tgoop.com/Ataee10/2247
Last Update:
مۆبایل: گۆڕستانی کتێب
یەکێک لە گەورەترین قەیرانەکانی سەردەمی ئێمە ئەم دیاردەی "خوێندەواری بێ خوێندنەوە" وەک نەخۆشییەکی شێرپەنجەیی وایە کە لە بێدەنگیدا هزری کۆمەڵگەی ئێمە دادەڕزێنێت.
١. مۆبایل: گۆڕستانی کتێب
ئەوەی مۆبایل و سۆشیال میدیا دەیکات، تەنها کات کوشتن نییە، بەڵکو دووبارە داڕشتنەوەی مێشکی ئێمەیە.
ڕاهێنانی مێشک لەسەر پچڕ پچڕی: کتێب خوێندنەوە مێشک ڕادەهێنێت لەسەر تەرکیزکردنی درێژخایەن و بەدواداچوونی یەک بیرۆکە بۆ سەدان لاپەڕە. بەڵام سۆشیال میدیا مێشک ڕادەهێنێت لەسەر بازدان لە پۆستێکەوە بۆ ڤیدیۆیەک، لە وێنەیەکەوە بۆ هەواڵێک، هەمووی لە چەند چرکەیەکدا. دوای ماوەیەک، مێشک توانای تەرکیزکردنی درێژخایەنی نامێنێت و خوێندنەوەی دوو لاپەڕە کتێب وەک کارێکی زۆر قورس و بێزارکەر دێتە پێش چاو.
خەڵاتکردنی خێرا: هەر لایکێک، کۆمێنتێک، یان نۆتیفیکەیشنێک، بڕێکی کەم لە ماددەی دۆپامین (هۆرمۆنی دڵخۆشی) لە مێشکدا دەردەدات. مێشک ئاڵوودەی ئەم خەڵاتە خێرایانە دەبێت. بەڵام کتێب خوێندنەوە خەڵاتەکەی خێرا نییە، پێویستی بە سەبر و کۆشش هەیە تا لە کۆتاییدا چێژی تێگەیشتن و زانینت پێ ببەخشێت. بۆیە مێشکی ئاڵوودەبوو، هەمیشە ڕێگا خێراکە هەڵدەبژێرێت.
٢. زانستی پان، نەک زانستی قووڵ
کە مێشک پڕ بووە لە زانیاری بێ بنەما، دەتوانین ناوی بنێین "قەیرانی زانیاری پان و بەرین، لەبری زانیاری قووڵ و درێژ."
وەهمی زانین: کەسێک لە یەک کاتژمێردا دەتوانێت سەدان پۆست و هەواڵ ببینێت دەربارەی ئابووری، سیاسەت، ئایین، وەرزش، و هونەر. ئەمە وەهمێکی ترسناکی لا دروست دەکات کە گوایە لە هەموو شتێک دەزانێت و ئاگاداری هەموو شتێکە. بەڵام لە ڕاستیدا، ئەو تەنها سەردێڕ و کورتەی کورتەی زانیوە، بێ ئەوەی لە بنەما و ڕەهەندە قووڵەکانی هیچ بابەتێک تێبگات.
مێشکی ماندووی بێ بەرهەم: وەک چۆن خواردنی "فاس فوود" گەدە پڕ دەکات بەڵام جەستە بێ ڤیتامین و ماددەی بەسوود دەهێڵێتەوە، زانیارییەکانی سۆشیال میدیاش مێشک ماندوو دەکەن بێ ئەوەی بینایەکی هزری دروستی پێ ببەخشن. مێشک بە درێژایی ڕۆژ لەناو شەپۆلێک لە زانیاری بێ سوود و پچڕ پچڕدا مەلە دەکات و لە کۆتاییدا ماندوویەتییەکی بێ بەرهەمی بۆ دەمێنێتەوە.
٣. لووتبەرزی زانستی: هەمووان شارەزان!
ئەم خاڵەی کۆتایی دەرئەنجامی دوو خاڵەکەی پێشووە. کاتێک زانیاری بوو بە شتێکی ئاسان و بەردەست و قووڵبوونەوە نەما، بەهای پسپۆڕی و شارەزایی نامێنێت.
مردن لەسەر دەستی نەزان: دکتۆرێک کە ٢٠ ساڵ لە بواری خۆیدا خوێندوویەتی و کاری کردووە، نەخۆشێک دێتە لای و پێی دەڵێت "دکتۆر، من لە گووگڵ و فەیسبووک خوێندوومەتەوە کە چارەسەری نەخۆشییەکەم فڵان شتە." خوێندەوارێک کە ١٠ پۆستی لەسەر ئابووری خوێندووەتەوە، ئامادەیە موناقەشەی ئابووریناسێک بکات کە ژیانی لەو بوارەدا بەسەر بردووە.
قسەکردن لەبری گوێگرتن: کۆمەڵگە بووە بە کۆمەڵگەیەکی قسەکەر، نەک گوێگر. چونکە هەمووان هەست دەکەن دەزانن و پێویستە بۆچوونی خۆیان بڵێن. کەس ئامادە نییە بڵێت "من لەم بوارەدا نازانم و دەبێت گوێ لە پسپۆڕەکەی بگرم."
کەواتە
ئێمە لەبەردەم نەوەیەک لە "خوێندەوار"داین کە بڕوانامەیان هەیە بەڵام کتێبخانەکانیان تۆزی لێ نیشتووە. مامۆستامان هەیە وانە دەڵێتەوە بەڵام ساڵانە یەک کتێبی نوێ لە بواری خۆیدا ناخوێنێتەوە. نووسەرمان هەیە دەنووسێت بەڵام ناخوێنێتەوە.
چارەسەرەکە ئاسان نییە، چونکە شەڕکردنە لەگەڵ ئاڵوودەبوونێک کە تەکنەلۆژیای زیرەک لە پشتییەوەیەتی. بەڵام یەکەم هەنگاو داننانە بەم کێشەیەدا پێویستمان بە "جیهادێکی هزری" هەیە دژی ئەم شەپۆلە، بە گەڕانەوەیەکی ئاگایانە بۆ لای کتێب، بۆ لای تەرکیز و بۆ لای قووڵبوونەوە، ئەگەرنا لە داهاتوویەکی نزیکدا کۆمەڵگەیەکی پڕ لە بڕوانامەی بەتاڵ و مێشکی پووچمان دەبێت.
BY عەطا شێخ عەلی:: عەطایی
Share with your friend now:
tgoop.com/Ataee10/2247