tgoop.com/ostadhasheminasab/1284
Last Update:
#نقد_صوفیه
#تعارض_فلسفه_و_عرفان_با_نصوص_وظواهر_شرعی
💠 تعارض توحيد عرفا با توحيد قرآن و سنت
♦️توحید در عرفان را سید حیدر آملی این چنین بیان کرده است:
«التوحيد الذاتي الجمعي هو الذي يكون خالصا من الشركين - أي الجلى و الخفي - عن مشاهدة الغير في الوجود مطلقا ظاهرا كان أو باطنا ذهنا كان أو
خارجا بحيث لا يشاهد معه غيره أي لا يشاهد مع الحقّ غير الحقّ» [۱]
♦️استاد جوادی آملی:
«آنچه در عرفان طرح می‌شود توحید موجود است؛ یعنی وجود منحصراً در يك چیز حاصل است و موجود دوم مستحيل است. » [۲]
✍️ اما در کتاب و سنت، توحید به معنای این است که حق تعالی یگانه و یکتا است و هیچ شبیه و نظیر و عدیلی ندارد کما اینکه در ممکنات شبیه و همسانی ندارد همچنین واجب دیگری که صفات حق تعالی را دارا باشد ممتنع است.
❇️«لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ». [۳]
❇️عن أمير المؤمنين (علیه السّلام):
فَقَوْلُ اَلْقَائِلِ هُوَ وَاحِدٌ لَيْسَ لَهُ فِي اَلْأَشْيَاءِ شِبْهٌ كَذَلِكَ
رَبُّنَا وَ قَوْلُ اَلْقَائِلِ إِنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَدِيُّ اَلْمَعْنَى يَعْنِي بِهِ أَنَّهُ لاَ يَنْقَسِمُ فِي وُجُودٍ وَ لاَ عَقْلٍ وَ لاَ وَهْمٍ كَذَلِكَ رَبُّنَا عَزَّ وَ جَلَّ. » [۴]
امير المؤمنين (علیه السّلام) فرمودند: گفتار قائلی که می‌گوید او واحد است یعنی شباهتی در اشیاء برای او نیست و همچنین گفتار قائل که می‌گوید او أحدى المعنی است یعنی در وجود و عقل و وهم منقسم نمی شود این چنین است پروردگار ما عزوجلّ»
❇️قَالَ اَلْبَاقِرُ (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ): «اَلْأَحَدُ: اَلْفَرْدُ اَلْمُتَفَرِّدُ. » [۵]
❇️عن أمير المؤمنين (علیه السّلام): « اَلْمُتَعَالِي عَنِ اَلْأَشْيَاءِ وَ اَلضُّرُوبِ اَلْوَتْرُ عَلاَّمُ اَلْغُيُوبِ فَمَعَانِي اَلْخَلْقِ عَنْهُ مَنْفِيَّةٌ » [۶]
«خداوند حقیقتی برتر از اشیاء و مثال و یگانه است نسبت به امور پنهان بسیار داناست بنابراین صفات مخلوقات را ندارد. »
نا گفته نماند احادیث در این باب بسیار است [٧]
✍️ پس توحید در آیات و روایات به معنای انتفاء شبيه مطلقا برای ذات حق تعالی است نه به معنای «توحید موجود و انحصار وجوددر یك چیز» چنانکه عرفا و صوفیه بیان کرده اند.
🔹استاد محمد تقی جعفری می‌گوید:
«مکتب وحدت وجود با روش انبیاء و
سفرای حقیقی مبدأ أعلى تقریبا دو جادّه مخالف بوده و به هم دیگر مربوط نیستند زیرا انبياء همگی و دائما بر خدای واحد ماورای سنخ این موجودات مادی و صوری تبلیغ و دعوت کرده اند و معبود را غیراز عابد تشخیص و خالق را غیر از مخلوق بیان کرده اند» [٨]
✍️ خدای تعریف شده در کتاب و سنت یگانه، یکتا، بی همتاست
«لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ » [٩]
«شیئ لا کالاشیاء» [١٠] است و حقیقتی ماوراء مخلوقات و مغایر و مباین با ممکنات است [١١] و هیچ یک از صفات مخلوقات را دارا نیست. [١٢]
ولی خدایی که عرفا و صوفیه معرّفی می‌کنند:
عین همه اشیاء است. [١٣]
هویت همه ممکنات می‌باشد [١۴]
و درون همه اشياء عالی ودانی حاضر است. [١۵]
------------------------------------------
📚 منابع :
[۱]: جامع الاسرار ص ۱۳۱
[۲]: همان ج۳ ص۲۹۲
[۳]: شوری: ۱۱
[۴]: التوحيد ص ۸۳
[۵]: همان ص۹۰
[۶]: التوحید، ص: ۷۹
[٧]: مراجعه نمایید به کتاب «تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود» ده طائفه روایت درباره تباين بين خالق و مخلوق ذکر شده است.
[٨]: مبدأ أعلى ص ۷۴
[٩]: شوری ۱۱
[١٠]: بحار ج ۳ ص ۲۶۳
[١١]: هو واحد و أحدى الذات بائن من خلقه. کافی ج۱ ص ۱۲۷، فآيات الله غير الله. کافی ج ۱ ص ۹۶
[١٢]: مبائن لجميع ما احدث في الصفات. التوحيد ص ۶۹
[١٣]: ابن عربی می‌گوید: سبحان من أظهر الأشياء و هو عينها. فتوحات ج ۲ ص ۴۵۹
[١۴]: قد أخبر الحقّ تعالی أنّه هوية كلّ عضو. فصوص الحکم ص۳۵۱
[١۵]: رأي (العارف) سريان الحقّ في الصور الطبيعية و العنصرية، و ما بقيت له صورة الّآ ویری و عین الحقّ فيها. فصوص الحکم. ص۱۸۱
📚 تعارض و نقد در آراء فلسفی و عرفانی
-----------------
@ostadhasheminasab
BY کانال رسمی استاد هاشمی نسب
Share with your friend now:
tgoop.com/ostadhasheminasab/1284