tgoop.com/osiangar24/931
Last Update:
🟡 فلسفه در قرون وسطی؛ وقتی ایمان بر عقل غلبه کرد
اگر دوران باستان را دوران شکوفایی عقل و جست‌وجوی حقیقت بنامیم، قرون وسطی دوران رکود خردورزی و سلطه‌ی مطلق ایمان است. در این دوران، فلسفه به جای آنکه پرسشگر باشد، به خدمت پاسخ‌های از پیش‌تعیین‌شده درمی‌آید. به‌جای آنکه به دنبال کشف حقیقت باشد، وظیفه‌اش می‌شود توجیه باورهایی که نباید زیر سؤال بروند.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
در این عصر، کلیسا نه تنها قدرت سیاسی و اقتصادی را در دست داشت، بلکه مهم‌تر از آن، انحصار فکری و معرفتی جامعه را نیز کنترل می‌کرد. آموزش، علم، فلسفه، هنر و حتی پزشکی باید با خوانش رسمی دین مسیحی هماهنگ می‌بود. هر نوع اندیشه‌ی متفاوت، یا «بدعت» محسوب می‌شد و یا «کفر». نتیجه؟ خفقان فکری.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
وظیفه‌ی فیلسوف، دیگر تفکر آزاد نبود؛ بلکه دفاع از ایمان بود. فلسفه در خدمت الهیات قرار گرفت. آگوستین، آنسلم و توماس آکویناس از چهره‌های برجسته‌ی این دوران‌اند که تلاش کردند ایمان مسیحی را با استدلال فلسفی پشتیبانی کنند. به‌عنوان نمونه، آنسلم تلاش کرد وجود خدا را با استدلال منطقی اثبات کند (برهان وجودی)، و آکویناس فلسفه‌ی ارسطویی را با الاهیات مسیحی آشتی داد.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
اما مسئله اینجاست: وقتی نقطه‌ی آغاز تفکر، ایمان باشد، دیگر پرسشگری واقعی ممکن نیست. چرا که تو موظفی به پاسخ خاصی برسی. این آغاز مرگ فلسفه است.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
در چنین فضایی، فلسفه نه تنها متوقف می‌شود، بلکه تبدیل به ابزار سرکوب می‌گردد. کلیسا با استناد به متون مقدس و آرا فلاسفه مورد تأیید خود، مشروعیت شکنجه، تبعید، کتاب‌سوزی و حتی قتل را صادر می‌کرد.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
جنگ‌های صلیبی با شعار دفاع از ایمان آغاز شدند، اما در عمل چیزی جز غارت و قتل عام نبودند. تفتیش عقاید (Inquisition) نهاد رسمی شکنجه بود تا مبادا کسی جرأت کند برخلاف ایمان رسمی فکر کند. افرادی مثل جوردانو برونو به جرم اندیشه، زنده زنده سوزانده شدند. گالیله را به دلیل دفاع از منظومه‌ی شمسی مجبور به عقب‌نشینی و سکوت کردند.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
البته باید توجه داشت که قرون وسطی یکپارچه ظلمت نبود. در دل همین تاریکی، جرقه‌هایی از بیداری شکل گرفت. ترجمه‌ی آثار یونانی به عربی و سپس به لاتین، انتقال دانش از جهان اسلام به اروپا، و ظهور دانشگاه‌هایی در پاریس و بولونیا، بذرهای رنسانس را کاشت.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
قرون وسطی بیش از هزار سال طول کشید و تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر شکل‌گیری غرب مدرن داشت. اما برای ما، آن‌چه اهمیت دارد این است که در این دوران، فلسفه دیگر ابزاری برای پرسشگری نبود؛ بلکه خادمی برای قدرت مذهبی شده بود.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
و این دقیقاً همان نقطه‌ای بود که رنسانس علیه آن برخاست؛ عصری که در سلسله پست های بعدی به آن خواهیم پرداخت.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
🟨 #فلسفه
#تاریخ_فلسفه
#قرون_وسطی
✅ #عصیانگر | OSIANGAR ✅
BY عصیانگر
Share with your friend now:
tgoop.com/osiangar24/931