دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی

میخواهید بدانید که گرانبهاترین چیز برایتان چیست؟ برای یک لحظه تصور کنید که به بیماری لاعلاجی گرفتار شده اید که ظرف شش ماه تا یکسال آینده شما را از پای درخواهد آورد. ببینید برای این زمان باقیمانده انتخاب شما چیست. چه چیزی را بر میگزینید که ظرف این مدت انجام دهید؟ این همان گرانبهاترین چیز برای شماست که زندگیِ کنونی تان معطوف بدان بوده اما شاید تاکنون بدان توجهی نداشته اید یا چیزهای دیگری جای آنرا اشغال کرده بودند. اما دلیل اینکه چرا ما با این چیزِ گرانبها تنها با حس به انتها رسیدن و مرگ مواجه میشویم شاید در مفهومی باشد که مارتین هایدگر آنرا «توهم جاودانگی» میخواند. توهم جاودانگی یعنی:

"توهمی که ما را قادر می سازد تا، به قول هایدگر، از سه ویژگیِ (قاطع) «هستی شناختی» درباره ی مرگ بگریزیم: [یکی اینکه] مرگ از آن من است—تنها برای دیگر مردمان رخ نمی دهد بلکه برای من نیز اتفاق خواهد افتاد؛ [دوم اینکه] مرگ گریزناپذیر است— یعنی باید رخ دهد؛ و به عنوان مهمترین بخش، [سوم اینکه] مرگ ممکن است هر آینه برای من رخ دهد. این ویژگیِ آخر مهمترین ویژگی مرگ محسوب می شود چرا که تنها گریز از آن است که فرد را قادر می سازد تا مسئولیت خویشتنِ حال حاضرش را به خویشتنِ آینده دورش موکول سازد." («The Death of God and the Meaning of Life»، جولیان یانگ، ترجمه: بهنام خداپناه)

ما پیش از آنکه اینگونه با مرگ مواجه شویم، همواره فکر میکنیم که مرگ چیزی است که تنها برای بقیه اتفاق می افتد و به همین خاطر آینده ای آنچنان دور و دراز را برای خود ترسیم میکنیم که آنسرش ناپیداست. آینده ای که هرچه در آن باشد مرگ در آن یافت می نشود. اما اتفاقی از این دست (یعنی یک بیماری لاعلاج) کافی است که این سرابِ دروغین را برهم زده و واقعیت را عیان کند. اینجاست که تناهیِ امکاناتِ ما خود را نشان میدهد. در اینصورت متوجه میشویم که این آینده آنقدرها هم که فکر میکردیم نه طول و درازی دارد و نه قطعیتی. گرانبهاترین چیزمان (که همان معنای زندگیِ ماست) خود را با مرگ عیان میکند.

www.tgoop.com/Bekhodnotes/119

951 viewsDec 21, 2016 at 22:18

میخواهید بدانید که گرانبهاترین چیز برایتان چیست؟ برای یک لحظه تصور کنید که به بیماری لاعلاجی گرفتار شده اید که ظرف شش ماه تا یکسال آینده شما را از پای درخواهد آورد. ببینید برای این زمان باقیمانده انتخاب شما چیست. چه چیزی را بر میگزینید که ظرف این مدت انجام دهید؟ این همان گرانبهاترین چیز برای شماست که زندگیِ کنونی تان معطوف بدان بوده اما شاید تاکنون بدان توجهی نداشته اید یا چیزهای دیگری جای آنرا اشغال کرده بودند. اما دلیل اینکه چرا ما با این چیزِ گرانبها تنها با حس به انتها رسیدن و مرگ مواجه میشویم شاید در مفهومی باشد که مارتین هایدگر آنرا «توهم جاودانگی» میخواند. توهم جاودانگی یعنی:

"توهمی که ما را قادر می سازد تا، به قول هایدگر، از سه ویژگیِ (قاطع) «هستی شناختی» درباره ی مرگ بگریزیم: [یکی اینکه] مرگ از آن من است—تنها برای دیگر مردمان رخ نمی دهد بلکه برای من نیز اتفاق خواهد افتاد؛ [دوم اینکه] مرگ گریزناپذیر است— یعنی باید رخ دهد؛ و به عنوان مهمترین بخش، [سوم اینکه] مرگ ممکن است هر آینه برای من رخ دهد. این ویژگیِ آخر مهمترین ویژگی مرگ محسوب می شود چرا که تنها گریز از آن است که فرد را قادر می سازد تا مسئولیت خویشتنِ حال حاضرش را به خویشتنِ آینده دورش موکول سازد." («The Death of God and the Meaning of Life»، جولیان یانگ، ترجمه: بهنام خداپناه)

ما پیش از آنکه اینگونه با مرگ مواجه شویم، همواره فکر میکنیم که مرگ چیزی است که تنها برای بقیه اتفاق می افتد و به همین خاطر آینده ای آنچنان دور و دراز را برای خود ترسیم میکنیم که آنسرش ناپیداست. آینده ای که هرچه در آن باشد مرگ در آن یافت می نشود. اما اتفاقی از این دست (یعنی یک بیماری لاعلاج) کافی است که این سرابِ دروغین را برهم زده و واقعیت را عیان کند. اینجاست که تناهیِ امکاناتِ ما خود را نشان میدهد. در اینصورت متوجه میشویم که این آینده آنقدرها هم که فکر میکردیم نه طول و درازی دارد و نه قطعیتی. گرانبهاترین چیزمان (که همان معنای زندگیِ ماست) خود را با مرگ عیان میکند.

BY دلمشغولیهای فلسفی-اخلاقی