Orif Tolib

​#Ёш_ижодкорларга_маслаҳат

“Ҳам санга ташвиш озроқ бўлур ва ҳам ўқуғучиға”

Заҳириддин Муҳаммад Бобур:

...Бу хатларингни битибсен ва ўқумайсен, не учунким, агар ўқур хаёл қилсанг эди, ўқуйолмас эдинг. Ўқуйолмагандин сўнг албатта тағйир берур эдинг. Хатингни худ ташвиш била ўқуса бўладур, вале асру муғлақтур. Насри муаммо ҳеч киши кўрган эмас.

Имлонг ёмон эмас. Агарчи хили рост эмас, илтифотни “то” била битибсен. Қулунжни “ё” била битибсен. Хатингни худ ҳар тавр қилиб ўқуса бўладур, вале бу муғлақ алфозингдин мақсуд тамом мафҳум бўлмайдур.

Ғолибо хат битирда қоҳиллиғинг ҳам ушбу жиҳаттиндур. Такаллуф қилай дейсен, ул жиҳаттин муғлақ бўладур. Бундин нари бетакаллуф ва равшан ва пок алфоз била бити; ҳам санга ташвиш озроқ бўлур ва ҳам ўқуғучиға.

Бобур бу кўрсатмаларни ўғли Ҳумоюнга ёзган хатида айтиб ўтган. Гарчи ўғлига хоссатан айтган бўлса-да, улуғ адибнинг тавсиялари ижод ва фикр аҳли учун бирдай фойдали. Имлога эътиборли бўлиш, фикрни равон ифода эта олиш ўқимишли кишининг ажралмас сифати бўлиши керак.

Юқорида айтилган тартиб-қоидаларга Бобурнинг ўзи биринчи галда амал қилган. “Бобурнома”ни ўқиган киши бунга албатта амин бўлади.

Маслаҳатнинг табдили:

Ёзган хатларингни ўзинг ўқимайсан, ўқимоқчи бўлганингда ҳам ўқиёлмас эдинг. Ўқиёлмагандан кейин эса ўзгартирардинг. Хатингни ўқиш қийин, чунки жуда чалкаш. Одам насрни ўқиганда бундай машаққат чекмаслиги керак.

Имлонг ёмон эмас. Лекин хатолари бор, “илтифот” сўзини “то” билан, “қулунж” сўзини “ё” билан ёзибсан. Хатингни бир илож қилиб ўқиса бўлади, лекин чалкаш сўзларингдан мақсадингни англаш қийин.

Мактубларни ора-сира, кам ёзишинг ҳам шундан бўлса керак. Такаллуф қилай дейсан-у, гапинг тушунарсиз чиқади. Бундан кейин такаллуфсиз, содда ва самимий сўзлар билан ёз. Ҳам сенга ташвиш кам бўлади, ҳам хатингни ўқувчига.

@oriftolib

👍4

www.tgoop.com/oriftolib/1166

2.11K viewsedited  Feb 14, 2021 at 06:30

​#Ёш_ижодкорларга_маслаҳат

“Ҳам санга ташвиш озроқ бўлур ва ҳам ўқуғучиға”

Заҳириддин Муҳаммад Бобур:

...Бу хатларингни битибсен ва ўқумайсен, не учунким, агар ўқур хаёл қилсанг эди, ўқуйолмас эдинг. Ўқуйолмагандин сўнг албатта тағйир берур эдинг. Хатингни худ ташвиш била ўқуса бўладур, вале асру муғлақтур. Насри муаммо ҳеч киши кўрган эмас.

Имлонг ёмон эмас. Агарчи хили рост эмас, илтифотни “то” била битибсен. Қулунжни “ё” била битибсен. Хатингни худ ҳар тавр қилиб ўқуса бўладур, вале бу муғлақ алфозингдин мақсуд тамом мафҳум бўлмайдур.

Ғолибо хат битирда қоҳиллиғинг ҳам ушбу жиҳаттиндур. Такаллуф қилай дейсен, ул жиҳаттин муғлақ бўладур. Бундин нари бетакаллуф ва равшан ва пок алфоз била бити; ҳам санга ташвиш озроқ бўлур ва ҳам ўқуғучиға.

Бобур бу кўрсатмаларни ўғли Ҳумоюнга ёзган хатида айтиб ўтган. Гарчи ўғлига хоссатан айтган бўлса-да, улуғ адибнинг тавсиялари ижод ва фикр аҳли учун бирдай фойдали. Имлога эътиборли бўлиш, фикрни равон ифода эта олиш ўқимишли кишининг ажралмас сифати бўлиши керак.

Юқорида айтилган тартиб-қоидаларга Бобурнинг ўзи биринчи галда амал қилган. “Бобурнома”ни ўқиган киши бунга албатта амин бўлади.

Маслаҳатнинг табдили:

Ёзган хатларингни ўзинг ўқимайсан, ўқимоқчи бўлганингда ҳам ўқиёлмас эдинг. Ўқиёлмагандан кейин эса ўзгартирардинг. Хатингни ўқиш қийин, чунки жуда чалкаш. Одам насрни ўқиганда бундай машаққат чекмаслиги керак.

Имлонг ёмон эмас. Лекин хатолари бор, “илтифот” сўзини “то” билан, “қулунж” сўзини “ё” билан ёзибсан. Хатингни бир илож қилиб ўқиса бўлади, лекин чалкаш сўзларингдан мақсадингни англаш қийин.

Мактубларни ора-сира, кам ёзишинг ҳам шундан бўлса керак. Такаллуф қилай дейсан-у, гапинг тушунарсиз чиқади. Бундан кейин такаллуфсиз, содда ва самимий сўзлар билан ёз. Ҳам сенга ташвиш кам бўлади, ҳам хатингни ўқувчига.

@oriftolib

BY Orif Tolib