سلام، گامی در جهت توانمندسازی با ارائه خدمات دردسترس محله محور

✍ سید جواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی کشور

رشد جمعیت سالمندان، افزایش تنهایی اجتماعی، ضعف در انسجام محلی و نیاز به حمایت‌های غیررسمی، ضرورت سرمایه‌گذاری بر مدل‌های محل‌محور را دوچندان کرده است. ما برای دست یابی به مثلث طلایی تمامیت، کفایت و عدالت نیازمند ارائه خدمات در دسترس اجتماع محور با تکیه بر ظرفیت های انسانی و مکانی و تشکیلاتی محلی هستیم.
تمامیت، یعنی؛ همه امکان بهره مندی از امکانات و خدمات را داشته باشند، کفایت، یعنی؛ امکانات و خدمات باکیفیت و استاندارد ارائه شود و عدالت، یعنی؛ امکانات و خدمات با توجه به نیازمندی افراد، اولویت بندی و ارائه شود.
این مدل آثار بسیاری را بدنبال دارد، از جمله؛
کارآمدی هزینه‌ها: به جای تمرکز صرف بر خدمات متمرکز و اداری، استفاده از ظرفیت‌های محلی و داوطلبانه هزینه‌ها را کاهش و اثرگذاری را افزایش می‌دهد.
تقویت سرمایه اجتماعی: اجرای طرح در سطح محله، اعتماد، همیاری و مشارکت شهروندان را ارتقا می‌دهد.
عدالت اجتماعی: دسترسی به خدمات اجتماعی در محلات مختلف، نابرابری در بهره‌مندی از خدمات دولتی را کاهش می‌دهد.
پیشگیری به جای درمان: حضور فعال در محله‌ها، شناسایی زودهنگام آسیب‌ها (اعتیاد، خشونت خانگی، ترک تحصیل، سالمندی بدون حمایت و …) را ممکن می‌سازد.

عناصر کلیدی طرح «سلام»
• کانون فعالیت: مدرسه محله،
بعدازظهرها استفاده از فضاهای مدرسه به عنوان پایگاه اجتماعی (Community Hub).
دسترسی آسان، اعتماد عمومی و پوشش گسترده.
• نیروهای انسانی: داوطلبان محلی (جوانان، بانوان، بازنشستگان فعال).
تشکل‌های محلی (NGOها، خیریه‌ها، گروه‌های جهادی).

نهادهای دولتی پشتیبان:
بهزیستی به عنوان محور، وزارت آموزش و پرورش، شهرداری، وزارت ورزش و جوانان و…

خدمات اصلی قابل ارائه در محله:
مشاوره روانی و خانواده.
آموزش مهارت‌های زندگی،
فرزندپروری و پیشگیری از آسیب‌ها.
مراقبت اجتماعی از سالمندان و افراد دارای معلولیت.
برنامه‌های نشاط اجتماعی، فرهنگی و ورزشی.
تسهیل‌گری برای دسترسی به خدمات رسمی (بیمه، وام، اشتغال).

شکل اجرایی طرح
ساختار محلی؛ ایجاد خانه سلام در هر محله (مدرسه یا فضای مشابه).
مسئول محلی (تسهیل‌گر اجتماعی) با پشتوانه داوطلبان.

سطوح مدیریتی طرح:
سطح محله: تیم تسهیل‌گران + داوطلبان.
سطح شهرستان/استان: شبکه هماهنگی و نظارت (با محوریت بهزیستی).
سطح ملی: شورای سیاستگذاری طرح سلام.

مدل اجرایی مرحله‌ای طرح:
فاز اول: انتخاب چند محله پایلوت (شهری و روستایی).
فاز دوم: توسعه تدریجی بر اساس ارزیابی.
فاز سوم: ملی‌سازی با استانداردها و بسته‌های آموزشی.

ابزارهای پشتیبان طرح:
سامانه ملی داوطلبان و خدمات محله‌ای.
بسته‌های آموزشی برای تسهیل‌گران و داوطلبان.
نظام ارزشیابی و مشوق‌ها (برای داوطلبان و محلات موفق)

نمونه های جهانی استفاده از مدارس بعنوان کانون خدمات اجتماعی محله محور
در بسیاری از کشورها، مدرسه فقط محل آموزش رسمی نیست؛ بلکه در ساعات غیرآموزشی به پایگاه خدمات اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و داوطلبانه برای کل محله تبدیل می‌شود.
این الگو با عنوان«مدرسه اجتماع‌محور» شناخته می‌شود.
✓ ایالات متحده آمریکا – Community Schools
گستره: بیش از ۵۰۰۰مدرسه عمومی
خدمات: مشاوره روانی، تغذیه، حمایت خانواده، آموزش والدین، برنامه‌های بعد از مدرسه
شرکا: دولت محلی، سازمان‌های مردم‌نهاد، مراکز بهداشت، گروه‌های داوطلب
نمونه شاخص: Harlem Children’s Zone در نیویورک
✓ ژاپن – Community Learning Centers (Kominkan) و مدارس باز
ویژگی: مدارس بعد از ساعات رسمی به روی جامعه باز می‌شوند
فعالیت‌ها: سلامت اجتماعی، حمایت سالمندان، کمک به خانواده‌های کم‌درآمد، فعالیت‌های داوطلبانه
شرکا: دولت محلی و انجمن‌های محلی
نمونه‌ها: مدارس توکیو و کیوتو که در عصرها به محل آموزش والدین و ارائه خدمات اجتماعی تبدیل می‌شوند
✓ انگلستان – Extended Schools / Sure Start Centres
خدمات: مشاوره خانواده، مراکز سلامت کودک، برنامه‌های تربیتی و فرهنگی
ویژگی: خدمات به کل محله (نه فقط دانش‌آموزان)
شرکا: دولت محلی (تأمین بودجه) + سازمان‌های محلی
✓ کانادا – Community Hub Schools
نقش: مدرسه به‌عنوان «هاب اجتماعی»
خدمات: سلامت روان، حمایت از مهاجران، برنامه‌های سالمندی فعال، آموزش خانواده
نمونه شاخص: Toronto District School Board با همکاری بیش از ۷۰ سازمان محلی
✓ ویتنام – Full-Day Schools with Social Support
خدمات: مراقبت روزانه از کودکان، تغذیه، آموزش مهارت‌های زندگی، سلامت روان و اجتماعی

ویژگی: همکاری مشترک وزارت آموزش، وزارت بهداشت و سازمان‌های محلی
✓ سوئد و کشورهای اسکاندیناوی – School as Local Welfare Hub
ویژگی: مدرسه به‌عنوان پایگاه خدمات رفاهی محلی
خدمات: سلامت روان، کار اجتماعی، مشاوره خانواده، فعالیت‌های فرهنگی و ورزشی
مزیت: ساعات طولانی فعالیت مدارس و استفاده مشترک کودکان، جوانان و سالمندان از امکانات.
همچنین نمونه هایی از کشو های جهان وجود دارد که خدمات دولت در متروها و ایستگاه‌های قطار ارائه می گردد، مانند:
✓ ژاپن
ایستگاه‌های مترو و قطار در توکیو و اوزاکا فقط محل جابه‌جایی نیستند؛ بلکه دولت و شهرداری‌ها خدمات اجتماعی مثل:
مشاوره اجتماعی و روانی کوتاه‌مدت (مراکز گوش‌دادن به دغدغه‌ها – Listening Stations). کلینیک‌های سلامت سیار (چک فشار خون، قند، غربالگری سریع). خدمات سالمندی: غرفه‌های مشاوره بازنشستگی، تسهیلات بیمه و مراقبت اجتماعی را ارائه می دهند.
✓ سوئد
در ایستگاه‌های مترو استکهلم و همچنین ترمینال‌های اتوبوس‌رانی، فضاهای موسوم به Service Points وجود دارد که خدمات: راهنمایی در امور رفاهی (بیمه، حقوق کودک، مسکن). اتصال مستقیم به مددکاران اجتماعی (گاهی با نوبت‌گیری دیجیتال). برنامه‌های فرهنگی کوچک (نمایشگاه عکس یا کنسرت خیابانی با هدف ارتقای سلامت اجتماعی محلی) را انجام می‌دهند.
✓ سوئیس
در ایستگاه‌های راه‌آهن زوریخ و ژنو مراکزی به نام SBB Service Center علاوه بر فروش بلیت، خدمات مشاوره اجتماعی، اطلاعات مربوط به بیمه‌های اجتماعی، و کمک به بی‌خانمان‌ها ارائه می‌کنند.
همکاری شهرداری و NGOها باعث شده فضاهای پرتردد به نقطه تماس اول با خدمات اجتماعی تبدیل شوند.
✓ ویتنام
در شهر هانوی و هوشی‌مین، Community Kiosk‌هایی در مترو و پایانه‌ها ایجاد شده که در آن‌ها: اطلاعات مربوط به حمایت اجتماعی خانواده‌های کم‌درآمد. ارجاع به مراکز بهداشت اولیه. آموزش کوتاه (مثل آموزش پیشگیری از اعتیاد یا مهارت‌های زندگی) ارائه می شود.
این خدمات معمولاً توسط داوطلبان محلی با حمایت وزارت کار و امور اجتماعی اداره می‌شوند.
✓ فرانسه (پاریس)
در برخی ایستگاه‌های مترو پاریس، فضاهایی برای ارائه خدمات مراکز مشاوره اجتماعی سیار وجود دارد که خدمات فوری مثل صدور کارت حمل‌ونقل اجتماعی، راهنمایی حقوقی، مشاوره شغلی  را به عموم بویژه مهاجرین و بی خانمان ها ارائه می دهد.
مجموعه این فعالیت ها باعث می‌شود سالمندان و کارمندان شاغل بدون مراجعه به ادارات دولتی بتوانند نیازهای فوری اجتماعی و سلامت خود را رفع کنند.

نکته کلیدی مشترک طرح
در این طرح سه ضلع اصلی حضور دارند:
• دولت (ملی یا محلی) → پشتیبانی سیاستی و بودجه‌ای
• مدرسه → فضای اعتماد، دسترسی عمومی، کانون محله
• سازمان‌های داوطلب و محلی → اجرای خدمات، جذب مشارکت اجتماعی.

کلام آخر
طرح«سلام»مانند همه طرح‌های اجتماع و محله محور که در مراکز محلی اجرا می‌شود، چند کارکرد و اثر کلیدی دارد:
• مرکزیت اجتماعی؛
مدرسه بعنوان نقطه ملاقات محلی عمل می‌کند.
افراد از گروه‌های مختلف در یک مکان آشنا گرد هم می‌آیند.
• کاهش هزینه و زمان دسترسی.
چون این مکان‌ها در قلب محله هستند.
• ارائه خدمات اجتماعی و حمایتی.
آموزش مهارت‌های زندگی، فرزندپروری، سواد سلامت، کارگاه‌های شغلی. مشاوره روانی و اجتماعی(حتی کوتاه‌مدت و فوری).
• غربالگری سلامت جسم و روان.
• توانمندسازی داوطلبان محلی و مشارکت مردم.
چون افراد محله نقش فعال می‌گیرند، نه فقط دریافت‌کننده خدمات.
• ایجاد حس مالکیت و مسئولیت اجتماعی.
و از همه مهمتر؛
اتصال منابع و شبکه‌سازی، است، چون این پایگاه‌های محله ای، حلقه اتصال مردم با سازمان‌های حمایتی، NGOها و خیرین می شوند، خود به خود، به درگاه خدمات اجتماعی بدل می‌شوند.
طرح«سلام»امروز رسماً ریشه زد تا در آینده نزدیک میوه شیرین«سلامت اجتماعی محله محور» را عرضه نماید. میوه ای که باعث می شود؛
° کاهش آسیب‌های اجتماعی،
° بهبود کیفیت زندگی و سلامت روانی،
° پیشگیری و کاهش هزینه‌های دولتی،
° تقویت تعلق مکانی و هویت محله‌ای،
را شاهد باشیم. انشاءالله.

🔴نقد و برسی عملکرد بهزیستی در حوزه آسیب های اجتماعی

🔸گفت و گو با سید جواد حسینی|رئیس سازمان بهزیستی کشور

دوشنبه 17 تیر ماه 1404 | از ساعت 15:30

👈پخش زنده از SNNTV

🆔 @snntv

🎥حسینی، رئیس سازمان بهزیستی کشور: ۱۷ هزار تماس در جنگ ۱۲ روزه در رابطه با مسائل روحی و روانی داشتیم

#اجتماعی

@EtemadOnline

🎥#پخش_زنده|گفتگو با رئیس سازمان بهزیستی کشور

هم اکنون
👈پخش زنده SNNTV👉

🆔 @snntv

🎥#پوشش_زنده|رئیس سازمان بهزیستی: در جریان جنگ 65 موسسه و 6 هزار معلول و کودک و شیرخواره به جای امن سپرده شدند

جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸بعضی از مراکز بهزیستی در مجاورت مراکز نظامی بود که مجبور به جابجایی آنها بودیم

🔸بعد از اینکه شیرخوارگاه آمنه را از 65 کودک شیرخواه تخلیه کردیم صداوسیما مورد هدف قرار گرفت

مشروح خبر

هم اکنون
👈پخش زنده SNNTV👉

🆔 @snntv

🎥#پوشش_زنده|حسینی:17هزار تماس در جنگ 12 روزه در رابطه با مسائل روحی و روانی داشتیم

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸اورژانس 123 همراه با هلال احمر هر کجا که مورد هدف قرار می‌گرفت برای ارائه خدمات روان شناختی و ... حضور داشتند

مشروح خبر

هم اکنون
👈پخش زنده SNNTV👉

🆔 @snntv

🎥#پوشش_زنده|حسینی: در رابطه با مصرف مواد مخدر آمار به روزی نداریم

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸یکی از گسل های ما در رابطه با اعتیاد نداشتن آمار است

🔸آخرین آمار در رابطه با مصرف مواد مخدر ما مربوط به سال 94 می‌شود

مشروح خبر

هم اکنون
👈پخش زنده SNNTV👉

🆔 @snntv

🎥#پوشش_زنده|حسینی: مصرف مواد مخدر در حال زنانه شدن است

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸سن اعتیاد کاهش پیدا کرده است

🔸در تمام دنیا اعتیاد رو به افزایش است

مشروح خبر

هم اکنون
👈پخش زنده SNNTV👉

🆔 @snntv

🎥#پوشش_زنده|حسینی: 90 تا 95 درصد معتادین بعد از ترک دوباره برمی‌گردند

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸آمار جهانی هم این را تایید می‌کند که 95 درصد معتادین بعد از ترک باز هم عودت به اعتیاد دارند

مشروح خبر

هم اکنون
👈پخش زنده SNNTV👉

🆔 @snntv

🎥حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور: برای اولین بار در کشور آزمون استخدام مختص معلولان برگزار شد

مشروح خبر

🆔 @snntv

🎥انتقاد رئیس بهزیستی کشور از وضعیت شهر / شهر ما اصلا برای معلولان دسترسی پذیری ندارد

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸برای اینکه این شهر مناسب معلولان شود باید دسترس پذیر باشد

🔸اگر جایی در شهر دسترسی برای معلولان وجود ندارد شما حق این معلولان را ندادید

🔸در رابطه با دسترس پذیر بودن شهر برای معلولان، کودکان و سالمندان وضعیت خوبی نداریم

مشروح خبر

🆔 @snntv

🎥حسینی: حدود نیمی از زنان سرپرست خانواد به علت طلاق تحت پوشش قرار گرفتند

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸107 هزار زن سرپرست خانوار که تحت پوشش بهزیستی اند مطلقه هستند

مشروح خبر

🆔 @snntv

🎥حسینی: هر کس در معرض خطر یا خشونت بود با 123 تماس بگیرد

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸اورژانس اجتماعی در خط مقدم مواجهه با آسیب های اجتماعی هستند

🔸در نظام ارجاع افرادی که به مراکز امن ما مراجعه داشتند برای درمان پایدار تحت پوشش قرار می‌گیرند

مشروح خبر

🆔 @snntv

🎥حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور: میزان خودکشی در ایران از میانگین جهانی خیلی پایین تر است

مشروح خبر

🆔 @snntv

🎥حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور: افکار خودکشی در خانم ها چهار برابر مردان است / اقدام به خودکشی در مردان دو سه برابر بیشتر از خانم ها است

مشروح خبر

🆔 @snntv

🎥حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور: آمار خودکشی در طبقات متوسط جامعه از همه کم تر است

رئیس سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با SNNTV:

🔸آمار خودکشی در طبقات مرفه و بالای جامعه وطبقات پایین بیشتر از طبقات متوسط جامعه است

مشروح خبر

🆔 @snntv