tgoop.com/oriftolib/1142
Last Update:
Бир байт шарҳи: умр нақди сийғалур
Алишер Навоийнинг “Ҳар қачонким кемага ул ой сафар рахтин солур” деб бошланувчи ғазалида шундай мисралар бор:
Кирма савдо баҳриға оламдин истаб судким,
Сийм нақди тушса, лекин умр нақди сийғалур.
Бу мисралар кўпчиликка таниш. Чунки шу ғазалга боғланган мухаммас гўзал қўшиққа айланган.
Мисранинг мазмуни шундай: савдо денгизига фойда оламан деб кирмагин, бойлик нақди қўлга кирганда умр нақди сирғалиб чиқиб кетиб қолади.
Санъаткор шоирнинг кучи баъзан биргина сўзда ҳам яққол кўриниши мумкин. Назаримда, мисрадаги сийғалур сўзи ана шундай заргарона топилган иборалардан.
Ҳамма кўрадиган-биладиган, лекин ҳамма ҳам англайвермайдиган ҳақиқатни шоир гўзал тарзда ифода этяпти. Эътибор берган бўлсангиз, Навоий шунчаки умр нақдидан айриласан, умринг ўтиб кетади, умр ўтганини билмай қоласан демаяпти. Умр нақди сийғалур деган иборани ишлатяпти.
Оғир юк кўтарган бўлсангиз керак. Бошида енгил туюлган юк бора-бора оғирлик қилади, қўлингиздан сирғалишни бошлайди. Бирор ерда тўхтамасангиз, тушиб кетиши ҳам мумкин. Умр ҳам шундай. Вақтида тўхтай билиш, ён-атрофга, ўтган ва келажак манзилларга син солиш керак.
Ҳеч сирғаниб ёки тойиб кетганмисиз? Тасаввур қилинг, кутилмаганда муз устида сирпаниб кетдингиз. Атрофдаги нарсаларни кўриб-англаб турасиз, ўзингизни бошқаришга уринасиз, лекин бунинг уддасидан чиқиш қийин бўлади. Пул, бойлик кетидан қувганда ҳам шундай. Мол-дунё завқи сизни бутунлай чулғаб олади. Атрофда нималар бўлаётганини кўрасиз-биласиз, ҳаётдан баҳра олишга ҳам интиласиз, лекин шу чоғдаги умр қандай ўтиб кетиб қолганини сезмайсиз. Умрингиз сирпаниб, тойиб кетганга ўхшайди. Шоир сизу бизни ана шундан огоҳ этяпти.
@oriftolib
BY Orif Tolib
Share with your friend now:
tgoop.com/oriftolib/1142