یادداشت‌های قرآنی

استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم[*]

سه‌شنبه دلم از غم داشت می‌ترکید. با خودم گفتم بروم جلسه‌ی دوشنبه‌های خوب که سه‌شنبه برگزار می‌شود! و در آن قران با ترجمه‌ی کشف الأسرار را به ترتیب نزول می‌خوانند. رسیده بودند سوره‌ی فجر. خواندند و خواندند و من ساکت بودم. کمی درباره‌ی «إن ربك لبالمرصاد (۸۹:۱۴)» و برگردان کهنش یعنی «بر راه‌گذر» و برگردان معاصرش یعنی «کمین‌گاه» صحبت کردند و من هم‌چنان ساکت بودم. پرسیدند چیزی نمی‌گویی؟ خندیدم گفتم مثل مراقبان امتحان شده‌ام. آیه‌ی ۱۹ درباره‌ی رابطه‌ی ریشه‌های ء-ر-ث و ء-ر-ض کمی صحبت کردم اما تنها از باب اظهار فضل بود که بگویم از نورین که زبان مادری‌اش عربی است به‌تر عربی می‌دانم! ولی دلم باز نشد که با این خودنمایی فشرده‌تر هم شد!
جلسه داشت تمام می‌شد که پرسیدم من اجازه دارم چیزی بگویم؟ گفتم تذکری کوچک اما ریشه‌ای دارم. من از آغاز جلسه هر چه گوش دواندم شما سوره را با استعاره‌ی بن‌یادین «نبرد و کش‌مکش» خواندید. «إن ربك لبالمرصاد» را “إن خصمك لبالمرصاد” خواندید. «مرصاد» را کمین‌گاه خواندید و «ربّ» را فراموش کردید. «رَبّ» حتی اگر تنها مربی و پرورش‌دهنده باشد، کمینش با کمین جنگی یکی نیست. مربی در کار رصد است تا تو را بپروراند و ببالاند نه آن‌که تباه کند و بمیراند. باز دلم آرام نگرفت. گفتم اما همه‌ی «ربّ»ها خنثی نیستند، برخی «ربّ»ها عاشق‌اند. اگر به معشوقی بگویند عاشقت دم در دانش‌گاه یا زیر پنجره‌ی خانه «بالمرصاد» است، یا به کسی که به آن سوی کره‌ی زمین کوچیده بگویند مادرت «بالمرصاد» است که چه می‌خوری و چه می‌پوشی یا بی‌هوا آمده به دیدنت، چه حالی پیدا می‌کند؟ چرا ما از «إن ربك لبالمرصاد» آن حال را پیدا نمی‌کنیم؟ چون استعاره‌ی بن‌یادین را از بن نادرست خوانده‌ایم. پس فرق است میان سه استعاره‌ی نبرد، پرورانندگی خنثی و پرورانندگی مهرآمیز. این‌ها را که گفتم مادران و معلمان جوان جمع گل از گلشان شکفت! مادری که «ربّة البيت» شده باشد، اگر بخواهد هم نمی‌تواند قرآن را با استعاره‌ی نبرد بخواند! نبرد با که؟ با «مربوب» بی‌دفاع که جز دامن و سینه‌ی تو پناهی ندارد؟!
مردان جوان و جنگ‌جو اما شوخی‌شان گرفته بود. گفتند «جهنم» اولین بار است که به ترتیب نزول در این سوره به کار رفته. اگر راست می‌گویی، این را می‌خواهی چه کار کنی؟ این را چطور می‌خواهی با استعاره‌ی بن‌یادین عشق بخوانی؟ گفتم نخوانده‌اید که «پای بنه در آتشم، چند چنین منافقی»؟!

#قرآن #حجیت_ظاهر #دخیل_کردن_پیش_فرض_ها #روزنوشت #استعاره #نار #جهنم

[*] برگردان The Metaphors We Live By، کتابی از جورج لیکاف (۱۹۸۰) که خود یادآور The Myths To Live By از جوزف کمبل (۱۹۷۲) است.

www.tgoop.com/quranicfragments/372

1.78K viewsedited  Aug 9 at 18:16

استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم[*]

سه‌شنبه دلم از غم داشت می‌ترکید. با خودم گفتم بروم جلسه‌ی دوشنبه‌های خوب که سه‌شنبه برگزار می‌شود! و در آن قران با ترجمه‌ی کشف الأسرار را به ترتیب نزول می‌خوانند. رسیده بودند سوره‌ی فجر. خواندند و خواندند و من ساکت بودم. کمی درباره‌ی «إن ربك لبالمرصاد (۸۹:۱۴)» و برگردان کهنش یعنی «بر راه‌گذر» و برگردان معاصرش یعنی «کمین‌گاه» صحبت کردند و من هم‌چنان ساکت بودم. پرسیدند چیزی نمی‌گویی؟ خندیدم گفتم مثل مراقبان امتحان شده‌ام. آیه‌ی ۱۹ درباره‌ی رابطه‌ی ریشه‌های ء-ر-ث و ء-ر-ض کمی صحبت کردم اما تنها از باب اظهار فضل بود که بگویم از نورین که زبان مادری‌اش عربی است به‌تر عربی می‌دانم! ولی دلم باز نشد که با این خودنمایی فشرده‌تر هم شد!
جلسه داشت تمام می‌شد که پرسیدم من اجازه دارم چیزی بگویم؟ گفتم تذکری کوچک اما ریشه‌ای دارم. من از آغاز جلسه هر چه گوش دواندم شما سوره را با استعاره‌ی بن‌یادین «نبرد و کش‌مکش» خواندید. «إن ربك لبالمرصاد» را “إن خصمك لبالمرصاد” خواندید. «مرصاد» را کمین‌گاه خواندید و «ربّ» را فراموش کردید. «رَبّ» حتی اگر تنها مربی و پرورش‌دهنده باشد، کمینش با کمین جنگی یکی نیست. مربی در کار رصد است تا تو را بپروراند و ببالاند نه آن‌که تباه کند و بمیراند. باز دلم آرام نگرفت. گفتم اما همه‌ی «ربّ»ها خنثی نیستند، برخی «ربّ»ها عاشق‌اند. اگر به معشوقی بگویند عاشقت دم در دانش‌گاه یا زیر پنجره‌ی خانه «بالمرصاد» است، یا به کسی که به آن سوی کره‌ی زمین کوچیده بگویند مادرت «بالمرصاد» است که چه می‌خوری و چه می‌پوشی یا بی‌هوا آمده به دیدنت، چه حالی پیدا می‌کند؟ چرا ما از «إن ربك لبالمرصاد» آن حال را پیدا نمی‌کنیم؟ چون استعاره‌ی بن‌یادین را از بن نادرست خوانده‌ایم. پس فرق است میان سه استعاره‌ی نبرد، پرورانندگی خنثی و پرورانندگی مهرآمیز. این‌ها را که گفتم مادران و معلمان جوان جمع گل از گلشان شکفت! مادری که «ربّة البيت» شده باشد، اگر بخواهد هم نمی‌تواند قرآن را با استعاره‌ی نبرد بخواند! نبرد با که؟ با «مربوب» بی‌دفاع که جز دامن و سینه‌ی تو پناهی ندارد؟!
مردان جوان و جنگ‌جو اما شوخی‌شان گرفته بود. گفتند «جهنم» اولین بار است که به ترتیب نزول در این سوره به کار رفته. اگر راست می‌گویی، این را می‌خواهی چه کار کنی؟ این را چطور می‌خواهی با استعاره‌ی بن‌یادین عشق بخوانی؟ گفتم نخوانده‌اید که «پای بنه در آتشم، چند چنین منافقی»؟!

#قرآن #حجیت_ظاهر #دخیل_کردن_پیش_فرض_ها #روزنوشت #استعاره #نار #جهنم

[*] برگردان The Metaphors We Live By، کتابی از جورج لیکاف (۱۹۸۰) که خود یادآور The Myths To Live By از جوزف کمبل (۱۹۷۲) است.

BY یادداشت‌های قرآنی