✨مختصر فقه ✨

Forwarded from احکام شرعی

سجده سهو


ثابت شده که پيامبرr در نماز سهو کرده است و در حديث صحيح آمده که فرمود : (إنما أنا بشر أنسي کما تنسون، فإذا نسيت فذکروني)[1] «من بشري هستم که مانند شما فراموش مي‌کنم پس هرگاه چيزي را فراموش کردم، آن را به من يادآوري کنيد».

و براي امتش احکامي را درباره سجده سهو بيان کرده است که آنرا در زير خلاصه مي‌کنيم :[2]


1- هرگاه در نماز فرضي که دو تشهد دارند، تشهد اول را فراموش کرد و ننشست

از عبدالله بن بحينهt روايت است : (صلي لنا رسول اللهr رکعتين من بعض الصلوات، ثم قام فلم يجلس، فقام الناس معه. فلما قضي صلاته و نظرنا تسليمه کبر قبل التسليم فسجد سجدتين و هو جالس، ثم سلم)[3] «پيامبرr در يکي از نمازها (نماز ظهر) دو رکعت نماز خواند و براي تشهد اول ننشست و بلند شد، مردم هم با او بلند شدند، وقتي که نمازش را تمام کرد و منتظر سلامش بوديم، قبل از آنکه سلام دهد، الله أکبر گفت و نشسته دو سجده برد، سپس سلام داد».

از مغيره بن شعبه روايت است که پيامبرr فرمود : (إذا قام أحدکم من الرکعتين فلم يستقم قائما فليجلس، فإذا استتممً قائما فلايجلس و يسجد سجدتي السهو)[4] «هرگاه يکي از شما تشهد اول را ترک کرد و بلند شد، اگر به طور کامل بلند نشده بود، بايد بنيشيند و اگر کاملا بلند شده بود، ننشيند و دو سجده سهو را بجاي بياورد».



2- اگر پنج رکعت بخواند

از عبداللهt روايت است : (أن رسول اللهr صلي الظهر خمسا، فقيل له : أزيد في الصلاة؟ فقال : و ما ذاک؟ قال : صليت خمسا، فسجد سجدتين بعد ماسلم)[5] «پيامبرr نماز ظهر را پنج رکعت خواند، به او گفته شد آيا به نماز اضافه شده است؟ فرمود : چي شده؟ گفتند پنج رکعت خواندي؛ سپس پيامبرr بعد از آنکه سلام داده بود دو سجده برد».



3- هرگاه تعداد رکعات نمازي را کمتر خواند و سلام داد
از ابوهريرهt روايت است : (أن رسول اللهr انصرف من اثنتين، فقال له ذواليدين : أقصرت الصلاة أم نسيت يا رسول الله؟ قال رسول اللهr : أصدق ذواليدين؟ فقال الناس : نعم فقام رسول اللهr فصلي اثنتين أخريين ثم سلم، ثم کبر فسجد مثل سجوده أو أطول، ثم رفع)[6] «پيامبرr بعد از خواندن دو رکعت سلام داد. ذواليدين به اوگفت : اي رسول خدا آيا نماز را کوتاه کردي يا فراموش کردي؟پيامبرr فرمود : آيا ذواليدين راست مي‌گويد؟ مردم گفتند : بله، پيامبرr بلند شد و دو رکعت ديگر نماز خواند و سلام داد، سپس ألله اکبر گفت و مانند سجده‌هاي ديگرش يا طولاني‌تر از آنها سجده برد سپس سرش را بلند کرد».

از عمران بن حصين روايت است : (أن رسول اللهr صلي العصر فسلم في ثلاث رکعات ثم دخل منزله، فقام إليه رجل يقال له الخرباق، وکان في يديه طول. فقال : يا رسول الله فذکر له صنيعه، و خرج غضبان يجر رداءه حتي انتهي إلي الناس فقال : «أصدق هذا؟» قالوا نعم. فصلي رکعة ثم سلم. ثم سجد سجدتين، ثم سلم)[7] «پيامبرr نماز عصر را خواند، و در رکعت سوم سلام داد، سپس وارد خانه‌اش شد، مردي به نام خرباق که دستهايي بلند داشت بلند شد ونزد پيامبرr رفت و جريان را برايش تعريف کرد. پيامبرr با ناراحتي و در حاليکه عبايش به زمين کشيده مي‌شد خارج شد تا به مردم رسيد، فرمود : آيا اين مرد راست مي‌گويد؟ گفتند : بله، پس پيامبرr يک رکعت خواند و سلام داد سپس دو سجده برد و سلام داد».



4- هرگاه نداند که چند رکعت خوانده است

از ابراهيم از علقمه از عبدالله روايت است : پيامبرr نماز خواند. (ابراهيم گويد : اضافه يا کم خواند)(*) وقتي سلام داد به او گفتند اي رسول خدا آيا در نماز چيزي تازه اضافه شده است؟ فرمود : چه شده؟ گفتند : نماز را چنين و چنان خواندي، (عبدالله) گفت : پيامبرr دو زانو و رو به قبله نشست و دو سجده برد، سپس سلام داد، و رو به ما کرد و فرمود : (إنه لوحدث في الصلاة شيي أنباتکم به ولکن إنما أنا بشر أنسي کما تنسون، فإذا نسيت فذکروني و إذا شک أحدکم في صلاته فليتحر الصواب، فليتم علي ثم ليسجد سجدتين)[8] «اگر درنماز امري پيش مي‌آمد، به شما خبر مي‌دادم. ولي من هم بشرم، و مانند شما فراموش مي‌کنم پس اگر چيزي را فراموش کردم، به يادم بياوريد. و اگر کسي از شما در نمازش شک کرد براي از بين بردن شک تلاش کند، سپس نمازش را براساس آن تمام کند؛ بعد از آن دو سجده ببرد».

تلاش براي اطمينان به اين صورت است : فکر کند که در نماز چه سوره‌هايي را خوانده است؛ اگر به يادش آمد که دوسوره خوانده است مي‌داند که دو رکعت خوانده نه يک رکعت، و گاهي به ياد مي‌آورد که تشهد اول را خوانده پس مي‌داند که دو رکعت خوانده نه يک رکعت و سه رکعت خوانده نه دو رکعت، گاهي هم به ياد مي‌آورد که تنها فاتحه را در يک رکعت و بعد در يک رکعت ديگر خوانده بنابراين مي‌داند که چهار رکعت خوانده نه سه رکعت و در موارد ديگر نيز به همين گونه است، پس وقتي که براي رسيدن به آنچه نزديکتر به صواب است، تلاش کرد شک برطرف مي‌شود و در اين مورد هيچ فرقي بين ا

👍1

www.tgoop.com/FAQ6133/187

109 viewsNov 15, 2023 at 15:48

سجده سهو


ثابت شده که پيامبرr در نماز سهو کرده است و در حديث صحيح آمده که فرمود : (إنما أنا بشر أنسي کما تنسون، فإذا نسيت فذکروني)[1] «من بشري هستم که مانند شما فراموش مي‌کنم پس هرگاه چيزي را فراموش کردم، آن را به من يادآوري کنيد».

و براي امتش احکامي را درباره سجده سهو بيان کرده است که آنرا در زير خلاصه مي‌کنيم :[2]


1- هرگاه در نماز فرضي که دو تشهد دارند، تشهد اول را فراموش کرد و ننشست

از عبدالله بن بحينهt روايت است : (صلي لنا رسول اللهr رکعتين من بعض الصلوات، ثم قام فلم يجلس، فقام الناس معه. فلما قضي صلاته و نظرنا تسليمه کبر قبل التسليم فسجد سجدتين و هو جالس، ثم سلم)[3] «پيامبرr در يکي از نمازها (نماز ظهر) دو رکعت نماز خواند و براي تشهد اول ننشست و بلند شد، مردم هم با او بلند شدند، وقتي که نمازش را تمام کرد و منتظر سلامش بوديم، قبل از آنکه سلام دهد، الله أکبر گفت و نشسته دو سجده برد، سپس سلام داد».

از مغيره بن شعبه روايت است که پيامبرr فرمود : (إذا قام أحدکم من الرکعتين فلم يستقم قائما فليجلس، فإذا استتممً قائما فلايجلس و يسجد سجدتي السهو)[4] «هرگاه يکي از شما تشهد اول را ترک کرد و بلند شد، اگر به طور کامل بلند نشده بود، بايد بنيشيند و اگر کاملا بلند شده بود، ننشيند و دو سجده سهو را بجاي بياورد».



2- اگر پنج رکعت بخواند

از عبداللهt روايت است : (أن رسول اللهr صلي الظهر خمسا، فقيل له : أزيد في الصلاة؟ فقال : و ما ذاک؟ قال : صليت خمسا، فسجد سجدتين بعد ماسلم)[5] «پيامبرr نماز ظهر را پنج رکعت خواند، به او گفته شد آيا به نماز اضافه شده است؟ فرمود : چي شده؟ گفتند پنج رکعت خواندي؛ سپس پيامبرr بعد از آنکه سلام داده بود دو سجده برد».



3- هرگاه تعداد رکعات نمازي را کمتر خواند و سلام داد
از ابوهريرهt روايت است : (أن رسول اللهr انصرف من اثنتين، فقال له ذواليدين : أقصرت الصلاة أم نسيت يا رسول الله؟ قال رسول اللهr : أصدق ذواليدين؟ فقال الناس : نعم فقام رسول اللهr فصلي اثنتين أخريين ثم سلم، ثم کبر فسجد مثل سجوده أو أطول، ثم رفع)[6] «پيامبرr بعد از خواندن دو رکعت سلام داد. ذواليدين به اوگفت : اي رسول خدا آيا نماز را کوتاه کردي يا فراموش کردي؟پيامبرr فرمود : آيا ذواليدين راست مي‌گويد؟ مردم گفتند : بله، پيامبرr بلند شد و دو رکعت ديگر نماز خواند و سلام داد، سپس ألله اکبر گفت و مانند سجده‌هاي ديگرش يا طولاني‌تر از آنها سجده برد سپس سرش را بلند کرد».

از عمران بن حصين روايت است : (أن رسول اللهr صلي العصر فسلم في ثلاث رکعات ثم دخل منزله، فقام إليه رجل يقال له الخرباق، وکان في يديه طول. فقال : يا رسول الله فذکر له صنيعه، و خرج غضبان يجر رداءه حتي انتهي إلي الناس فقال : «أصدق هذا؟» قالوا نعم. فصلي رکعة ثم سلم. ثم سجد سجدتين، ثم سلم)[7] «پيامبرr نماز عصر را خواند، و در رکعت سوم سلام داد، سپس وارد خانه‌اش شد، مردي به نام خرباق که دستهايي بلند داشت بلند شد ونزد پيامبرr رفت و جريان را برايش تعريف کرد. پيامبرr با ناراحتي و در حاليکه عبايش به زمين کشيده مي‌شد خارج شد تا به مردم رسيد، فرمود : آيا اين مرد راست مي‌گويد؟ گفتند : بله، پس پيامبرr يک رکعت خواند و سلام داد سپس دو سجده برد و سلام داد».



4- هرگاه نداند که چند رکعت خوانده است

از ابراهيم از علقمه از عبدالله روايت است : پيامبرr نماز خواند. (ابراهيم گويد : اضافه يا کم خواند)(*) وقتي سلام داد به او گفتند اي رسول خدا آيا در نماز چيزي تازه اضافه شده است؟ فرمود : چه شده؟ گفتند : نماز را چنين و چنان خواندي، (عبدالله) گفت : پيامبرr دو زانو و رو به قبله نشست و دو سجده برد، سپس سلام داد، و رو به ما کرد و فرمود : (إنه لوحدث في الصلاة شيي أنباتکم به ولکن إنما أنا بشر أنسي کما تنسون، فإذا نسيت فذکروني و إذا شک أحدکم في صلاته فليتحر الصواب، فليتم علي ثم ليسجد سجدتين)[8] «اگر درنماز امري پيش مي‌آمد، به شما خبر مي‌دادم. ولي من هم بشرم، و مانند شما فراموش مي‌کنم پس اگر چيزي را فراموش کردم، به يادم بياوريد. و اگر کسي از شما در نمازش شک کرد براي از بين بردن شک تلاش کند، سپس نمازش را براساس آن تمام کند؛ بعد از آن دو سجده ببرد».

تلاش براي اطمينان به اين صورت است : فکر کند که در نماز چه سوره‌هايي را خوانده است؛ اگر به يادش آمد که دوسوره خوانده است مي‌داند که دو رکعت خوانده نه يک رکعت، و گاهي به ياد مي‌آورد که تشهد اول را خوانده پس مي‌داند که دو رکعت خوانده نه يک رکعت و سه رکعت خوانده نه دو رکعت، گاهي هم به ياد مي‌آورد که تنها فاتحه را در يک رکعت و بعد در يک رکعت ديگر خوانده بنابراين مي‌داند که چهار رکعت خوانده نه سه رکعت و در موارد ديگر نيز به همين گونه است، پس وقتي که براي رسيدن به آنچه نزديکتر به صواب است، تلاش کرد شک برطرف مي‌شود و در اين مورد هيچ فرقي بين ا

BY ✨مختصر فقه ✨