tgoop.com/taqriraat/802
Last Update:
🔸دینداری و دوراهی ستیز و سازش
میرچا الیاده؛ دین‌پژوه برجستهٔ قرن بیستم در کتاب «مقدس و نامقدس» گفته که یک فرد غیر مذهبی، وارث و محصول یک گذشتهٔ مذهبی است و نمی‌تواند خود را از این گذشته جدا کند. از نظر الیاده، بیشتر بی‌دین‌ها رفتار ناخودآگاه مذهبی دارند (ترجمهٔ زنگوئی، ص ۱۵۰).
در جامعه ما هم که با وجود کاهش دینداری هنوز نمی‌توان آن را جامعه‌ای غیر مذهبی دانست، در گفتگوها و مواجهه‌هایی که به عنوان یک طلبه با دانشجویان دانشگاه‌های مختلف تهران داشته‌ام، علاقهٔ بسیاری از آنان برای آشتی دادن دین با دنیای جدید را به‌وضوح لمس کرده‌ام. البته این تمایل جدیدی نیست و یک قرن قدمت دارد. دست‌کم از نخستین سال‌های تأسیس «دانشگاه» در ایران یعنی ۹۰ سال پیش، این تمایل وجود داشته و هنوز هم به نظر می‌رسد به پاسخ نهایی و روشنی نرسیده است.
اگر در دهه‌های سی و چهل، نوشته‌های مهندس بازرگان و دکتر سحابی به بخشی از این پرسش‌ها پاسخ می‌داد، اما به‌تدریج با پیشروی مرزهای دانش، همان نوشته‌ها پرسش‌ها و ابهامات جدیدی تولید می‌کرد.
امروز که دین‌گریزی بسترها و انگیزه‌های بیشتری پیدا کرده، دیگر کمتر کسی به سراغ راه‌حل‌های نوگرایان دینی می‌رود. جامعه مذهبی ما از خواندن و شنیدن اشباع شده و میل محسوسی به عمل‌گرایی ( پراگماتیسم) پیدا می‌کند. جوان مذهبی دهه چهل و پنجاه اگر از کارآمدی دین ناامید می‌شد بی‌درنگ به سمت مارکسیسم می‌رفت و ستیزه‌جو می‌شد. جوان امروز سر ستیز ندارد و به دنبال زندگی است. اگر از دین سرخورده شود، پاسخ سرگردانی‌اش را در پراگماتیسم می‌بیند و دست به گزینش عملگرایانه باورها و رفتارهای دینی می‌زند. تغییر واقعی در این بستر شکل می‌گیرد. آنها که هنوز هم چون روزگار جوانی‌شان همه چیز را در ستیز خلاصه می‌کنند، این تغییرات را نمی‌بینند یا مهم نمی‌دانند.
عکس: سخنرانی در دفتر مطالعات فرهنگی دانشگاه صنعتی شریف، ششم اردیبهشت ۱۳۸۹
@taqriraat
.
BY تقریرات
Share with your friend now:
tgoop.com/taqriraat/802