دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی

مردان و تبعیض جنسیتی علیه خودشان


«امّا همواره باید نسبت به سخن گفتن از «آخرین شکلِ باقیمانده تبعیض» محتاط باشیم. اگر ما از جنبشهای آزادیخواه چیزی فرا گرفته باشیم، باید آموخته باشیم که آگاه بودن از پیشداوریهای نهفته در نگرشهایمان نسبت به گروههای خاصّ تا زمانیکه این پیشداوریها به نحو نیرومندی به ما گوشزد نشوند تا چه اندازه کار دشواری است.» (پیتر سینگر، «آزادی حیوانات»)

1. یکی از مغفولترین تبعیضهایی که به شکلی سیستماتیک در برخی از جوامع، من جمله جامعه ما، وجود دارد «خدمت سربازی» است. تبعیضی که متاسفانه به هیچ وجه بدان پرداخته نمیشود. تبعیضی که بیشترین قربانی را به خود میگیرد اما آه از نهاد هیچکس بلند نمیشود. جای تاسف آنجاست که خودِ کسانیکه این تبعیض علیه شان صورت می گیرد، علیه خود و جنسِ خود گرایشات تبعیض آمیز دارند: یعنی مردان. به چه صورت؟ به این شکل که کمترین اعتراضها در این خصوص از ناحیه همین مردان صورت میگیرد. منظورم مردانی است که علیه به اصطلاح تبعیض جنسیتی به مخالفت می پردازند. اینان علیه برخی تبعیضها علیه جنس مخالف خود (یعنی زنان)، به اَشکال مختلف، دست به اعتراضهای پیاپی می زنند (مثلن عدم حضور زنان در ورزشگاهها) اما برای یکبار هم که شده سخنی از تبعیضی به این بزرگی و با بالاترین میزان آسیبها و مضرات برای جنسِ خودشان به میان نمی آورند. آیا در خصوص موجودی که زن نامیده میشود، دارای خودآگاهی است، قدرت استدلال و دفاع از خود را دارد، نباید مبارزه جهت تبعیض علیه جنس خودش را در درجه اول به خود او محول کرد؟ آیا این مردانِ مخالف تبعیضی که به انحاء مختلف علیه تبعیض علیه زنان واکنش نشان میدهند و تبعیض را تنها به معنای تبعیض علیه زنان درنظر میگیرند، نباید وقت و زمان بیشتری را صرف مخالفت علیه تبعیض با جنس خود کنند؟ هرچه نباشد، هر جنس محدودیتهای رفته بر جنس خود را بهتر میفهمد، چرا که با همان محدودیتها زندگی کرده است.

2. میشل فوکو بدن سرباز را به عنوان سرمشقِ یک بدن مطیع معرفی میکند: به این معنا که اگر میخواهیم بفهمیم که بدنِ مطیع، فرمانبردار و سرکوب شده چیست باید به یک سرباز نگاه کنیم. خدمت سربازی یکی از بزرگترین تبعیضهای جنسیتی، و چه بسا بزرگترینِ آنهاست. سربازی تبعیضی است با بیشترین میزان آسیب و ضرر. متاسفانه هیچ آمار رسمی یی درباره آسیبهای سربازی وجود ندارد. اما کافیست که خود تجربه ای از آن داشته باشید و یا پای صحبت کسانیکه به خدمت رفته اند بنشینید تا از مضرات و زیانهای آن آگاه شوید. هر سربازی تقریبن یکی یا چند مورد از این علائم یا رویدادها را یا در خود و یا در دوستانِ سربازش تجربه کرده است: اقدام به خودکشی، افسردگی، اضمحلال خانواده، اعتیاد، انقطاع جریانِ عادیِ زندگی، سرخوردگی، انواع تحقیرهای روانی، احساس بیهودگی، مرگ و ... . این را مقایسه کنید با تبعیضهای گوناگونی که علیه زنان صورت گرفته است. کدامیک این همه ضرر و زیان را به همراه داشته اند؟ تقریبن هیچیک. پس چرا تبعیضها علیه زنان تا این اندازه پررنگ میشود اما حتی اشاره ای جزئی هم به چنین تبعیضی با نتایجی اینچنین فاجعه بار نمی شود؟ آیا جز این است که ما در مخالفت با تبعیض هم تبعیض به خرج می دهیم؟

3. فراموش نکنیم. خدمت سربازی یک رویداد معمولی در زندگیِ پسران یا مردان نیست. چه بسا بتوان گفت که این رویداد زندگیِ هر مردی را به دوران قبل و بعد از خدمت تقسیم میکند. چه قبل از خدمت، چه در حین خدمت و چه بعد از آن، اثراتِ خاص خود را دارد. پسران قبل از خدمت، خود را به آب و آتش می زنند تا یا آن را به تعویق بیاندازند ویا با هزار دوز و کلک نوعی از معافیت را برای خود جور کنند. همه اینها یعنی استرسهای قبل خدمت. اما در صورت جواب ندادنِ این راهها، باید به خدمت اعزام شوند. شروع استرسهای واقعی، آشوبهای روانی، انواع تنبیهات و مجازاتهای بدنی و روانی، بی حرمتی ها، سرکوبها و . . . اینجاست. چوب خط انداختن برای پایان خدمت فرساینده ترین کاری است که هر سرباز با شروع خدمت به انجام آن مبادرت می ورزد. و اما بعد از خدمت: فردی سرخورده با زخمهای بسیاری بر روانش که تازه باید از نو آغاز کند. همزمان با همه این استرسها برای مردان چه بسا بزرگترین دغدغه و استرس دخترانی در همان سن و موقعیت انتخاب رنگ لاک ناخنشان باشد!

www.tgoop.com/Bekhodnotes/293

2.17K viewsedited  Jul 2, 2017 at 10:05

مردان و تبعیض جنسیتی علیه خودشان


«امّا همواره باید نسبت به سخن گفتن از «آخرین شکلِ باقیمانده تبعیض» محتاط باشیم. اگر ما از جنبشهای آزادیخواه چیزی فرا گرفته باشیم، باید آموخته باشیم که آگاه بودن از پیشداوریهای نهفته در نگرشهایمان نسبت به گروههای خاصّ تا زمانیکه این پیشداوریها به نحو نیرومندی به ما گوشزد نشوند تا چه اندازه کار دشواری است.» (پیتر سینگر، «آزادی حیوانات»)

1. یکی از مغفولترین تبعیضهایی که به شکلی سیستماتیک در برخی از جوامع، من جمله جامعه ما، وجود دارد «خدمت سربازی» است. تبعیضی که متاسفانه به هیچ وجه بدان پرداخته نمیشود. تبعیضی که بیشترین قربانی را به خود میگیرد اما آه از نهاد هیچکس بلند نمیشود. جای تاسف آنجاست که خودِ کسانیکه این تبعیض علیه شان صورت می گیرد، علیه خود و جنسِ خود گرایشات تبعیض آمیز دارند: یعنی مردان. به چه صورت؟ به این شکل که کمترین اعتراضها در این خصوص از ناحیه همین مردان صورت میگیرد. منظورم مردانی است که علیه به اصطلاح تبعیض جنسیتی به مخالفت می پردازند. اینان علیه برخی تبعیضها علیه جنس مخالف خود (یعنی زنان)، به اَشکال مختلف، دست به اعتراضهای پیاپی می زنند (مثلن عدم حضور زنان در ورزشگاهها) اما برای یکبار هم که شده سخنی از تبعیضی به این بزرگی و با بالاترین میزان آسیبها و مضرات برای جنسِ خودشان به میان نمی آورند. آیا در خصوص موجودی که زن نامیده میشود، دارای خودآگاهی است، قدرت استدلال و دفاع از خود را دارد، نباید مبارزه جهت تبعیض علیه جنس خودش را در درجه اول به خود او محول کرد؟ آیا این مردانِ مخالف تبعیضی که به انحاء مختلف علیه تبعیض علیه زنان واکنش نشان میدهند و تبعیض را تنها به معنای تبعیض علیه زنان درنظر میگیرند، نباید وقت و زمان بیشتری را صرف مخالفت علیه تبعیض با جنس خود کنند؟ هرچه نباشد، هر جنس محدودیتهای رفته بر جنس خود را بهتر میفهمد، چرا که با همان محدودیتها زندگی کرده است.

2. میشل فوکو بدن سرباز را به عنوان سرمشقِ یک بدن مطیع معرفی میکند: به این معنا که اگر میخواهیم بفهمیم که بدنِ مطیع، فرمانبردار و سرکوب شده چیست باید به یک سرباز نگاه کنیم. خدمت سربازی یکی از بزرگترین تبعیضهای جنسیتی، و چه بسا بزرگترینِ آنهاست. سربازی تبعیضی است با بیشترین میزان آسیب و ضرر. متاسفانه هیچ آمار رسمی یی درباره آسیبهای سربازی وجود ندارد. اما کافیست که خود تجربه ای از آن داشته باشید و یا پای صحبت کسانیکه به خدمت رفته اند بنشینید تا از مضرات و زیانهای آن آگاه شوید. هر سربازی تقریبن یکی یا چند مورد از این علائم یا رویدادها را یا در خود و یا در دوستانِ سربازش تجربه کرده است: اقدام به خودکشی، افسردگی، اضمحلال خانواده، اعتیاد، انقطاع جریانِ عادیِ زندگی، سرخوردگی، انواع تحقیرهای روانی، احساس بیهودگی، مرگ و ... . این را مقایسه کنید با تبعیضهای گوناگونی که علیه زنان صورت گرفته است. کدامیک این همه ضرر و زیان را به همراه داشته اند؟ تقریبن هیچیک. پس چرا تبعیضها علیه زنان تا این اندازه پررنگ میشود اما حتی اشاره ای جزئی هم به چنین تبعیضی با نتایجی اینچنین فاجعه بار نمی شود؟ آیا جز این است که ما در مخالفت با تبعیض هم تبعیض به خرج می دهیم؟

3. فراموش نکنیم. خدمت سربازی یک رویداد معمولی در زندگیِ پسران یا مردان نیست. چه بسا بتوان گفت که این رویداد زندگیِ هر مردی را به دوران قبل و بعد از خدمت تقسیم میکند. چه قبل از خدمت، چه در حین خدمت و چه بعد از آن، اثراتِ خاص خود را دارد. پسران قبل از خدمت، خود را به آب و آتش می زنند تا یا آن را به تعویق بیاندازند ویا با هزار دوز و کلک نوعی از معافیت را برای خود جور کنند. همه اینها یعنی استرسهای قبل خدمت. اما در صورت جواب ندادنِ این راهها، باید به خدمت اعزام شوند. شروع استرسهای واقعی، آشوبهای روانی، انواع تنبیهات و مجازاتهای بدنی و روانی، بی حرمتی ها، سرکوبها و . . . اینجاست. چوب خط انداختن برای پایان خدمت فرساینده ترین کاری است که هر سرباز با شروع خدمت به انجام آن مبادرت می ورزد. و اما بعد از خدمت: فردی سرخورده با زخمهای بسیاری بر روانش که تازه باید از نو آغاز کند. همزمان با همه این استرسها برای مردان چه بسا بزرگترین دغدغه و استرس دخترانی در همان سن و موقعیت انتخاب رنگ لاک ناخنشان باشد!

BY دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی