين شما براي خانواده‌ام هستم».

در حديثي ديگر مي‌فرمايد : (أکمل المؤمنين إيمانا أحسنهم خلقا، و خيارکم خيارکم لنسائهم)[3] «کاملترين مؤمنان از لحاظ ايمان خوش اخلاق‌ترين آنان است و بهترين شما کساني هستند که با همسرانشان خوش رفتارتر باشند».

و در حديثي ديگر مي‌فرمايد : (لايفرک مؤمن مؤمنة إن کره منها خلقا رضي منها آخر)[4] «هيچ مرد مؤمني نبايد کينه زن مؤمني را به دل بگيرد؛ چون اگر رفتاري از او را نپسندد، رفتاري ديگري از اورا مي‌پسندد».

در خطبه حجة الوداع مي‌فرمايد : (ألا واستوصوا بالنساء خيرا، فإنهن عوان عندکم ليس تملکون منهن شيئا غير ذلک، إلا أن يأتين بفاحشة مبينة، فإن فعلن فاهجروهن في المضاجع و اضربوهن ضربا غير مبرح، فإن أطعنکم فلاتبغوا عليهن سبيلا، ألا إن لکم علي نسائکم حقا، و لنسائکم عليکم حقا، فأما حقکم علي نسائکم فلا يوطن فرشکم من تکرهون، و لايأذن في بيوتکم لمن تکرهون، ألا وحقهن عليکم أن تحسنوا إليهن في کسوتهن و طعامهن)[5].«آگاه باشيد يکديگر را به رفتار خوب با زنان سفارش کنيد؛ چون آنان نزد شما گرفتارند، و شما غير از در اختيار داشتنشان مالک چيز ديگري از آنان نيستيد مگر اينکه مرتکب منکري آشکار شوند، پس در اينصورت بسترهايشان را ترک کنيد و آنان را طوري بزنيد که به آنها آسيب نرسد، پس اگراز شما اطاعت کردند راهي را براي (تنبيه) ايشان نجوييد، بدانيد که همسرانتان بر شما حقي دارند و شما نيز بر آنان حقي داريد، اما حق شما بر همسرانتان اين است که کسي را که دوست نداريد به حريم و خانه شما راه ندهند. آگاه باشيد که حق آنان بر شما اين است که به خوبي پوشاک و غذا را براي آنان تهيه کنيد».



بر مرد واجب است که در خوراک و مسکن و لباس و بيتوته و ديگر رفتارهاي مادي بين زنانش عدالت برقرار کند. پس اگر به يکي از آنها بيش از ديگران توجه کند تهديدي که در حديث زير ذکر شده است، شامل حال او مي‌شود :

(من کانت له امرأتان يميل مع أحدهما علي الأخري، جائ يوم القيامة وأحد شقيه ساقط)[6] «هر کس دو زن داشته باشد و بين آنها عدالت برقرار نکند، روز قيامت در حالي به پيشگاه خداوند حاضر مي‌شود که يکي از پهلوهايش ساقط (افتاده) است».

ولي تمايل قلبي بيشتر به يکي از آنان اشکال ندارد؛ چون ميل و گرايش قلبي غيرارادي است، لذا خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَلَن تَستَطِيعُوا أن تَعدِلُوا بَينَ النِّسَاءِ وَلَو حَرصتُم فَلاَ تَمِيلُوا کُلَّ المَيلِ فَتَذَرُوهَا کَالمُعَلَّقَةِ ( (نساء : 129)

«شما نمي‌توانيد (ازنظر محبت قلبي) ميان زنان دادگري (کامل) برقرار کنيد هرچند هم (در اين راه به خود زحمت دهيد و) همه کوشش و توان خود را به کار بريد؛ ولي بطور کلي دوري نکنيد بدانگونه که او را به صورت زن معلقه‌اي درآوريد (که بلاتکليف بوده بطوريکه نه شوهر دارد و نه بي‌شوهر به شمار آيد)».

پيامبرr در امور مادي بين همسرانش به عدالت رفتار مي‌کرد و بين آنان فرق نمي‌گذاشت ولي با وجود اين عائشه محبوبترين آنان، نزدش بود :

از عمرو بن عاص روايت است : (أن النبيr بعثه علي جيش ذات السلاسل فأتيته فقلت : أي الناس أحب إليک؟ قال : عائشة، فقلت من الرجال؟ قال أبوها، قلت : ثم من؟ قال : ثم عمر بن الخطاب، فعد رجالا)[7] «پيامبرr مرا به فرماندهي لشکر ذات السلاسل برگزيد، نزد پيامبرr رفتم و گفتم محبوبترين مردم نزد شما کيست؟ فرمود عايشه، گفتم از ميان مردان چه کسي؟ فرمود : پدرش، گفتم بعد از او چه کسي؟ فرمود : عمر بن خطاب و چند مرد ديگر را هم نام برد».




--------------------------------------------------------------------------------

[1]) متفق عليه : خ (5214/314/9)، م (1461/1084/2)، د (2110/160/6)، ت (1148/303/2).

[2]) صحيح : [ص. ج 3266]، ت (3985/369/5).

[3]) صحيح : [ص. ج 3265]، ت (1172/315/2).

[4]) صحيح : [ص. ج 7741]، م (1469/1091/2).

[5]) حسن [ص. جه 1501]، ت (1173/315/2).

[6]) صحيح [ص. جه 1603]، جه (1969/633/1)، اين لفظ ابن ماجه است، د (2119/171/6)، ت (1150/304/2)، نس (63/7).

[7]) صحيح : [ص. ت 3046]، ت

www.tgoop.com/FAQ6133/528

29 viewsNov 25, 2023 at 15:14

هرگاه مردي (متأهل) با دوشيزه‌اي ازدواج کرد، سنت است که هفت شب نزد او بماند و بعد از آن به نوبت نزد زنان ديگرش برود. ولي اگر زن بيوه‌اي را بعد از ازدواج با دختري باکره به نکاح خود درآورد سه شب نزد او بماند، و سپس به نوبت نزد آنها برود. ابوقلابه اين چنين از انس روايت کرده و گفته است : مي‌توانم بگويم انس اين حديث را به پيامبرr نسبت مي‌داد[1]. (يعني اين حديث مرفوع است).



بر مرد واجب است که با همسرش به خوبي معاشرت کند و او را در آنچه خداوند براي او حلال کرده همراهي کند بويژه وقتي که جوان باشد. در اين باره چندين حديث آمده از آن جمله :

پيامبرr فرمود : (خيرکم، خيرکم لأهله، و أنا خيرکم لأهلي)[2] «بهترين شما کسي است که با خانواده‌اش خوش‌رفتارتر باشد و من بهترين شما براي خانواده‌ام هستم».

در حديثي ديگر مي‌فرمايد : (أکمل المؤمنين إيمانا أحسنهم خلقا، و خيارکم خيارکم لنسائهم)[3] «کاملترين مؤمنان از لحاظ ايمان خوش اخلاق‌ترين آنان است و بهترين شما کساني هستند که با همسرانشان خوش رفتارتر باشند».

و در حديثي ديگر مي‌فرمايد : (لايفرک مؤمن مؤمنة إن کره منها خلقا رضي منها آخر)[4] «هيچ مرد مؤمني نبايد کينه زن مؤمني را به دل بگيرد؛ چون اگر رفتاري از او را نپسندد، رفتاري ديگري از اورا مي‌پسندد».

در خطبه حجة الوداع مي‌فرمايد : (ألا واستوصوا بالنساء خيرا، فإنهن عوان عندکم ليس تملکون منهن شيئا غير ذلک، إلا أن يأتين بفاحشة مبينة، فإن فعلن فاهجروهن في المضاجع و اضربوهن ضربا غير مبرح، فإن أطعنکم فلاتبغوا عليهن سبيلا، ألا إن لکم علي نسائکم حقا، و لنسائکم عليکم حقا، فأما حقکم علي نسائکم فلا يوطن فرشکم من تکرهون، و لايأذن في بيوتکم لمن تکرهون، ألا وحقهن عليکم أن تحسنوا إليهن في کسوتهن و طعامهن)[5].«آگاه باشيد يکديگر را به رفتار خوب با زنان سفارش کنيد؛ چون آنان نزد شما گرفتارند، و شما غير از در اختيار داشتنشان مالک چيز ديگري از آنان نيستيد مگر اينکه مرتکب منکري آشکار شوند، پس در اينصورت بسترهايشان را ترک کنيد و آنان را طوري بزنيد که به آنها آسيب نرسد، پس اگراز شما اطاعت کردند راهي را براي (تنبيه) ايشان نجوييد، بدانيد که همسرانتان بر شما حقي دارند و شما نيز بر آنان حقي داريد، اما حق شما بر همسرانتان اين است که کسي را که دوست نداريد به حريم و خانه شما راه ندهند. آگاه باشيد که حق آنان بر شما اين است که به خوبي پوشاک و غذا را براي آنان تهيه کنيد».



بر مرد واجب است که در خوراک و مسکن و لباس و بيتوته و ديگر رفتارهاي مادي بين زنانش عدالت برقرار کند. پس اگر به يکي از آنها بيش از ديگران توجه کند تهديدي که در حديث زير ذکر شده است، شامل حال او مي‌شود :

(من کانت له امرأتان يميل مع أحدهما علي الأخري، جائ يوم القيامة وأحد شقيه ساقط)[6] «هر کس دو زن داشته باشد و بين آنها عدالت برقرار نکند، روز قيامت در حالي به پيشگاه خداوند حاضر مي‌شود که يکي از پهلوهايش ساقط (افتاده) است».

ولي تمايل قلبي بيشتر به يکي از آنان اشکال ندارد؛ چون ميل و گرايش قلبي غيرارادي است، لذا خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَلَن تَستَطِيعُوا أن تَعدِلُوا بَينَ النِّسَاءِ وَلَو حَرصتُم فَلاَ تَمِيلُوا کُلَّ المَيلِ فَتَذَرُوهَا کَالمُعَلَّقَةِ ( (نساء : 129)

«شما نمي‌توانيد (ازنظر محبت قلبي) ميان زنان دادگري (کامل) برقرار کنيد هرچند هم (در اين راه به خود زحمت دهيد و) همه کوشش و توان خود را به کار بريد؛ ولي بطور کلي دوري نکنيد بدانگونه که او را به صورت زن معلقه‌اي درآوريد (که بلاتکليف بوده بطوريکه نه شوهر دارد و نه بي‌شوهر به شمار آيد)».

پيامبرr در امور مادي بين همسرانش به عدالت رفتار مي‌کرد و بين آنان فرق نمي‌گذاشت ولي با وجود اين عائشه محبوبترين آنان، نزدش بود :

از عمرو بن عاص روايت است : (أن النبيr بعثه علي جيش ذات السلاسل فأتيته فقلت : أي الناس أحب إليک؟ قال : عائشة، فقلت من الرجال؟ قال أبوها، قلت : ثم من؟ قال : ثم عمر بن الخطاب، فعد رجالا)[7] «پيامبرr مرا به فرماندهي لشکر ذات السلاسل برگزيد، نزد پيامبرr رفتم و گفتم محبوبترين مردم نزد شما کيست؟ فرمود عايشه، گفتم از ميان مردان چه کسي؟ فرمود : پدرش، گفتم بعد از او چه کسي؟ فرمود : عمر بن خطاب و چند مرد ديگر را هم نام برد».




--------------------------------------------------------------------------------

[1]) متفق عليه : خ (5214/314/9)، م (1461/1084/2)، د (2110/160/6)، ت (1148/303/2).

[2]) صحيح : [ص. ج 3266]، ت (3985/369/5).

[3]) صحيح : [ص. ج 3265]، ت (1172/315/2).

[4]) صحيح : [ص. ج 7741]، م (1469/1091/2).

[5]) حسن [ص. جه 1501]، ت (1173/315/2).

[6]) صحيح [ص. جه 1603]، جه (1969/633/1)، اين لفظ ابن ماجه است، د (2119/171/6)، ت (1150/304/2)، نس (63/7).

[7]) صحيح : [ص. ت 3046]، ت

BY ✨مختصر فقه ✨