tgoop.com/Bekhodnotes/854
Last Update:
گاتاها یا سرودهای زرتشت
چند وقت پیش، ترجمه‌ای از کتاب گاتاها، یا همان سرودهای زرتشت، به قلم و ترجمه موبد فیروز آذرگشسب را می‌خواندم. صرفنظر از متن خود گاتاها، که در میان دیگر متون زرتشتی، با بیشترین احتمال از آن خود اوست، و محتوای فلسفی آن، کتاب مقدمه خوبی هم دارد که اطلاعات اجمالی از خود متن، زندگی زرتشت و نظام فکری او بدست می‌دهد.
در اینجا برخی از مهمترین آنها را به صورت نکته‌های موجز فهرست‌وار می‌آورم:
🖊گاتاها=سرودهای آسمانی زرتشت
🖋گاتاها مشابه گیتاها یا سرودهای مقدس هندوها
🖊زبان گاتاها= اوستایی
🖋به لحاظ قدمت= همچون هیگویَد هندوها
🖊گاتاها: سخنان خود زرتشت
🖋حمله اسکندر، اعراب، و مغول: عامل از میان رفتن منابع زرتشتی
🖊سه نظریه درباره قدمت زرتشت:
۱)نظریه قدیمی: ۳۰۰ سال قبل از حمله اسکندر یا قرن ۶ قبل از میلاد.
*باطل: زیرا زبان فارسی باستان یا هخامنشی هیچ شباهتی با زبان اوستایی گاتاها ندارد و هیچ نشانه‌ای هم از نام زرتشت در کتیبه های هخامنشی نیست.
از طرف دیگر گشتاسب کیانی که یاور و حامی زرتشت بوده پادشاهی قدرتمند بوده است در حالی که گشتاسب یا ویشتاسپ پدر داریوش هخامنشی پادشاه کوچک و بی نام نشان بوده است.
ب)نظر مورخان یونانی: ۶ هزار سال قبل میلاد
ج)نظر اوستاشناسان: قدمت زرتشت پیامبر را به ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ قبل از میلاد نسبت می دهند.
دقیقترین زمان: ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ قبل از میلاد.
🖋گاتاها: ۱۷ فصل
🖊مضمون اصلی گاتاها: درباره یکتاپرستی، طرز شناخت مزدا اهورا.
🖊صراحتا از زرتشت به عنوان نخستین آموزگار یکتاپرستی نام آورده شده است.
🖊راه شناخت خدا از نظر زرتشت: رجوع به دیده دل و باطن زیرا از طریق فکر و اندیشه شناخت خدا ممکن نیست.
🖌اهورامزدا: آفریننده کل هستی
صفات اهورامزدا در گاتها: ازلی و ابدی، فروغ بی پایان، روح محض، حاضر مطلق اعمال بندگان خویش، بخشنده، بخشایشگر، مهربان، تغییرناپذیر و جاودان، از همه چیز آگاه، و دانا، توانا بر همه کار، بدون شریک و بی همتا، فریفته نشدنی، پدر، و دوستی مهربان و صمیمی.
🖋زرتشت در گاتها: به عنوان کسی که از طرف خدا این سخنان به او الهام شده است.
📍بند ۳ از هات ۳۱ یسنا:
ای خدای یکتا
تمام این حقایق آگاه و با گفتار الهام‌بخش خود مرا روشن نما تا همه مردم را به آیین راستی ارشاد کنم.
🖌گزینش دین خود و آزادی افراد در انتخاب راه نیک و بد از اصول ذکر شده در گاتها
📍هات ۳۰ چنین آمده است: ای مردم بهترین سخنان را به گوش هوش بشنوید و با اندیشه های روشن و ژرف بینی آنها را بررسی کنید. هر مرد و زن راه نیک و بد را شخصاً برگزینید پیش از فرارسیدن روز بازپسین بپاخیزید و در گسترش آیین راستی بکوشید.
📍در بند ۱۱ از هات ۳۱ در همین مورد می گوید: ای خداوند خرد هنگامی که در روز ازل جسم و جان آفریدی و از منش خویش نیروی اندیشیدن و خرد بخشیدی، زمانی که به تن خاکی روان زمینی و به انسان نیروی کار کردن و سخن گفتن و رهبری کردن عنایت فرمودی خواستی تا هر کس به دلخواه و با کمال آزادی کیش خود را برگزیند.
📍اوشتوت گات: خوشبختی برای کسی است که دیگران را خوشبخت کند.
🖌سه امشاسپند یا فروزه اصلی ایزدی:
وهومنه (بهمن): پاکی و راستکرداری
زمانی که انسان نفع دیگری را بر نفع خود ترجیح دهد و ذهن خود را از ناپاکی ها پاک کند در این زمان فروزه وهومنه یعنی نخستین امشاسپند بر او متجلی می‌شود. (اندیشه نیک)
مرحله پس از وهومنه، آشا به معنای راستی و پاکی است.پرهیز مطلق دروغگویی (گفتار نیک)
خشتره ویشته (شهریور): وقتی که انسان با نفس خود مبارزه کرده و بر آن پیروز می گردد در اینجا نمونه‌ای می شود از امشاسپند شهریور. (کردار نیک)
سپس انسان به مرحله عشق و توجه نسبت به خدا و همه موجودات خواهد رسید در اینجاست که به مرتبه جاودانگی یا امرتات (امرداد) میرسد.
دیگر به وسیله پرورش فروزگان اهورایی خدایگونه شده است. برای رسیدن به خدا اول بار به درون خویش توجه پیدا کرده و سپس با بینش درون با اندیشه پاک و بی آلایش، با راستی و درستی و چیرگی بر نفس و محبت به همه توانستند به آرمان خویش یعنی دیدار با خداوند درون نائل گردد.
🖋درباره‌ی منشا نیکی و بدی:
📍بند سوم از هات ۳۰ یسنا:
آن دو گوهر همزادی که در آغاز در عالم تصور پدیدار شدند یکی نیکی است و دیگری بدی در اندیشه و گفتار و کردار.
نیکی و بدی: دو عامل لازم و ملزوم هم دیگر
(انگره مینو: اخره مینو و سپس در زمان ساسانیان تبدیل به اهرمنه یا اهریمن شده است)
انگره‌مینو نمیتواند در برابر اهورامزدا به عنوان منبع مستقلی برای آفرینش شرور باشد.
نیکی و بدی: دو امر در عالم تصور بدون آنکه وجود خارجی به عنوان دو موجود متفاوت باشند.
🖍سوشیانت: منجی که در هر دوره ای که بدی ها و شرور اوج خود برسد ظهور خواهند کرد و جهان را از شرور پاک خواهند کرد.
🖊دروج یا دروغ عامل تمام شرور و بدی ها در گاتاها ذکر می شود.
@Bekhodnotes
BY دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی
Share with your friend now:
tgoop.com/Bekhodnotes/854