✨مختصر فقه ✨

مهريه


خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَ آتُو النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحلَةً، فَإن طِبنَ لَکُم عَن شَيٍ مِنهُ نَفساً فَکُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاً ( (نساء : 4)

«و مهريه‌هاي زنان را به عنوان هديه‌اي خالصانه و فريضه‌اي خدايانه بپردازيد. پس اگر با رضايت خاطر چيزي از مهريه خود را به شما بخشيدند، آن را (دريافت داريد و) حلال و گوارا مصرف کنيد».

پس مهريه حقي است که زن بر مرد دارد، و (زن) مالک آن است و براي هيچ کسي حلال نيست، - پدر باشد يا غير پدر – چيزي از آنرا براي خود بردارد مگر اينکه زن بر اينکار راضي باشد.

در شريعت حداقل و حداکثري براي مهريه در نظر گرفته نشده ولي کم بودن و زياده‌روي نکردن در آن مورد تشويق قرار گرفته است تا ازدواج به آساني امکان‌پذير باشد وجوانان به خاطر مهريه و مخارج زياد آن از ازدواج روي نگردانند :

خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَ إن أرَدتُمُ استِبدَالَ زَوجٍ مَکَانَ زَوجٍ وَ آتَيتُم إحدَاهُنَّ قِنطَاراً فَلاَتَأخُذُوا مِنهُ شَيئاً ( (نساء : 20)

«و اگر خواستيد همسري را به جاي همسري برگزينيد هر چند مال فراواني هم مهريه يکي از آنها کرده باشيد، براي شما درست نيست که چيزي از آن مال را دريافت داريد».

از انس بن مالکt روايت است : (أن عبدالرحمن بن عوف جاء إلي رسول اللهr و به أثر صفرة فسأله رسول اللهr فأخبره أنه تزوج امرأة من الأنصار، قال: کم سقت لها؟ قال : زنة نواة من ذهب، قال رسول اللهr أولم ولو بشاة)[1] «عبدالرحمن بن عوف نزد پيامبرr آمد در حاليکه آثار زردي (زعفران يا حنا) بر او ديده مي‌شد، پيامبرr از حال او پرسيد، (عبدالرحمن بن عوف) در پاسخ گفت که با زني از انصار ازدواج کرده است. پيامبرr فرمود : چقدر مهريه برايش قرار داده‌اي؟ گفت به اندازه وزن يک هسته خرما طلا، پيامبرr فرمود : وليمه بده اگرچه گوسفندي باشد».

از سهل بن سعد روايت است : (إني لفي القوم عند رسول اللهr إذ قامت امرأة فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسا لک، فر فيها رأيک، فلم يجبها شيئا، ثم قامت فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسها لک فر فيها رأيک، فلم يجبها شيئا، ثم قامت الثالثة فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسها لکف فر فيها رأيک، فقام رجل فقال يا رسول الله، أنکحنيها، قال : هل عندک من شي؟ قال : لا، قال : اذهب فاطلب ولو خاتما من حديد، فذهب وطلب، ثم جاء فقال : ما وجدت شيئا ولاخاتما من حديد، قال : هل معک من القرآن شيء؟ قال معي سورة کذا و سورة کذا، قال : اذهب أنکحتکها بما معک من القرآن)[2] «بهمراه جماعتي در خدمت پيامبرr بودم که ناگهان زني بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم را به شما بخشيدم، نظرت را در اين باره بگو، پيامبرr جوابي به او نداد، بار ديگر آن زن بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم رابه شما بخشيدم، نظر شما چيست؟ پيامبرr جوابي به اونداد. سپس آن زن براي بار سوم بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم را به شما بخشيدم، نظر خود را در اين باره بگو، در اين هنگام مردي بلند شد و گفت : اي رسول خدا او را به ازدواج من درآور، پيامبرr به آن مرد فرمود : آيا چيزي داري (که به عنوان مهريه به او بدهي)؟ گفت : نه، پيامبرr فرمود : برو و چيزي پيدا کن اگرچه انگشتري از آهن باشد، آن مرد رفت و به جستجو پرداخت سپس برگشت و گفت : هيچ چيزي نيافتم حتي أنگشتري آهني، پيامبرr فرمود : آيا از قرآن چيزي حفظ داري؟ آن مرد گفت : سورة فلان و فلان را حفظ دارم، پيامبرr فرمود : برو با (مهريه) قرآني که از حفظ داري او را به ازدواج تو درآوردم».

مي‌توان مهريه را بطور نقد يا نقد و قسط يا تمام قسط عند المطالبه پرداخت کرد، براي مرد جايز است قبل از آنکه مهريه‌اي پرداخت کند با همسرش آميزش نمايد، اگر مقدار مهريه معين نشده، مهرالمثل و اگر معين شده باشد پرداخت مقدار تعيين شده بر مرد واجب است، و از عدم وفا به شروط عقد جداً خودداري نمايد، چون پيامبرr فرموده است : (أحق ما أوفيتم من الشروط، أن توفوا به ما استحللتم به الفروج)[3] «سزاوارترين شروطي که بايد به آن وفا کنيد شروط نکاح است».

اگر بعد از عقد نکاح و قبل از رابطه زناشويي مرد بميرد تمام مهريه براي زن محفوظ مي‌ماند :

از علقمه روايت است : (أتي عبدالله في أمرأة تزوجها رجل ثم مات عنها، و لم يفرض لها صداقا، و لم يکن دخل بها، قال : فاختلفوا إليه، فقال : أري لها مثل مهر نسائها و لها الميراث و عليها العدة فشهد معقل بن سنان أشجعي أن النبيr قضي فيبروع بنت واشق بمثل ما قضي)[4]. «از عبدالله درباره زني که مردي با او بدون تعيين مهريه ازدواج کرده و قبل از آنکه با او رابطه زناشويي برقرار کند فوت کرده، سؤال شد، (علقمه) گفت: درباره او اختلاف کردند، عبدالله گفت : به نظر من مهرالمثل به او تعلق مي‌گيرد، ارث مي‌برد و بايد عده را بگذارند، معقل بن سنان اشجعي در همانجا گواهي داد که پيامبرr درباره بروع بنت واشق مانند عبدالله حکم کرده

www.tgoop.com/FAQ6133/512

33 viewsNov 24, 2023 at 05:50

مهريه


خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَ آتُو النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحلَةً، فَإن طِبنَ لَکُم عَن شَيٍ مِنهُ نَفساً فَکُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاً ( (نساء : 4)

«و مهريه‌هاي زنان را به عنوان هديه‌اي خالصانه و فريضه‌اي خدايانه بپردازيد. پس اگر با رضايت خاطر چيزي از مهريه خود را به شما بخشيدند، آن را (دريافت داريد و) حلال و گوارا مصرف کنيد».

پس مهريه حقي است که زن بر مرد دارد، و (زن) مالک آن است و براي هيچ کسي حلال نيست، - پدر باشد يا غير پدر – چيزي از آنرا براي خود بردارد مگر اينکه زن بر اينکار راضي باشد.

در شريعت حداقل و حداکثري براي مهريه در نظر گرفته نشده ولي کم بودن و زياده‌روي نکردن در آن مورد تشويق قرار گرفته است تا ازدواج به آساني امکان‌پذير باشد وجوانان به خاطر مهريه و مخارج زياد آن از ازدواج روي نگردانند :

خداوند متعال مي‌فرمايد :

) وَ إن أرَدتُمُ استِبدَالَ زَوجٍ مَکَانَ زَوجٍ وَ آتَيتُم إحدَاهُنَّ قِنطَاراً فَلاَتَأخُذُوا مِنهُ شَيئاً ( (نساء : 20)

«و اگر خواستيد همسري را به جاي همسري برگزينيد هر چند مال فراواني هم مهريه يکي از آنها کرده باشيد، براي شما درست نيست که چيزي از آن مال را دريافت داريد».

از انس بن مالکt روايت است : (أن عبدالرحمن بن عوف جاء إلي رسول اللهr و به أثر صفرة فسأله رسول اللهr فأخبره أنه تزوج امرأة من الأنصار، قال: کم سقت لها؟ قال : زنة نواة من ذهب، قال رسول اللهr أولم ولو بشاة)[1] «عبدالرحمن بن عوف نزد پيامبرr آمد در حاليکه آثار زردي (زعفران يا حنا) بر او ديده مي‌شد، پيامبرr از حال او پرسيد، (عبدالرحمن بن عوف) در پاسخ گفت که با زني از انصار ازدواج کرده است. پيامبرr فرمود : چقدر مهريه برايش قرار داده‌اي؟ گفت به اندازه وزن يک هسته خرما طلا، پيامبرr فرمود : وليمه بده اگرچه گوسفندي باشد».

از سهل بن سعد روايت است : (إني لفي القوم عند رسول اللهr إذ قامت امرأة فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسا لک، فر فيها رأيک، فلم يجبها شيئا، ثم قامت فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسها لک فر فيها رأيک، فلم يجبها شيئا، ثم قامت الثالثة فقالت : يا رسول الله إنها قد وهبت نفسها لکف فر فيها رأيک، فقام رجل فقال يا رسول الله، أنکحنيها، قال : هل عندک من شي؟ قال : لا، قال : اذهب فاطلب ولو خاتما من حديد، فذهب وطلب، ثم جاء فقال : ما وجدت شيئا ولاخاتما من حديد، قال : هل معک من القرآن شيء؟ قال معي سورة کذا و سورة کذا، قال : اذهب أنکحتکها بما معک من القرآن)[2] «بهمراه جماعتي در خدمت پيامبرr بودم که ناگهان زني بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم را به شما بخشيدم، نظرت را در اين باره بگو، پيامبرr جوابي به او نداد، بار ديگر آن زن بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم رابه شما بخشيدم، نظر شما چيست؟ پيامبرr جوابي به اونداد. سپس آن زن براي بار سوم بلند شد و گفت : اي رسول خدا! خودم را به شما بخشيدم، نظر خود را در اين باره بگو، در اين هنگام مردي بلند شد و گفت : اي رسول خدا او را به ازدواج من درآور، پيامبرr به آن مرد فرمود : آيا چيزي داري (که به عنوان مهريه به او بدهي)؟ گفت : نه، پيامبرr فرمود : برو و چيزي پيدا کن اگرچه انگشتري از آهن باشد، آن مرد رفت و به جستجو پرداخت سپس برگشت و گفت : هيچ چيزي نيافتم حتي أنگشتري آهني، پيامبرr فرمود : آيا از قرآن چيزي حفظ داري؟ آن مرد گفت : سورة فلان و فلان را حفظ دارم، پيامبرr فرمود : برو با (مهريه) قرآني که از حفظ داري او را به ازدواج تو درآوردم».

مي‌توان مهريه را بطور نقد يا نقد و قسط يا تمام قسط عند المطالبه پرداخت کرد، براي مرد جايز است قبل از آنکه مهريه‌اي پرداخت کند با همسرش آميزش نمايد، اگر مقدار مهريه معين نشده، مهرالمثل و اگر معين شده باشد پرداخت مقدار تعيين شده بر مرد واجب است، و از عدم وفا به شروط عقد جداً خودداري نمايد، چون پيامبرr فرموده است : (أحق ما أوفيتم من الشروط، أن توفوا به ما استحللتم به الفروج)[3] «سزاوارترين شروطي که بايد به آن وفا کنيد شروط نکاح است».

اگر بعد از عقد نکاح و قبل از رابطه زناشويي مرد بميرد تمام مهريه براي زن محفوظ مي‌ماند :

از علقمه روايت است : (أتي عبدالله في أمرأة تزوجها رجل ثم مات عنها، و لم يفرض لها صداقا، و لم يکن دخل بها، قال : فاختلفوا إليه، فقال : أري لها مثل مهر نسائها و لها الميراث و عليها العدة فشهد معقل بن سنان أشجعي أن النبيr قضي فيبروع بنت واشق بمثل ما قضي)[4]. «از عبدالله درباره زني که مردي با او بدون تعيين مهريه ازدواج کرده و قبل از آنکه با او رابطه زناشويي برقرار کند فوت کرده، سؤال شد، (علقمه) گفت: درباره او اختلاف کردند، عبدالله گفت : به نظر من مهرالمثل به او تعلق مي‌گيرد، ارث مي‌برد و بايد عده را بگذارند، معقل بن سنان اشجعي در همانجا گواهي داد که پيامبرr درباره بروع بنت واشق مانند عبدالله حکم کرده

BY ✨مختصر فقه ✨