دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی

تمایز میان دو شاخۀ مطالعاتی Animal ethics و Animal morality

«اخلاق ارتباط با حیوانات»، یا Animal ethics، شاخه ای از مطالعات فلسفی-اخلاقی است که در پی آن است تا به پاسخ به این پرسش بپردازد که آیا میتوان حیوانات را به مثابۀ متعلَّقهایی برای توجه اخلاقی مدنظر قرار داد یا خیر. به تعبیر دیگر، این شاخۀ پژوهشی بر آن است به این پرسشها پاسخ دهد که معیارها برای اینکه موجودی در شمول سپهر اخلاقی گنجانده شود چیست، و براین اساس، جایگاه حیوانات در حوزۀ بایدها و نبایدهای اخلاقی چگونه میشود.

از طرف دیگر، شاخه ای نیز اخیرن در حوزۀ مطالعات بینا-رشته ای، شامل کردارشناسیِ حیوانی، اخلاق، فلسفه، روانشناسی و . . .، شکل گرفته است با عنوان Animal morality، که میتوان معادل فارسی «اخلاق در حیوانات» را برای آن پیشنهاد کرد. هدف از این شاخه، مطالعه و بررسی این مطلب است که تا چه اندازه میتوان از حیوانات به مثابۀ سوژه های اخلاقی یاد کرد؟ به تعبیر دیگر، پرسش اساسی این شاخۀ مطالعاتی بینا-رشته ای، که نسبتن هم نوین محسوب میشود، این است که آیا حیوانات را میتوان عاملهای اخلاقی دانست و از اینرو، آیا میتوان مولفه های یک زندگیِ اخلاقی را در حیوانات مشاهده کرد؟ اگر حیوانات را بتوان به مثابۀ سوژه های اخلاقی درنظر گرفت، اخلاقِ مورد نظر در گونه های دیگر جانوری تا به چه اندازه به اخلاق در میان گونه های انسانی شباهت دارد؟ افرادی که در این زمینه مشغول به فعالیت هستند امیدوارند با نشان دادن این مطلب که میتوان مولفه های یک زندگیِ اخلاقی را در بسیاری از گونه های دیگر ملاحظه کرد، به پیچیدگیِ هرچه بیشتر دیگر گونه های جانوری برسند و از آنجا راه را برای گنجاندن حیوانات به مثابۀ «شخصیتهای حقوقی»، یعنی «اشخاص» و کسانیکه از حقوقیِ قانونی برخوردارند، هموار کنند (در اینجا میتوان از فرانس دو وال [Frans de Waal]، کردارشناسِ جانوریِ هلندی به عنوان یکی از اشخاص برجسته در این زمینه یاد کرد. از نظر دو وال، مولفه های اساسی یک زندگی اخلاقی، شامل همدلی و همدردی،گرایشهای پیشرفتۀ اجتماعی، و مقابله به مثل و انصاف یا بی طرفی را میتوان در بسیاری از گونه های جانوری دیگر مشاهده کرد).

شاید بتوان اینگونه عنوان کرد که شاخۀ مطالعاتی «اخلاق در حیوانات» قصد دارد خود را به عنوان مکملی برای «اخلاق ارتباط با حیوانات» مطرح کرده و با نشان دادن پیچیدگیِ هرچه بیشتر گونه های مختلف جانوری گام را یک مرحله از هدف «اخلاق ارتباط با حیوانات» که تلاشی است برای گنجاندنِ حیوانات در سپهر توجه اخلاقی و لحاظ کردن آنها به عنوان متعلَّقهای اخلاقی، فراتر گذاشته و با بررسی امکانِ سوژۀ اخلاقی بودنِ گونه های جانوری دیگر راه را برای گنجاندن حیوانات در سپهر توجه اخلاقی و قانونی فراهم کند.

@BeKhodnotes

❤1

www.tgoop.com/Bekhodnotes/489

690 viewsOct 18, 2018 at 22:55

تمایز میان دو شاخۀ مطالعاتی Animal ethics و Animal morality

«اخلاق ارتباط با حیوانات»، یا Animal ethics، شاخه ای از مطالعات فلسفی-اخلاقی است که در پی آن است تا به پاسخ به این پرسش بپردازد که آیا میتوان حیوانات را به مثابۀ متعلَّقهایی برای توجه اخلاقی مدنظر قرار داد یا خیر. به تعبیر دیگر، این شاخۀ پژوهشی بر آن است به این پرسشها پاسخ دهد که معیارها برای اینکه موجودی در شمول سپهر اخلاقی گنجانده شود چیست، و براین اساس، جایگاه حیوانات در حوزۀ بایدها و نبایدهای اخلاقی چگونه میشود.

از طرف دیگر، شاخه ای نیز اخیرن در حوزۀ مطالعات بینا-رشته ای، شامل کردارشناسیِ حیوانی، اخلاق، فلسفه، روانشناسی و . . .، شکل گرفته است با عنوان Animal morality، که میتوان معادل فارسی «اخلاق در حیوانات» را برای آن پیشنهاد کرد. هدف از این شاخه، مطالعه و بررسی این مطلب است که تا چه اندازه میتوان از حیوانات به مثابۀ سوژه های اخلاقی یاد کرد؟ به تعبیر دیگر، پرسش اساسی این شاخۀ مطالعاتی بینا-رشته ای، که نسبتن هم نوین محسوب میشود، این است که آیا حیوانات را میتوان عاملهای اخلاقی دانست و از اینرو، آیا میتوان مولفه های یک زندگیِ اخلاقی را در حیوانات مشاهده کرد؟ اگر حیوانات را بتوان به مثابۀ سوژه های اخلاقی درنظر گرفت، اخلاقِ مورد نظر در گونه های دیگر جانوری تا به چه اندازه به اخلاق در میان گونه های انسانی شباهت دارد؟ افرادی که در این زمینه مشغول به فعالیت هستند امیدوارند با نشان دادن این مطلب که میتوان مولفه های یک زندگیِ اخلاقی را در بسیاری از گونه های دیگر ملاحظه کرد، به پیچیدگیِ هرچه بیشتر دیگر گونه های جانوری برسند و از آنجا راه را برای گنجاندن حیوانات به مثابۀ «شخصیتهای حقوقی»، یعنی «اشخاص» و کسانیکه از حقوقیِ قانونی برخوردارند، هموار کنند (در اینجا میتوان از فرانس دو وال [Frans de Waal]، کردارشناسِ جانوریِ هلندی به عنوان یکی از اشخاص برجسته در این زمینه یاد کرد. از نظر دو وال، مولفه های اساسی یک زندگی اخلاقی، شامل همدلی و همدردی،گرایشهای پیشرفتۀ اجتماعی، و مقابله به مثل و انصاف یا بی طرفی را میتوان در بسیاری از گونه های جانوری دیگر مشاهده کرد).

شاید بتوان اینگونه عنوان کرد که شاخۀ مطالعاتی «اخلاق در حیوانات» قصد دارد خود را به عنوان مکملی برای «اخلاق ارتباط با حیوانات» مطرح کرده و با نشان دادن پیچیدگیِ هرچه بیشتر گونه های مختلف جانوری گام را یک مرحله از هدف «اخلاق ارتباط با حیوانات» که تلاشی است برای گنجاندنِ حیوانات در سپهر توجه اخلاقی و لحاظ کردن آنها به عنوان متعلَّقهای اخلاقی، فراتر گذاشته و با بررسی امکانِ سوژۀ اخلاقی بودنِ گونه های جانوری دیگر راه را برای گنجاندن حیوانات در سپهر توجه اخلاقی و قانونی فراهم کند.

@BeKhodnotes

BY دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی